немесе
(4)
Сұйық шығыны қысымдар айырымына және түтік радиусының 4-дәрежесіне тура пропорционал, түтік ұзындығына және сұйықтың тұтқырлық коэффициентіне кері пропорционал. Бұл формула Пуазейль формуласы деп аталады.
Пуазейль формуласы ламинар ағыс үшін арналған, трубуленттік қозғалыс үшін бұл формула жарамайды.
Әр секунд сайын түтіктің көлденең қимасы арқылы өтетін сұйық ағысының кинетикалық энергиясы :
V-ң мәнін қойып, оны интегралдасақ:
(5)
Әр секунд сайын сұйықтың қысымдар айырымына жұмсалатын жұмыс:
Арқылы есептеледі. Немесе
(6)
Тұрақты қозғалыс кезінде сұйықтың кинетикалық энергиясы өзгермегендіктен осындай мәнге ие, бірақ қарама-қарсы таңбада жұмысты ішкі үйкеліс күші жасайды:
(3)-формула бойынша қысымдар айырымының екректі мәнін қоямыз:
(7)
Осы формула арқылы қай кезде тұтқырлық күшін ескермеуге болатындығын, қай кезде Бернулли теңдеуін қолдануға болатындығын біле аламыз.
Бұл үшін сұйықтың тұтқырлық күшінің әсерімен пайда болған кинетикалық энергиясы сұйықтың өзінің кинетикалық энергиясынан өте аз болуы керек. Яғни, . Бұл мынадай шартқа әкеледі:
(9)
Мұндағы -кинематикалық тұтқырлық, яғни
(10)
-динамикалық тұтқырлық.
Пуазейль заңдары жалпы түрде өлшемдік әдістермен алынған. Бұл әдістің ерекшелігі – цилиндр түтікке ғана емес, сонымен қатар кез келген көлденең қимасы түзусызықты болатын түтіктерге де қолданылады. Барлық түтіктердің нормаль колденең қималары геометриялық жағынан ұқсас болуы керек. Бұл қималар бір-бірінен тек өлшемдерімен ерекшеленеді. Әрбір көлденең қимаға сипаттамалық өлшем беруге болады. Оған мысалы, периметр және ауданнан алынған квадрат түбірді алуға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |