3 билет Арнайы бинарлық қатынастар Бинарлы қатынастар.
Бинарлы қатынастар М жиынының бір жұп элементтерінің қандай да бір өзара қарым-қатынасын анықтауға қолданылады. Мысалы, М адамдар жиыны десек 2 адамның бір қалада тұруы, бір ұйымда қызмет істеуі, біреуінің екіншісінен жас болуы, әке мен бала болуы т. б.
А1, А2, ..., Аn жиындарындағы n – орынды қатынас немесе n – орынды предикат деп А1 А2 ... Аn тура көбейтіндісінің кез келген жиыншасын айтамыз. Басқаша айтқанда, егер (х1,х2,...,xn) Р болса, х1, х2, ..., xn элементтері (мұндағы х1 , х2 , xn ) Р қатынасымен байланыстырылған деп аталып, Р(х1,х2,...,xn)деп белгіленеді.
n=1 болса, онда Р қатынасы А жиынының жиыншасы болады, Р А және унарлы қатынас немесе қасиет деп аталады.
n=2 болса, онда жиі кездесетін екі орынды қатынас. Бұл жағдайда олар бинарлы қатынас немесе сәйкестік деп аталады. Сонымен А және В жиындарының арасындағы Р сәйкестігі А В жиынының жиыншалары болып табылады, және (х,у) , оны жиі хРу деп жазады.
– А жиынындағы n-орынды қатынас. Кейбір оқулықта бинарлық қатынасы немесе деп белгіленеді, А1 – қатынасты жіберу облысы, А2 – қатынасты қабылдау жиыны деп аталады.
1–мысал: а) егер ал бинарлық қатынас P={(x;y) / x,y , y элементі х-ке бөлінеді, х }, онда P={(2,2),(2,4),(2,6),(2,8),(3,3),(3,6)};
ә) P={(х,у) / x, y } қатынасын R жиынында қарастырайық. Онда xPy жазуын деп түсінуге болады, яғни Р қатынасы “ ” символымен берілген;
б) А – нақты сандар жиыны, онда {(x,y) } A жиынындағы бинарлы қатынас болады;
в) А – адамдар жиыны , онда {(x,y) -тің туысқаны} А-дағы бинарлық қатынас.