4 Қазақ тілін оқыту теориясы және түрлері
Проблемалық технологиямен оқытудың негізгі ерекшеліктері
жүктеу/скачать 71,6 Kb.
|
Аманқұлова А Қазақ тілі әдістемесі (3)
| 1.3 Проблемалық технологиямен оқытудың негізгі ерекшеліктері
Проблемалық оқыту технологиясы-дамып келе жатқан оқыту технологиясы болып табылады. Оның негізгі ерекшелігі - белсенді танымдық қызметті ынталандыру, ойлаудың зерттеушілік стилін қалыптастыру. Оқыту теориясы мен практикасының дамуының жалпы заңдылықтарының бірі - дидактикалық жүйелердің бірізділігі, сабақтастығы. Әрбір жаңа жүйе дәстүрлі жүйелердің күшті жақтарын, идеялары мен тәжірибелерін сіңіреді. Дидактика тарихында оқытудың үш түрі бар: түсіндірмелі-иллюстративті (дәстүрлі), проблемалық, бағдарламалық (компьютерлік). Олардың ішінде проблемалық оқыту оқушылардың танымдық іс-әрекетін, ойлау қабілетін, өзіндік қорытынды жасай алу қабілетін дамытуда және жетілдіруде маңызды рөл атқарады. Заманауи білім берудің мақсаты - шығармашылыққа кәсіби мамандарды даярлау екендігі сөзсіз. Шығармашылық дегеніміз - жаңа нәрсені ашу (жаңа мақсат, жаңа білім, жаңа проблема, жаңа әдіс). Осыған байланысты проблемалық оқытудың өзі шығармашылық үдеріс болып табылады: теңгерімсіз зерттеулер мен білім беру проблемаларын теңгерімсіз шешу. Соңғы жылдардағы ең танымал оқыту формасының мәні: мұғалім жаңа білімді ұсынуға дайын емес, бірақ оқушыларға проблемалық сұрақтар қойып, оларды шешудің жолдары мен тәсілдерін табуға бейімдейді. Бұл тренинг жаңа емес. Кезінде бұған үлес қосқан мұғалімдер мен ғалымдар: Сократ, Руссо, Дистервег, Ушинский. Мысалы, Дистервег «жаман мұғалім шындықты айтады, ал жақсы мұғалім оны іздеуді үйретеді» деп дәлелдейді. Проблемалық оқытуды ойдағыдай жүзеге асыру үшін студенттерге проблемалық сұрақтар жүйесін құру қажет. Ескерту: барлық сұрақтар проблемалы емес. Сұрақтың жауабы дайын емес, оны студент өзі іздеуі керек. Бұл сұрақ баланы қатты алаңдатуы керек. Оқушылар іштей түсінетін проблемалық жағдайды проблемалық ситуация деп атайды. Проблемалық сұрақ, бір жағынан, қиын болуы керек, екінші жағынан, ол студенттің өлшеміне сәйкес келуі керек. Осындай проблемалық жағдайды құру, проблемалық сұрақтар қою - бұл проблемалық оқытудың алғашқы кезеңі. Келесі кезеңде бала өзінің білімін іштей талдайды және таңдайды, жауап алудың жеткіліксіз екенін анықтайды және белсенді түрде ізденісті бастайды. Үшінші кезеңде ол жаңа білімді игеріп, сұраққа дұрыс жауап береді. «Мен оны білдім!» Кейінгі кезеңдерде дұрыс жауапты тексереді, алғашқы гипотезамен салыстырады, алған білімдері мен дағдыларын жинақтайды және қорытындылайды. Проблемалық оқытудың жақсы жақтары: • Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін арттырады; • Оқу жұмысына деген қызығушылықты арттырады; • Өздігінен саналы түрде жұмыс істеуге үйретеді; • берік білімге, жоғары оқу нәтижелеріне қол жеткізеді: Проблемалық оқытудың кемшіліктері • оқушылардың танымдық іс-әрекетін басқаруға әлсіз әсер ету; • Мақсатыңызға жету үшін көбірек уақыт бөліңіз: •Түсіндірмелі және проблемалық оқыту қазіргі мектептерде бірге қолданылады. Проблемалық оқытудың мақсаты - ғылыми білімнің нәтижелерін, білім беру жүйесін меңгеріп қана қоймай, осы нәтижелерге жету жолдарын, оқушының танымдық дербестігін қалыптастыру және оның шығармашылық қабілеттерін дамыту. Проблемалық оқыту мен ойлау операцияларының (талдау, жинақтау және т.б.) логикасын ескере отырып құрылған оқыту мен оқудың белгілі бір тілдерін (проблемалық жағдайлар, танымдық қызығушылықтар, қажеттіліктер және т.б.) қолдану ережелерінің жаңа жүйесі .) және оқушылардың іздену заңдылықтары. Сондықтан бұл көбінесе оқушылардың ойлау қабілетін дамытады және сенімділікті қамтамасыз етеді. Тақтада он сегіз ұяшық бар. Әр ойыншыда тоғыз адамнан тұратын отбасы және құмалақ жинауға арналған қазан бар. Отбасылар тоғыз түрлі түске боялған. Мысалы, қызыл және көк, ақ және қара. Отбасылардағы барлық құмалақтар тақ сандар, яғни тақ сандар. Ойын осы тақ сандармен басталады. Ойыншы кез-келген отбасында солдан оңға қарай жылжиды. Тоғызқұмалақ Орта Азияда кең таралған. Республикалық және халықаралық жарыстар Қазақстан мен Қырғызстанда өтеді. Оқу процесінде ұлттық ойын элементтерін қолдану сабақтың тақырыбы мен мазмұнын ашуға, нақты мақсатқа жетуге көмектеседі. Сонда ғана оның танымдық және тәрбиелік мәні артады. Бұл сайыста жүлделі орындарға ие болған оқушылар басқа пәндерден, әсіресе математикадан жоғары оқу дағдыларын көрсете білді. Оқушыларды «Сиқырлы қоржын», «Көкпар», «Асық» сияқты ұлттық ойындарға тарту өте пайдалы. Мазмұн, бейне, еліктеу сияқты ұлттық мазмұндағы ойындарға ақсүйектер, алтыбақан, жасырын жатады. Ой ойындарына тоғызқұмалақ, дойбы, жұмбақтар, мақал-мәтелдер, асық ойындары жатады. Осы ұлттық ойындардың ішінде мен бәрімізге белгілі асық ойынына тоқталғым келеді. Асық - ежелгі дәуірден бүгінге дейінгі саяси бай қазақтың ұлттық ойыны. Ұлттық ойындарда асықтардың орны ерекше. Асық ойындары ежелден бері кішкентай балалардың сүйікті ойындарының бірі болды. Мақсаты - студенттерге кез-келген ортада, ресми / іскери ортада бәсекеге қабілетті болу үшін қажетті білім мен дағдыларды беру және оларды коммуникация процесінде тиімді пайдалану. Дәл осы мақсатқа жететін қазақ тілін оқытудың жаңартылған бағдарламасының негізгі ерекшеліктері: • Қазақ тілін функционалды-коммуникативті әдіспен оқытуға көңіл бөледі, тыңдау, оқу, жазу және сөйлеу дағдыларын жағдаят аясында қолдану қабілеттерін дамытады. • Оқу бағдарламасы коммуникативті іс-әрекет пен дағдыларды жүзеге асыратын оқу мақсаттарын ұсынады. Оқу мақсаттары әр сыныптың деңгейіне сәйкес жасалады. • Бағдарлама «спиральды оқыту» тәсіліне негізделген. Әр сыныпта оқу мақсаттары жоғарылайды және қарапайымнан күрделіге қарай қайталанады. • Бағдарламаның мазмұны әдебиет, тарих, биология, география, физика сияқты басқа пәндермен тығыз байланысты. Лексикалық тақырыптарды зерттеу осы пәндермен тығыз байланысты. •Бағдарлама оқушылардың функционалдық сауаттылығы мен сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамытуға ықпал етеді. •Грамматиканы бөлек қарамай, функционалды-коммуникативті контекстте оқытуға негізделген. • Оқу бағдарламасы студенттерге жас ерекшеліктеріне сәйкес қызықты өмірге байланысты лексикалық тақырыптар ұсынады. Оқу жоспарындағы коммуникативті іс-шаралар қарапайымнан күрделіге ауысады және жыл сайын қайталанады. Сондықтан студенттерде дағдылар қалыптасады, пәннің мазмұнын игеру оңай және тиімді. Оқу жоспарында көрсетілген оқу мақсаттары оқушылардың сөйлеу, тыңдау, жазу және оқуды қамтитын сенімді қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыруға және осы негізде күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған. Проблемалық оқытудың басты ерекшелігі - оқушының білетіні мен білмейтінінің арасындағы қарама-қайшылық, ал проблеманың дайын шешімінің болмауы проблемалық жағдай туғызады, бұл оқушының ізденуге деген ынтасын арттырады. Мысалы, тыңдау дағдыларына машықтану үшін алдын-ала тыңдау, тыңдау және тыңдаудан кейінгі тапсырмаларды ұйымдастыру керек. Оқу және жазу дағдыларын жүзеге асыру дәл осылай ұйымдастырылған. Қысқа мерзімді жоспарлау мұғалімге сабақты тиімді құруға көмектеседі. Ол үшін мұғалім оқу материалы мен сабақтағы әрекетті мұқият таңдайды. Мұғалім әр сабақтан кейін оқушылардың нені игермегенін және түсінбегенін анықтау үшін сабақты талдап, рефлексия жасайды. жүктеу/скачать 71,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|