3. Сандық талдау әдістерінің жіктелуі

1. 
   Әдістің негізі.
   
2. 
   Титриметрия әдістерінің жіктелуі.
   
3. 
   Титриметрияда қолданылатын реакцияларға қойылатын талаптар
   

Бұл әдіс бойынша анықталатын А затының ерітіндісіне концентрациясы нақты белгілі реагенттің В затының ерітіндісін біртіндеп қосады. Бұл В реагентті қосуды оның мөлшері А затына эквивалентті болғанша дейін жүргізеді.

Мысал:

HCl ерітіндісін құйған сайын ерітіндінің сілтілігі азая түседі. Бір уақытта НС1 ерітіндісінің құйылған мөлшері NaOH-тың мөлшеріне тең болады, басқаша айтқанда эквивалентті болады. Реагенттің жұмсалған көлемін, концентрациясын біле отыра белгісіз заттың мөлшерін анықтайды.

Анықталатын зат деп берілген үлгідегі анықталатын химиялық элемент, жай немесе күрделі затты айтады, оны А әрпімен белгілейді. Бұлардан басқа: атомдар, иондар, функционалды топтар, байланысқан және бос радикалдар болады.Реагент (титрант) деп қатты, сұйық, газ тәрізді затты айтады, оны В әрпімен белгілейді.

Титрлеу. Концентрациясы нақты белгілі титрантты анықталатын заттың ерітіндісін біртіндеп құю процесін титрлеу деп атайды.

Реагенттің концентрациясы нақтылы белігілі ерітіндісін стандартты немесе титрант деп атайды.

Стандартты біріншілік және екіншілік ерітінділерді айырады. Біріншілік стандартты ерітіндісін дайындау үшін химиялық таза заттың (біріншілік стандарт) сынамасын дәл өлшеп, ерітіп, өлшеу колбасының белгісіне дейін сумен сұйылтады. Біріншілік стандарт ретінде ерітіндіде және қатты күйінде сақтағанда тұрақты, құрамы химиялық формуласына дәл сәйкес келетін химиялық таза заттар қолданылады. Мұндай заттарға келесілер жатады: натрий тетраборатының декагидраты , натрий карбонаты , қымыздық қышқылының дегидраты , натрий оксолаты , янтарь қышқылы , калий хлориді , натрий хлориді , калий бихроматы және т.б.

Концентрациясы біріншілік стандартты ерітіндісімен титрлеу арқылы анықталатын стандартты ерітіндіні екіншілік стандартты ерітінді деп атайды, ал оның концентрациясын анықтау процессін стандарттау деп атайды.

Стандарттау қажеттілігі кейбір заттардың біріншілік стандарт талабына сәйкес келмеуімен түсіндіріледі. Мысалы, натрий гидроксиді, хлорсутек және бірқатар басқа заттардың өлшендісін алып, ерітіндісін дайындағанда концентрациясы өзгереді, себебі натрий гидроксиді, мысалы, көміртек (ІV) оксидімен СО₂ және ауа ылғалдығымен әрекеттеседі, ал хлорсутек ауада ұшады.

Титрлеу барысында титранттың мөлшері титреленетін заттың мөлшеріне эквивалентті болса, басқа сөзбен айтқанда титранттың теориялық есептелген мөлшері құйылса, онда бұл кезең эквиваленттік нүкте деп аталады. Эквиваленттік нүктені әртүрлі әдістермен анықтайды. Оның ішінде титрленетін ерітіндіге қосылатын индикатордың түсінің өзгеруі, ерітінідінің электрохимиялық, физикалық қасиеттерінің өзгеруі. Осы өзгерістерді, әсіресе индикатордың түсінің өзгеруін байқау негізінде анықталған нүктені титрлеудің соңғы нүктесі деп атайды. Бұл екі нүкте бір-бірімен сәйкеспейді. Себебі титрант индикатормен әрекеттесуге жұмсалады.