| Есеп:
Массасы 0,75 кг суды 200С –тан 1000С-қа дейін ысытуға және 250 г будың пайда болуына қанша энергия жұмсалған?
2-ші топқа: графиктік есеп: Төмендегі суретте массасы 2 кг мұздың балқуы мен судың қайнау графигі көрсетілген.
Графиктің АВ, ВС, СД, ДЕ, ЕF бөліктері қандай процестерге сәйкес келеді?
Осы бөліктердегі молекулалардың кинетикалық энергиялары қалай өзгереді?
АЕ бөлігіне қандай жылу мөлшері қажет?
Есеп: Температурасы 00С массасы 10 г суды қайнағанға дейін ысытып, одан әрі оны толық буға айналдыру үшін қандай жылу мөлшері жұмсалады?
Көрермендермен ойын. «Кім көп біледі?»
1. Ол бұл қозғалысты суда қалқыған өсімдіктерді бақылай отырып ашқан. Ол қандай қозғалыс және судың жағасындағы адамның есімін ата.
2. Бірі әшекей, бірі оқ бола алады. Тағдыр қосса бес жылдан кейін олардың 5 мм тереңдікке дейін бір бірімен бауырласқанын көруге болады екен. Бұл қандай заттар және қандай құбылыс?
3 – гейм. «Физикалық құбылыстар құпиясы». Өлең жолындағы құбылыстың мағынасын түсіндіру
Найзағай
Бұлтты аспанның жүзінде,
Найзағай неге ойнайды!
Байқап тұрсаң түбінде,
Жаңбыр жаумай қоймайды.
Жауабы: От ойнатқан бұлтты аспан жүзінен,
Разряд әр текті, зарядтардан түзілген.
Күкіреген көкте тынбай гүрілдеп,
Ашылады күн шыққан соң күлімдеп.
Жаңбыр
Көк аспанның төрінде,
Бұлттар жүзіп барады.
Күн күкірі тегін бе,
Жаңбыр неге жауады?
Жауабы: Булану, конденсация есебінен,
Көктен жаңбыр жауады дер едім мен.
Ауаның да біркелкі қызбауынан,
Тағы оның себебін көремін мен.
Жел
Жылдың төрт мезгілінде де,
Мазасыз жел соғады.
Әлде бұл өздігінен бе,
Себебі бұл неден болады?
Жауабы: Температура бір болмай ауадағы,
Жылы ауа ағыны таралады.
Конвекция процесі пайда болып,
Біздіңше ол, жел соқты деп саналады.
Қар
Қыста аспан түнеріп,
Қар жауады себелеп.
Себебін бізде білелік,
Сұрақ қойдық неге деп?
Жауабы: Қыс күнінде қардың жауу себебін,
Ауадағы су кристалдануы дер едім.
Жерге қарай оның құлап түсуін,
Ауырлық күші әсерінен көремін.
Қайнау
Отта тұрған шәйнекте,
Су неліктен қайнайды?
Бұрқ сарқ етіп тездете
Қайнадым деп тасиды.
Жауабы: Қайнау деген сұйықтың булануы,
Көріп жүрміз қайнаған судан мұны.
Қайнар кезде ызылдап су шығарар,
Көпіршіктің жарылысынан туған үні.
4-гейм. « Сиқырлы қобдишадан шыққан бас қатырғылар». Әр топқа эксперименттік тапсырмалар беріледі.
«Тарелкадағы тиынды қолды суламай қалай алуға болады?»
Қажетті құралдар: тарелка, су, тиын, сіріңке, қағаз.
«Піскен әрі аршылған жұмыртқаны бүтіндей бөтелкеге қалай салуға болады?»
Қажетті құралдар: бөтелке, піскен жұмыртқа, сіріңке, қағаз.
Металл пластинка және шыны пластина, жіп, сіріңке берілген. Металл мен шынының жылу өткізгіштігін қалай анықтауға болады?
Екі бірдей стақанға ыстық су құйылған. Соның біреуіне 4-5 тамшы сұйық май тамыз. Бірнеше минуттан кейін екі ыдыстағы судың температурасын өлше. Екі стақандағы судың температурасы неліктен әр түрлі екенін түсіңдіріңдер. Жауаптарыңды дәлелдеңдер.
Көрермендермен ойын. «Жылу құбылыстар сырын ашатын мақал мәтелдер»
1. Отты үрлеген жағады, шындықты іздеген табады.
Отты үрлеген кезде, отқа жаңадан таза ауа келеді де оттың жақсы жануына себепші болады.
2.Түндіксіз үйден түтін түзу шықпайды.
Қыста уйге от жаққанда пеш, самауыр жақсы жануы үшін түндікті ашып, салқын ауаның кіріп, ластанған жылы ауаны сыртқа айдатқан. Конвекция құбылысы салқын ауа ауыр болғандықтан төмен түседі де, қызған жеңіл ауаны жоғары айдайды, яғни түтін түзу шықпайды.
3.Нан піскенше күлше күйеді.
Неғұрлым қыздырылған дененің массасы аз болса, соғұрлым оған аз жылу беру керек.
4.Тонның жылуы терісінен емес – жүнінен.
Жүніннің арасында ауа бар. Ауаның жылу өткізгіштігі нашар, сондықтан тон адамның қызуын сыртқа, ал сыртқы суықты адам денесіне тигізбейді.
5-гейм. «Сиқырлы кубик»
1 -ші кубикте : Қаз бен құр (Куропатка) және басқа құстар қыста қарда жүріп, аяқтары тонбайды. Ал біз неге қардың бетімен жалаң аяқ жүре алмаймыз?
2 -ші кубикте: Суреттегі иттің түріне қарап ауа райын анықтауға бола ма? Жауабыңды дәлелде.
Достарыңызбен бөлісу: |
