№5 ағымдық бақылау тапсырмасы
Орфоэпия және орфография мәселесі
Сөз құрылымының ықшамдалуы
Мақсаты:
Ауызша және жазбаша түрде болатын тілдік қатынастың ерекшелігін түсіндіру. Графика мен
орфографияның негізгі принципі жөніндегі студенттердің түсінігін бекіту.
Сұрақтар:
1.
Тілдік норма деген не?
2.
Сөзді дұрыс айту нормасын меңгерту үшін нені жақсы білу керек?
3.
Орфоэпиялық норманы тануда ұстанатын
негізгі критерийді,
соған байланысты көзқарасты
атап көрсетіңіз.
4.
Графика мен орфографияның байланысы және өзара айырмашылығы неде?
5.
Орфографияның ережелер жиынтығына нелер жатады?
6.
Орфографияның негізгі принципін атаңыз.
7.
сөз
басындағы ықшамдау амалы
8.
сөз басындағы дауыстылардың түсірілуі
9.
сөз басындағы дауыссыздардың түсірілуі
10.
сөз басындағы ықшамдау амалы
11.
сөз басындағы дауыстылардың түсірілуі
12.
сөз басындағы дауыссыздардың түсірілуі
Тапсырма:
Белгілі бір мәтін бойынша мына сұрақтарға назар аударыңыз:
1.
Графика деген не? Қазақ графикасының негізгі принципінің маңызын баяндап шығыңыз.
2.
Орфографияның қоғам өмірінде алатын орны.
3.
Морфологиялық принцип фонетикалық принциппен қалай байланысты?
4.
Тарихи-дағдылы принцип дегенді қалай түсінесіз?
5.
Түбір сөздердің фонетикалық принципке негізделіп жазылатын түрлері бола ма?
Негізгі әдебиеттер:
1.
Қазақ грамматикасы. – Астана, 2002. – 785 б.
2.
Жүнісбеков Ә. Қазақ фонетикасы. – Алматы, 2010. – 290 б.
3.
Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. - Алматы, 1992.
4.
Досмұхамедұлы Х. Аламан. - Алматы, 1991.
5.
Аралбаев Ж. Қазақ фонетикасы бойынша этюдтер. - Алматы, 1988.
6.
Мырзабеков С. Қазіргі қазақ тілі фонетикасы. - Алматы, 1997.
7.
Джунисбеков А. Просодика слова в казахском языке. - Алматы, 1987.
Қосымша әдебиеттер:
1.
Серғалиев М. Қазақ тілінің қысқаша орфоэпиялық сөздігі. - Алматы, 1996.
2.
Неталиева Қ. Қазақ тілінің орфоэпиялық сөздігі. - Алматы, 1997.
3.
Қалиев Б. Қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың редукциясы. - Алматы, 1987.
4.
Қазіргі қазақ тілі (жаттығулар жинағы) құрастырушылар: Қалиев Ғ., Оралбаева Н.,
Қасымова Б., Шалабаев Б., О.Төлегенов - Алматы, 1997. – 328 б.
5.
Қалиев Б.А. Қазақ тілі фонетикасы. – Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2014. – 172 б.
