3. Индуктивті және мезомерлі эффектер 1, 2-ретті бағыттауыштар


Орынбасарлардың S E жылдамдығына әсері



бет5/5
Дата07.04.2022
өлшемі464,08 Kb.
#138224
1   2   3   4   5
Байланысты:
бағыттау ережесі1

Орынбасарлардың S E жылдамдығына әсері

  • 1. Электродонор орынбасарлары (D) сақинаның электрон тығыздығын арттырады және SE реакция жылдамдығын арттырады.
  • (активтендіруші орынбасарлар): -NH2 , -OH, -OR, -NHR, -NR2 , -NH-C(O)R, алкил топтары
  • 2. Электронды тартып алатын орынбасарлар (А) сақинаның электрон тығыздығын төмендетеді және SE реакция жылдамдығын төмендетеді (активсіздендіретін орынбасарлар: -NO2, -CF 3, -SO3H, -NR 3, -CN

Бір орынбасарлары бар арендердегі бағыттау ережелері

  • Орынбасарлардың бағыттаушы әсері мыналармен анықталады:
  • 1) Орынбасарлардың электрондық әсерлері (статикалық фактор):

  • субстрат молекуласындағы электрон тығыздығының таралуы

орто және пара жағдайлары мета жағдайларға қарағанда көбірек активтенген
орто және пара жағдайлары мета жағдайларға қарағанда көбірек дезактивтелген
2) Пайда болған σ-комплекстердің тұрақтылығы (динамикалық фактор): орынбасушының тұрақтандырушы немесе тұрақсыздандырушы әсері

Орынбасарлар

Эффект типі

Реакциялық қабілетіне әсері

Басым бағыттаушы әрекет

1-ші ретті орынбасарлар: электрондонорлы, активтендіргіш топтар
2-ші ретті орынбасарлар: электронакцепторлы, дезактивтендіргіш топтар
күшті активтейді (+++), орташа (++), әлсіз (+) ; күшті дезактивтейді (- - -), орташа (- - ), әлсіз (-)

Ароматты ядродағы галогендердің SE бағытына әсері

- I > + M

  • Сақинаны дезактивтеу
  • Орыналмаспаған бензолмен салыстырғанда реакция жылдамдығының төмендеуі

•σ-комплекстерді тұрақтандыру

σ-комплексті тұрақтандыруға үлкен үлес қосады

Моно орын бастырған бензол субстраттарындағы электрофильді орынбасу:

  • Орто-, пара-бағыттауыштарды активтендірушілер
  • Мета -бағыттауыштарды дезактивтендірушілер

Бензолға қарағанда электрондардың тығыздығы жоғарырақ, әсіресе X орынбасарға орто және пара жағдайында. Сондықтан электрофиль осы атомдарға бағытталады
Бензолға қарағанда электрондардың тығыздығы төмен. X орынбасарға орто және пара жағдайдағы жартылай оң заряд. Сондықтан электрофил метапозицияға бағытталған

Стерикалық фактордың әсері: бензол туындыларын нитрлеу кезінде изомерлердің таралуы

ЕКІ ОРЫНБАСАРЛАРЫ БАР АРЕНДЕРДЕГІ БАҒЫТТАУ ЕРЕЖЕЛЕРІ: орынбасарлардың келісілген әсері

Орынбасарлар электрофильді агентті бірдей келісе отырып, бір орынға бағыттайды

ЕКІ ОРЫНБАСАРЛАРЫ БАР АРЕНДЕРДЕГІ БАҒЫТТАУ ЕРЕЖЕЛЕРІ: орынбасарлардың келісілмеген әсері

Бір орынбасушының бағыттаушы әсері басқа орынбасардың әсерімен бағыты бойынша сәйкес келмейді


Орынбасарлар бір-бірімен бәсекелеседі, нәтижесінде өнім қоспасы пайда болады

ЕКІ ОРЫНБАСАРЛАРЫ БАР АРЕНДЕРДЕГІ БАҒЫТТАУ ЕРЕЖЕЛЕРІ: орынбасарлардың келісілмеген әсері


Егер бензол сақинасында күшті және әлсіз белсенді топтар болса, онда бағдар негізінен күшті топпен анықталады

ЕКІ ОРЫНБАСАРЛАРЫ БАР АРЕНДЕРДЕГІ БАҒЫТТАУ ЕРЕЖЕЛЕРІ: орынбасарлардың келісілмеген әсері

  • Егер бензол сақинасында белсенді және белсенді емес топтар болса, онда бағдар негізінен белсенді топпен анықталады


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет