№6 дәріс Тақырыбы: Ақуыздар мен амин қышқылдарының ыдырауы. Несеп нәрі биосинтезі
жүктеу/скачать 349,12 Kb. Pdf көрінісі
|
Дәріс 6 БХ каз
| Амин
қышқылдарының ыдырау жолдары. Амин қышқылдары ыдырауының соңғы өнімдері. Ағзада амин қышқылдары түсетін реакцияларының үш типі болады. Олар – 1)амин қышқылдарының α-амин тобының қатысуымен, 2)карбоксил тобының қатысуымен және 3)радикалының қатысуымен өтетін реакциялар. Амин тобының қатысуымен өтетін реакцияларының екі түрі болады. Олар – дезаминдену және трансаминдену реакциялары. Амин қышқылдарының карбоксил тобы бойынша өтетін реакциялар – декарбоксилдену және аминоациладенилаттардың түзілуі деп аталады. Ал, радикал бойынша, әр аминқышқылының өзіне ғана тән жекелеген өзгеру жолдары болады. 1)Амин қышқылдарының α-амин тобының қатысуымен өтетін реакциялар. Көптеген амин қышқылдарының ыдырауы амин тобынан айырылудан басталады. Амин тобының аммиак күйінде бөлініп шығуы дезаминдену реакциясы нәтижесінде жүзеге асырылады. Дезаминдену реакциясының төрт түрлі жолы болады: 1. Тотыға дезаминдену: NH 3 R – CH – COOH -2H R – C – COOH + НОН R – C – COOH | || || NH 2 + 2Н NH О амин қышқылы имин қышқылы α-кетоқышқылы 2. Тотықсыздана дезаминдену: R – CH – COOH + 2H | R – CH 2 – COOH + NH 3 NH 2 Амин қышқылы Май қышқылы 3. Гидролиздік дезаминдену: R – CH – COOH + H 2 О R – CH – COOH | | + NH 3 NH 2 OH Амин қышқылы Оксиқышқылы 4. Молекулаішілік дезаминдену: R – CH 2 – CH – COOH | R – CH = CH – COOH + NH 3 NH 2 Амин қышқылы Қанықпаған май қышқылы Дезаминдену реакцияларының өнімдері боп, аммиактан басқа – қаныққан және қанықпаған май қышқылдары, кетоқышқылдары, оксиқышқылдары саналады. Тотықсыздана дезаминдену – сутек атомдарын, ал гидролиздік дезаминдену су молекуласын қосып алу арқылы өтеді. Бұл реакциялар көптеген бактериялардың тіршілік қарекетіне тән. Молекулаішілік дезаминдену өсімдіктер мен бактерияларда жүретін құбылыс. Жануар ағзасында (негізінен бүйректе) бұл жолмен тек гистидин дезаминденеді. Жануарлар ұлпаларында, өсімдіктерде және аэробты микроағзаларының көпшілігінде тотыға дезаминдену реакциясының үлесі басым. Тотыға дезаминдену реакциясы белгілі бір жағдайларда қайтымды, яғни кетоқышқылынан керісінше амин қышқылы түзіледі. Кері реакция энергияның жұмсалуын қажет етеді. Оны – тотықсыздана аминдену реакциясы деп атайды, және де ол ауыстырылатын амин қышқылдарының биосинтезі үшін аса маңызды. Амин қышқылдарының тотыға дезаминдену жолымен ыдырауы әртүрлі жылдамдықпен жүреді. Адам ағзасында глутамин қышқылын дезаминдейтін глутаматдегидрогеназа ферменті ерекше белсенділік танытады. Өзге амин қышқылдары өте баяу дезаминденеді. Амин қышқылдарының амин тобы трансаминдену реакциясы нәтижесінде жылдам бөлінеді. жүктеу/скачать 349,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|