5-зертханалық сабақ. Дүниежүзініңотын-энергетика кешені
Сабақтың мақсаты: Оқулықтың мәтінін, ақпарат құралдарындағы дерек көздерін дүниежүзі отын-энергетика кешенінің салалық құрамын, отын өнеркәсібінің шаруашылықтық маңызын, даму болашағы мен түйінді мәселелерін анықтау.
Пайдаланылатын құрал-жабдықтар: Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, Дүниежүзінің отын-энергетика кешенінің картасы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық деректер.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Мамирова К.Н., Шакенова Т.К. Экономическая и социальная география мира. – Алматы, 2014. -230 с.
2. Максаковский В. П. Географическая картина мира. - М.: Дрофа, 2008. - Ч. 2.-
3. Романова Э.П., Куракова Л. Природные ресурсы мира, М.2008.-С.152-165
4. Социально-экономическая география зарубежного мира: Учебник для вузов / Под ред. В. В. Вольского. - М.: Дрофа, 2011.
5. Максаковский В. П. Географическая картина мира. - М.: Дрофа, 2008. - Ч. 2.
Жұмыстың барысы: Отын-энергетика кешенінің салалық құрамының сызба-нұсқасын құрып, шаруашылықтық маңызын, негізгі міндеттерін анықта.
1.Оқулықтағы кестеге талдау жасай отырып, тас көмірдің, мұнайдың және табиғи газдың барланған қорын, дүниежүзіндегі алатын орынын, әлемдік қордағы үлес салмағын анықтап кестені толтыр.
Дүниежүзінде өндірілетін минералдық отын түрлері
|
Қоры млрд т есебімен
|
Дүниежүзіндегі алатын орны
|
Әлемдегі қордағы үлесі %
|
Тас көмір
|
5 млрд т
|
|
70-75%
|
Мұнай
|
4,8 млрд т
|
|
12%
|
Табиғи газ трлн т есебімен
|
2 трлн м³
|
|
15%
|
3. Шартты отын ұғымына түсінік беріп төменде көрсетілген кестені талда .
Энергетика ресурстары
|
1кг жанғанда бөлінетін
жылу к/кал есебімен
|
Жылу коэффициенті
|
Мұнай
|
9,7992
|
41
|
Табиғи газ
|
1,10182
|
29,3
|
Тас көмір
|
7,00287
|
46,1
|
Қоңыр көмір
|
3,5851-3,513328
|
15-14,7
|
Шымтезек
|
1,9359-3,5851
|
8,1-15
|
Ағаш
|
3,5851
|
15
|
4. Оқулықтың мәтіні мен қосымша деректерге талдау жасай отырып Қарағанды және Екібастұз көмір алаптарына салыстырмалы сипаттама беріп ой қорытындыларын шығар:
Сипаттама беру жоспары
|
Көмір алаптары
|
Қарағанды
|
Екібастұз
|
Тұтынушыға қатысты
географиялық орыны
|
Қазақстан Республикасының Қарағанды облысы жерінде
|
Сарыарқаның солтүстік-шығысында, Павлодар облысы жерінде
|
Жалпы геологиялық және
өнеркәсіптік қоры
|
Жалпы қуаты 47,7 м. геологиялық қоры 8,6 млрд т, 28 көмір қабаты барланды.
|
|
Өндірілетін көмірдің сапасы
мен мөлшері
|
Жоғары сапалы, аз күлді, кокстелетін тас көмір ретінде қолайлы және тиімді. Болжамалы қоры 26,9 млрд т деп бағаланады.
|
Тас көмір болғанымен, күлі көп (орташа күлділігі 43%), сапасы төмен, өте ауыр байытылады және кокстеуге келмейді. Алаптың жалпы көмір қоры 11,3 млрд. т. Жылына 87 млн. т көмір өндіріледі.
|
Қоршаған ортаны қорғау
мәселелері
|
Атқылау жұмысын жүргізу үшін қорған жасау. Шаң ұстайтын қондырғыларды және шаң басатын әдістерді
қолданып шаңды басу. Көмірді ауадан изоляциялау, көмір сапасын анықтайтын тексеру жүйесін орнату. Жабық вагондарды, құбырларды пайдалану. Конструкция мен жабдықтарды бекіту.
|
Достарыңызбен бөлісу: |