4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау сипаттамасы
Бөлім
|
Тексерілетін оқу мақсаты
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Тапсырма саны*
|
Тапсырма
№*
|
Тапсырма түрі*
|
Орындау уақыты,
мин*
|
Балл*
|
Бөлім бойынша
балл саны
| |
Тұқымқуалау мен өзгергіштік
|
7.2.4.1 - адам ағзасындағы тұқымқуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу
|
Жоғары
деңгей дағдылары
|
4
|
1
|
КО
|
2
|
2
|
9
|
7.2.4.2 үздік және үздіксіз өзгергіштікті атау
|
Білу және
түсіну
|
2
|
КО
КО
|
1
2
|
1
2
|
7.2.4.3 - белгілерді анықтаудығы гендердің рөлін
түсіндіру
|
Қолдану
|
3
|
КО
|
2
|
2
|
7.2.2.1 - әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың
санын салыстыру
|
Қолдану
|
4
|
КО
|
2
|
2
| |
Көбею. Өсу және даму
|
7.2.1.2 - өсімдіктердің өсімді көбею тәсілдерін
салыстыру
|
Қолдану
|
8
|
5
|
КТБ
|
1
|
1
|
14
|
7.2.1.3 - өздігінен және айқас тозаңданудың шамалы
артықшылықтарын сипаттау
|
Қолдану
|
6
|
КО
|
1
|
1
|
7.2.1.2 - өсімдіктердің өсімді көбею тәсілдерін
салыстыру
|
Қолдану
|
7
|
КО
|
2
|
2
|
7.2.1.3 - өздігінен және айқас тозаңданудың шамалы
артықшылықтарын сипаттау
|
Қолдану
|
8
|
РО
|
5
|
3
|
7.2.3.4 - жануарлардағы тура және тура емес
онтогенез типтерін салыстыру
|
Қолдану
|
9
|
КТБ
|
1
|
1
|
7.2.3.1 - ағзалардың өсу және даму үдерістерін
сипаттау
|
Қолдану
|
10
|
КО
|
1
|
1
|
7.2.3.4 - жануарлардағы тура және тура емес
онтогенез типтерін салыстыру
|
Қолдану
|
11
|
КО
|
1
|
1
|
7.2.3.4 - жануарлардағы тура және тура емес
онтогенез типтерін салыстыру
|
Қолдану
|
12
|
РО
|
5
|
4
|
Микробиология және биотехнология
|
7.4.3.1 - бактериялар формаларының әртүрлілігін
сипаттау
|
Қолдану
|
3
|
13
|
КТБ
|
1
|
1
|
7
|
7.4.3.4 - вирустардың тіршіліктің жасушасыз формасы екендігін түсіндіру
|
Қолдану
|
14
|
РО
|
4
|
2
|
7.4.3.3 - антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерінің қолданылуын сипаттау
|
Қолдану
|
15
|
РО КО
|
4
1
|
3
1
|
БАРЛЫҒЫ:
|
|
|
|
|
40
|
30
|
30
|
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
|
30
Мысал сұрақтар және балл қою кестесі
«Биология» пәні бойынша 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары
Cуретті қарастырыңыз.
Берілген суреттегі адамдардың тұқымқуалайтын және тұқымқуаламайтын өзгергіштіктеріне мысалдар келтіріңіз.
Тұқымқуалайтын өзгергіштік
|
Тұқымқуаламайтын өзгергіштік
|
(i)
|
(ii)
|
[2]
Суретте өзгергіштіктің дискретті және үздіксіз түрлерінің графигі берілген.
А В
(а) Дискретті өзгергіштік көрсетілген графикті анықтаңыз.
[1]
(b) Өзгергіштік түрлеріне мысал келтіріңіз.
Өзгергіштік түрлері
|
Мысалдар
|
Дискретті өзгергіштік
|
|
Үздіксіз өзгергіштік
|
|
[2]
(а) ДНҚ деген не?
[1]
(b) ДНҚ-ның рөлін сипаттаңыз.
[1]
Ағзалардың хромосома сандарын анықтаңыз.
Ағзалар
|
Соматикалық жасушаларындағы хромосомалар саны
|
Жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны
|
Маймыл
|
48
|
|
Маса
|
12
|
|
Балық
|
|
52
|
Көгершін
|
|
40
|
[2]
Өсімдіктердің вегетативті көбею үшін таралатың өркендер болып табылады:
А) мұртша
тамыр
түйнек
пиязшық
[1]
Суретте гүлді өсімдіктердің тозаңдану үдерісі көрсетілген.
Тозаңдану түрін анықтаңыз.
[1]
Суретте өсімдіктердің вегетативті көбею тәсілдері көрсетілген.
Құлпынай
|
Қызғалдақ
|
Картоп
|
Раушангүл
|
Өсімдік
|
Вегетативті көбею тәсілдері
|
Құлпынай
|
|
Қызғалдақ
|
|
Картоп
|
|
Раушангүл
|
|
[2]
Табиғатта өсімдіктердің тозаңдануының бірнеше түрі кездеседі. Берілген тозаңдану түрлерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін және мысалдарын жаза отырып, кестені толтырыңыз.
Тозаңдану түрі
|
Артықшылықтары
|
Кемшіліктері
|
Өсімдік мысалдары
|
Өздігінен
тозаңдану
|
|
|
|
Айқас тозаңдану
|
|
|
|
Организмнің жеке дара дамуы.
А) өсу
даму
онтогенез
үрдіс
Төменде шегіртке мен бақаның өсу және даму үдерісі бейнеленген.
А В
Даму үдерісі бейнеленген суретті анықтаңыз.
[3]
[1]
[1]
Суретте омыртқасыз жануардың даму кезеңдері бейнеленген.
3 санымен көрсетілген кезеңді атаңыз.
[1]
Онтогенез - организмнің жеке дара дамуы. Шала және толық түрленіп дамуын салыстырыңыз.
Сұрақтар
|
Шала дамуы
|
Түрленіп дамуы
|
Айырмашылықтары
|
|
|
Мысалы
|
|
|
[4]
Суретте бактерияның бірнеше түрі көрсетілген.
Коккалар қандай әріппен берілгенін анықтаңыз.
[1]
Вирустарды «өлі» ретінде қарастырады. Вирустардың тірі ағзалармен ұқсастықтары және айырмашылықтарын сипаттаңыз.
[2]
(a) «Дезинфекциялау» және «стерильдеу» ұғымдарының бір-бірінен айырмашылықтарын түсіндіріңіз.
[3]
(b) Зарарсыздандырғыш (дезинфекциялау) құралына мысал келтіріңіз.
[1]
Балл қою кестесі
Сұрақ
|
Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1
|
|
қан / шаш түсі / көздің түсі
|
бұлшықет массасын арттыру
күнге күю
|
|
2
|
|
2 (а)
|
А
|
1
|
|
2 (b)
|
|
Мысалы
|
Адамда қан
|
салмағы немесе
|
|
2
|
|
|
|
топтары,
|
ұзындығы мен
|
|
|
|
Дрозофиларда
|
пішінін өзгерту
|
|
|
|
қанаттарының
|
|
|
|
|
ұзындығы
|
|
|
3
|
Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) -
тірі организмдердегі генетикалық ақпараттың ұрпақтан- ұрпаққа берілуін, сақталуын, дамуы мен қызметін қамтамасыз етуіне жауапты нуклеин қышқылының екі түрінің бірі.
ДНҚ-ның жасушадағы басты қызметі - ұзақ мерзімге РНҚ мен ақуызға қажетті ақпаратты сақтау.
|
1
1
|
|
4
|
Маймыл-24; маса- 6; балық- 104; көгершін-80
|
2
|
Екі дұрыс жауапқа бір
балл
|
5
|
А
|
1
|
|
6
|
айқас тозаңдану
|
1
|
|
7
|
Құлпынай - мұрт Tюльпан - пиязшық
Картоп - түйнек Раушангүл- тамыр
|
2
|
|
8
|
|
3
|
Әр екі дұрыс жауап бір балл
|
|
|
Тозаң
дану
|
Артықшылықтары
|
Кемшіліктері
|
Өсімдік мысалдары
|
|
|
|
түрі
|
|
|
|
|
|
Өздігі нен тозаң
дану
|
Біржылдық / популяция тез қалпына келеді / бейімделуі жоғары
|
әсері әлсіз / ұрпақ аз мөлшерде
|
Бидай, жүгері және фиалка
|
|
|
Айқас тозаң дану
|
тозаңдандыру түрлі әдістері (жел, жануарлар, жәндіктер) / гүлдер жарқын түсті және хош иісі
|
егер тозаңдандыратын ағзалар жоғалып кетсе, онда популяция саны күрт өзгереді / ағзалардың бір
бірінен ұзақ орналасуы
|
Сарғалдақ, дәстүргүл, алма
|
|
9
|
С
|
1
|
|
10
|
В/ қосмекенділердің дамуы
|
1
|
|
11
|
Қуыршақ
|
1
|
|
12
|
Айырмашылықтары:
Тікелей даму- ұрпағы ересек ағзаға ұқсайды. Мысалы- балық, құстар, сүтқоректілер.
Түрленіп даму- Жанама ұрпағы ересек ағзаға ұқсамайды
/әр түрлі болады. Мысалы- қоныз, көбелектер.
|
4
|
|
13
|
D
|
1
|
|
14
|
Ұқсастықтары: генетикалық материалы бар (ДНҚ немесе РНҚ) / көбейту мүмкіндігі болып табылады. Айырмашылықтары: жасушасыз ағза / органеллалары
жоқ / метаболизм жоқ
|
2
|
|
15(а)
|
Залалсыздандыру, дезинфекция – адам мен жануарларда, өсімдіктерде ауру қоздыратын микроорганизмдерді жоюға бағытталған шаралар жүйесі. Залалсыздандыру – жұқпалы аурулардың кең
таралып кетуін болдырмау шараларының бірі.
|
3
|
|
15 (b)
|
Химиялық залалсыздандыруда қышқылдар мен сілтілер, формалин, хлор, хлорлы әк, натрий хлориді, хлорамин,
фенол препараттары
|
1
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
