«6-сынып Қазақстан тарихы»

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
45 
75. Ғұндар Рим империясына үлкен қауіп туғызды- V 
ғасырдың 30-жылдарында. 
76. Принск Римнен шыққан елшіліктің тілмашы ретінде 
Аттила еліне келіп, өзінің көргендері туралы жазып 
қалдырған. 
77. Ғұндар 
Еуропаны римдіктерден
азат еткен. 
78. Құл иеленушілік құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің - орта 
ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан- Ғұндар 
79. Ғұндарда қамал бұзғыш машиналар болған. 
80. 
Прииск
ғұндар туралы: «
олар соғыстан кейін тыныш әрі 
қамсыз тіршілік етеді
». 
81. Марцеллин ғұндарды: «
күні-түні ат үстінен түснейді, 
сауда-саттығын да ат үстінде жүрін жасайды
" 
82. Ғалымдардың болжауынша ғұндарда болған- жазу 
83. Қазақстанға шығыстан келген ғұндардың жергілікті 
тайпалармен (сақ, сармат, үйсін) араласуының нәтижесінде 
моңғолоидтық
белгі тереңдей түседі 
84. Ғұн билеушісі Еділ жауынгерлерінің Рим империясына 
қауіп төндірген мерзімі: Vғ. 30-шы ж. 
85. Б.з.б. І ғасыр ортасында, 55 жылы ғұндар 2-ге бөлінгеннен 
оңтүстіктегі 
ғұндар бағынды- Хань әулетіне (Қытай) 
86. Кейбір тарихшылардың айтуынша, құл иеленушілік 
құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің - 
орта ғасыр дәуірінің 
басталуына жол ашқан- 
ғұндар
 
87. 
451 ж. Галлиядағы Каталаун даласында ғұндар 
шайқасқа түсті-
римдіктер мен 
франктердің біріккен күштерімен. 
88. Рим елшілігінің тілмашы ретінде Аттила еліне келіп, өзінің 
көргендерін жазған шежіреші-Прииск. 
 
Сарматтар (6.3.б. VIII ғ. - б.з. V ғ.) 
 
1. Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ: Батыс Қазақстан 
2. Көне дәуір авторлары "сармат" атауының кездесетін мерзімі: 
б.з.б. Ш ғ. 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
46 
3. Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген 
сармат тайпасы: Дах 
4. Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайнасы: Гиркани 
5. Сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы: Гиркап 
6. Каспийдің жағалауында каспилер өмір сүрген. Каспий 
теңізін сол кезде 
Гиркан теңізі деп атаған, соған байланысты каспилерді кейде 
гирканилер деп атайды. 
7. Савроматтар жөнінде жазып кеткен Рим тарихшысы: 
Диодор 
8. Б.з.б.248-247 ж. Парфияны басып алған сармат тайпасы: Дай 
(Апарн тайпасынан шыққан Арсак) 
9. Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы: 
Дайлар 
10. Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері: Бәйте, Терең 
11. Сарматтардың әскери-демократия заманында қауымның 
ішкі, сыртқы 
мәселелеріншешстін: Әскер басылары 
12. Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы: Әскери 
демократия 
13. Сарматтарда шыныдан жасалған ыдыстарды: Шығыс 
елдердеп алғызды 
14. Сарматтардың торсық, саба сияқты ыдыстары жасалынған 
материал: Тері 
15. Сарматтарда көп өсірілген мал түрі: Жылқы, қой 
16. Сарматтар өміріндегі қосымша кәсіп: Аңшылық 
17. Сарматтардың Бесоба қорымына жерленген: Абыз әйелдер 
18. Бесоба абыз әйелдері шалқасынан жатқызылып, бастары 
қаратылды- оңт. -батысқа 
19. Савромат обаларының ішкі құрылымы көбінесе: Ағаштан 
жасалған 
20. Савромат ескерткіштерінің зерттелген қорымы: Сынтас 
21. Үш савромат жауынгері жерленген қорым: Сынтас 
22. Савроматтардың Сынтас ескерткіштерінен табылған: 
Сүйек қасықтар 
23. Соңғы сармат кезеңі Атырау облысы Жылыой ауданынан 
табылған ескерткіші: Аралтобе 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
47 
24. Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған сармат 
ескерткіші: Аралтөбе 
25. Аралтөбе ескерткішінде жерленген адам- қолбасылық пен 
абыздықты қатар атқарған 
26. Сарматтар өмірінде әлеуметтік теңсіздік болғандығын 
дәлелдейтін: Археологиялық ескерткіштер 
27. Геродот дерегінде- савроматтар скиф тіліне өте жақын 
тілде сөйлеген, әйелдер 
мен еркектер тең саналған және дах-масагеттермен, 
исседондармен туыстас келеді. 
28. Дай-масагеттерде болған рәсім- отқа табыну (бәйте, терең) 
29. Б.з.б. VIII ғасырда сарматтарды- савроматтар деп атаған. 
30. Сарматтар саны азайғаннан кейін: ғұндарға қосылды 
31. Орталық Азия мен Қара теңіз өңірі мәдениеттерін 
байланыстырған- 
савромат-сармат тайпалары 
32. Ғалымдар савромат-сарматтар санының күрт кемуін ұзақ 
жылдарға созылған - 
қатты қуаншылықиен байланыстырады. 
33. Б.з.б III-IIғ. Сармат саны- 20 мыңға жетті 
34. Б.з.6 II-Iғ. Сармат саны- 10 мыңға жетті 
35. Б.з. Іғ. Сармат саны- 5-7 мыңға жетті 
36. Сарматтардағы әскери-демократияның сақтардағы әскери-
демократиядан өзгешелігі- сарматтарда әйелдер де жасақ 
құрамына кірген 
37. Сарматтарда алыс жорықтарға барғанда және тек 
ақсүйектері мінгені- қазанаттар 
38. Савроматтар туралы жазған- грек, Рим тарихшылары- 
Диодор, Үлкен Плиний, Полибий 
39. Көршілес Босфор мемлекетімен байланыс жасап, Алдыңғы 
Азия, Солт. Кавказ, Парфияға жаулаушылықтар жасаған- 
сарматтар 
40. Басын артқа қайырып, аузын ақситып жатқан қасқыр 
мүсіні, киік, таутеке бастары 
бейнеленген сүйек қасықтар табылды- сарматтардың сынтас 
қорғанынан 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
48 
41. Қасқыр бейнесі бар үш аяқты құрбандық тақта табылған 
сармат қорымы: Бесоба 
42. Савроматтар Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін 
жетті. 
43. Арал-Каспий теңіздері аралығын б.з.б. І мыңжылдықтың 
орта шенінде мекендеген 
тайпалар(Сарматтар) туралы парсы патшасы Ксерекс жазды 
44. Б.з.б. II г. Қара теңіздің солтүстік жағалауына дейінгі 
жерлерді жаулап алды- сарматтар 
45. Француз Т. Амеди шығармасы- "Аттила мұрагерлерінің 
тарихы" 
46. Каталаун шайқасы болды; 451 жылы 
47. Марцелин 31 кітаптан тұратын "Іс-қимылдар" 
шығармасында ғұндар туралы жазды. 
48. Еуропада Атила ғұн империясын қазіргі - Венгрия жерінде 
құрған. 
49. Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша құрылып: сол, 
орталық, оң қанатқа бөлінген. 
50. Қытай дерегінде ғұндар туралы: олардың елшісі қолындағы 
шапьюдің сенім 
таңбаларымен көрші елдерге барады…". 
51. Қытай жылнамаларында айтылғандай: «б.з.б. IV-III ғғ. 
ғұндар бірлестігі 
Байкалдан Ордосқа дейінгі аралықта құрылған». 
52. Аттила туралы бір замандасының жазбасында: "Аттила 
үйден шығысымен халықтың мұң-мұқтажын тыңдады, кешке 
бәрі күміс ыдыстан, ал Аттила ағаш ыдыстан тамақ ішті». 
53. 448 ж. Аттила сарайында болған Принск жазбасында: 
«Бір көрген адам Аттиланы нағыз азиялық скенің бірден 
айтады…» 
54. Орталық Қазақстанда «аң стилімен» қатар «полихром» 
стилі дамыды- б.з.б. VII-V f. 
55. Полихром стилінің барынша гүлденген кезі: 
6.з.III-Ү ғасырында 
56. Б.3.б. 55 ж. ғұн мемлекетінің екіге бөлінуі нәтижесінде, 
оңтүстіктегі ғұндар 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
49 
өздерінің тәуелсіздіктерінен айырылып- хан (Қытай) әулетіне 
тәуелді болды 
57. Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы- атты әскер 
58. Монғолоидтік белгілер дами бастады- ғұндардың келуімен. 
59. Байкал көлінен Тибет тауына дейін, Шығыс Түркістаннан 
Хуанхэ өзенінің орта ағысына дейін- Ғұн мемлекеті пайда 
болды 
60. Ғұн тайпаларының бір мемлекетке бірігіп саяси күшейген 
кезеңі Мөденің билік құрған кезі- б.з.б. II-I ғ. аралығы 
61. Ғұндардың Қазақстанның оңтүстік-батысы мен Арал 
бойына екінші толқыны б.з.I ғ. (93 ж.) келуі -ондағы алан, ас 
тайпаларының батысқа Каспийге қарай ығысуына әкелді.- 
патриархалды 
63. Ғұндардың Еуропаға жорықтары- 437 ж. 
64. Мөденің ғұндарды біріктіру жолындағы күресі- 6.3.б. 205-
202 ж. 
65. Ғұндардың готтарды қиратып, Рим шекарасына қарай 
жылжуы- 375-376 ж. 
66. Ғұн тайпасының Талас өзенінің Шығыс жағалауына 
көшуге рұқсат берген тайпа- қаңлы 
67. Солтүстік ғұндардың Чжи-Чжи шаньюдің басқаруымен 
тәуелсіздігін сақтау үшін батысқа жылжыған уақыты -б.з.б 
Іғаяғы (47ж.) 
68. Моде Дунхуғя шабуыл жасап, оны талқандап Ғұн 
мемлекетін құрды. Мөде басқарған ғұн державасы осылай 
пайда болды: Л.Н. Гумилев, 
69. Б.3.б 55-інші жылға дейін Ғұндарға бағынған ел «Қытай». 
70. Ғұндардың екінші рет келуі б.з. І ғасырда Арал бойына 
келіп орналасты. 
71. Ғұндар- Алан, Ас тайпаларын Каспий теңізіне қарай 
ығысуға мәжбүр етті. 
72. Ғұндар Рим империясына үлкен қауіп туғызды- V 
ғасырдың 30-жылдарында. 
73. Принск Римнен шыққан елшіліктің тілмашы ретінде 
Аттиля еліне келіп, өзінің көргендері туралы жазып 
қалдырған. 
74. Ғұндар Еуропаны римдіктерден азат еткен. 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
50 
75. Құл иеленушілік құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің - орта 
ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан- Ғұндар 
76. Ғұндарда қамал бұзғыш машиналар болған. 
77. Прииск ғұндар туралы: «олар соғыстан кейін тыныш әрі 
қамсыз тіршілік етеді». 
78. Марцеллин ғұндарды: «күпі-түні ат үстінен түснейді, 
сауда-саттығын да ат үстінде жүрін жасайды" 
79. Ғалымдардың болжауынша ғұндарда болған- жазу 
80. Қазақстанға шығыстан келген ғұндардың жергілікті 
тайпалармен (сақ, сармат, үйсін) араласуының нәтижесінде 
мөпғолондтық белгі тереңдей түседі 
81. Ғұн билеушісі Еділ жауынгерлерінің Рим империясына 
қауіп төндірген мерзімі: Vr. 30-шы ж. 
82. Б.з.б. І ғасыр ортасында, 55 жылы ғұндар 2-ге бөлінгеннен 
оңтүстіктегі 
ғұндар бағынды- Хань әулетіне (Қытай) 
83. Кейбір тарихшылардың айтуынша, құл иеленушілік 
құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің - орта ғасыр дәуірінің 
басталуына жол ашқан- ғұндар 
84. 451 ж. Галлиядағы Каталаун даласында ғұндар шайқасқа 
түсті- римдіктер мен 
фракктердің біріккен күштерімен. 
85. Рим елшілігінің тілмашы ретінде Аттила еліне келіп, өзінің 
көргендерін жазған шежіреші-Принск. 
86. Ежелгі Қазақстандағы әйелдердің қоғамдағы рөлі басқа 
көшпелі тайпаға қарағанда жоғары тұрған тайпа- сарматтар 
Тест1 
1. Ерте темір дәуірі қамтитые уақыты:
А) б.з.б 8 ғ – б.з 6 ғ
В) б.з.б 8 – 3 ғ.ғ
С) б.з.б 3 ғ – б.з 6 ғ 
2. Қазақстан аумағын мекендеген тайпалардың темірді ашу 
және кеңінен пайдалана бастаған кезеңі: 
А) б.з.б 4 мыңжылдық
В) б.з.б 8 ғасыр

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
51 
С) б.з.б 5 – 3 мыңжылдық аралығы 
3. Батыс Қазақстанда шөлді аудандарда өсірілген түлік.
А) сиыр
В) жылқы
С) түйе 
4. Кереге мен шаңырақ ортасын қосатын бөлік:
А) уық
В) кереге
С) қаңқа
5. Малды алысқа ұзатып жаятын жайылым:
А) Қыстау
В) күзеу
С) жайлау 
6. Наурыз мейрамы қашан пайда болды:
А) 2000 жыл бұрын
В) 3000 жыл бұрын
С) 4000 жыл бұрын
7. Көктемгі жайылым қлай аталды:
А) қыстау
В) күзеу
С) көктеу 
8. Таза көшпелі тұрмыс қалыптасқан өңірлер:
А) Батыс және Орталық Қазақстан
В) Шығыс Қзақстан, Алтай мен Тянь – Шань тауларында
С) Оңтүстік қазақстанда 
9. б.з.б І мыңжылдықта қазақстан мен Орта Азия жерін мекен 
еткен ежелгі тайпа: 
А) Сарматтар
В) Үйсіндер
С) Сақтар 
10. Герадот өз жазбаларында сақтарды қалай деп атаған:
А) Тиграхауда
В) Массагет
С) Дайлар 
11. «Сақ» сөзінің мағынасы парсы жазбаларында:
А) Құдіретті еркектер
В) Жүйрік атты турлар

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
52 
С) Азиялық скифтер 
12. «Сақ» сөзінің мағынасы иран жазбаларында:
А) Құдіретті еркектер
В) Жүйрік атты турлар
С) Азиялық скифтер 
13. «Сақ» сөзінің мағынасы грек жазбаларында:
А) Құдіретті еркектер
В) Жүйрік атты турлар
С) Азиялық скифтер 
14. «Сақ әйелдері де ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде 
ерлеріне көмек көрстеіп, ұрысқа араласады» деп баяндаған: 
А) Ктесий
В) Герадот
С) Страбон 
15. Сақтар «дұшпанға – қатал, досқа – адал» болған деп 
айтқан:
А) парсы авторлары
В) грек тарихшылары
С) римдіктер 
16. Парсылар оларды шошақ бөріктілер деп атаған:
А) Сақ – тиграхауда
В) Сақ – парадарайа
С) Сақ – хаумаваргалар 
17. Теңіздің арғы жағындағы сақатар:
А) Сақ – тиграхауда
В) Сақ – парадарайа
С) Сақ – хаумаваргалар 
18. Хаома сусынына байланысты аталған сақатар:
А) Сақ – тиграхауда
В) Сақ – парадарайа
С) Сақ – хаумаваргалар 
19. Арал теңізі маңайын сақтардың қай түрлері мекендеген:
А) Дайлар мен масагеттер
В) Савромат – сарматтар
С) Аргиппейлер 
20. Бүгінгі Батыс Қазақстан жерін:
А) Дайлар мен масагеттер

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
53 
В) Савромат – сарматтар
С) Аргиппейлер 
21. Солтүстік Қазақстан аумағын:
А) Дайлар мен масагеттер
В) Савромат – сарматтар
С) Аргиппейлер 
22. Орталық Қазақстан аумағын:
А) Аргиппейлер
В) Исседондар
С) Аримаспылар 
23. Орталық Қазақстан аумағын:
А) Аргиппейлер
В) Исседондар
С) Аримаспылар 
24. Шығыс Қазақстан аумағын:
А) Аргиппейлер
В) Исседондар
С) Аримаспылар 
25. Сақ қоғамы неше топтан тұрады:
А) 2 топтан
В) 3 топтан
С) 5 топтан 
26. Жауынгерлерді ежелгі үнді – ирандық тілінде қалай атаған:
А) «Арбада тұрғандар»
В) «Сегізаяқтылар»
С) «Көсемдер» 
27. Малшылар мен егіншілерді қалай атаған:
А) «Арбада тұрғандар»
В) «Сегізаяқтылар»
С) «Көсемдер» 
28. Абыздардың танымал белгісі болған:
А) Тостаған мен айырықша баскиімі
В) Ерекше белгісі бар медалоьлндары 
С) Аяқ киімі 
29. Сақтарды әлемдегі ең әділ, ең шыншыл халық деп 
есептеген:
А) парсылар

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
54 
В) гректер
С) Ирандықтар 
30. Олар «садақпен, қылышпен және қола балталармен 
қаруланған, сауыт киген» деп айтқан:
А) Ктесий
В) Герадот
С) Страбон 
31. Сақ қоғамындағы ел билеушісі:
А) патша
В) Жауынгер
С) Абыз 
32. Сақтар туралы: «Киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге 
ұқсас. Олар егін екпейді, үй малдары мен өзеннен аулайтын 
балықтарды азық етеді. Сүт ішеді» деп жазған:
А) Ктесий
В) Герадот
С) Страбон 
33. Сақтардың діни нанымдары мен ғұрыптарының негізгі 
бағыты:
А) ата – баба аруағына сиыну
В) пұтқа табыну
С) тотемизм
34. Суару каналдарының іздері табылған қоныс:
А) Бөріқазған
Ә) Шірік – Рабат
Б) Қызылсу 
35. «Жетісу михрабы» деп аталатын құрбандық табағы 
табылған:
А) Жетісудан
В) Алматы маңынан
С) Іле аңғарынан 
36. Б.з.б 530 жылы сақ жеріне парсы әскерлерінің жорығын 
басқарған:
А) І Дарий
В) Кир
С) А.Македонский

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
55 
37. Б.з.б 519 жылы сақ жеріне парсы әскерлерінің жорығын 
басқарған:
А) І Дарий
В) Кир
С) А.Македонский 
38. Кир бастаған парсы әскерлеріне қарсы тұрған сақ 
билеушісі:
А) Томирис
В) Спитамен
С) Скунха 
39. І Дарий бастаған парсы әскерлеріне қарсы тұрған сақ 
билеушісі:
А) Томирис
В) Спитамен
С) Скунха 
40. Томирис «әйел болса да, жаудың шапқыншылығынан 
қорыққан жоқ» деп жазған Рим тарихшысы:
А) Полиэн
В) Помпей Трог
С) Арриан 
41. «Басында әскерлер садақпен атысады..........Парсы 
жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтірілді» деп сиппатаған 
тарихшы:
А) Ктесий
В) Герадот
С) Страбон 
42. Шырақтың ерлігін суреттеген грек тархшысы:
А) Полиэн
В) Помпей Трог
С) Арриан 
43. Марафон шайқасы қай жылы болды:
А) б.з.б 490 жылы
В) б.з.б 519 жылы
С) б.з.б 530 жылы
44. «Мен әскеріммен сақ жеріне жорыққа шықтым» деген І 
Дарийдің сөздері қандай жазбада айтылған: 
А) Орхон – Енисей жазбаларында

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
56 
В) Бехистун жазбасында
С) Сібір жазаб деректерінде 
45. «Жеңілмейтін әскер» атанған:
А) І Дарий әскері
В) Кир әскері
С) А.Македонский әскері 
46. Александр Македонскийдің Сырдариядан жүзіп өтіп, 
сақтарға қалай шабуыл жасағаны туралы жазған: 
А) Полиэн
В) Помпей Трог
С) Арриан 
47. Сақтардың Александр Македонскийге қарсы ерлік күресі 
туралы жазған тарихшы:
А) Герадот
В) Страбон
С) Арриан 
Тест2 
1.Оңтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ең көне 
ескерткіштері: 
А) Шірік – Рабат
В) Түгіскен мен Ұйғарақ
С) Бесшатыр мен Бәбіш Молда 
2. Қала орталығында күзет мұнаралары бар қамал (цитадель) 
салынған қала орны:
А) Шірік – Рабат
В) Түгіскен мен Ұйғарақ
С) Бәбіш Молда 
3. Археологтар Қызылордадан 300 шақырым жерден тапқан 
қала орны: 
А) Шірік – Рабат
В) Бәбіш Молда
С) Бесшатыр 
4. Бесшатыр қорымы неше обадан тұрады:
А) 51
В) 38
С) 31

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
57 
5. Желшалғыр тауының етегінде орналасқан қорымы:
А) Шірік – Рабат
В) Бәбіш Молда
С) Бесшатыр
6. Ғалымдар «Патша» қорғандары деп атайды:
А) Үлкен Бесшатыр
В) Орташа Бесшатыр
С) Шағын Бесшатыр 
7. Бесшатырды қай кезеңге жатқызамыз:
А) б.з.б 5 – 4 ғ.ғ
В) б.з 4 – 5 ғ.ғ
С) б.з.б 17-18 ғ.ғ 
8. «Есік обасын» 1969 жылы тапқан археолог – ғалым:
А) О.Смағұлов
В) К.Ақышев
С) Ә.Марғұлан 
9. Антропологтардың анықтауынша, Есік обасында жерленген 
адам жас шамасы:
А) 15 - 16 жас
В) 17 - 18 жас
С) 18 – 19 жас 
10. Б.з.б 8 ғасырдан бастап Еуразия далалы аймақтар өңірінде 
тараған: 
А) Аңдық стиль
В) Полихромдық стиль
С) Зергерлік өнер 
11. «Алтын киімді адам» табылған қорған:
А) Есік қорғаны
В) Бесшатыр қорымы
С) Ботай қонысы 
12. Сарматтар құрамына енген тайпалар: 
А) сирак, алан, роксолан, аорс
В) алан, ғұн, үйсін
С) роксолан, үйсін, сақ 
13. Савромат – сарматтар еліміздің батыс аумағын мекендеген: 
А) б.з.б 8 ғ – б.з 5 ғ аралығы
В) б.з.б 7 ғ – б.з 3 ғ аралығы

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
58 
С) б.з 2 8 ғ.ғ 
14. Сарматтар жөнінде жазып қалдырған грек, рим 
тарихшылары: 
А) Герадот, Страбон, Помпей Трог
В) Диодор, Үлкен Плиний, Полибий
С) Арриан, Полиэн, Герадот 
15. Сраматтардың Қара теңіз жағалауындағы үстемдігіне 
ғұндар тойтарыс берген; 
А) 4 ғасырда
В) 6 ғасырда
С) 7 ғасырда
16. Б.з.б 248 – 247 жылдары дайлардың апарн тайпасынан 
шыққан өкілі бастаған көшпелілер Парфияның үлкен бөлігін 
және Гирканияның онымен шектес аймақтарын басып алған:
А) Шарыш
В) Арсақ
С) Шырақ 
17. Сарматтардың қыстаулары орналасты:
А) Оңтүстік Жайық өңірі мен Солтүстік Қазақстанда
В) Үстірт пен Маңғыстауда
С) Жетісу мен Балқаш
18. Абыз әйелдер жерленген сармат обасы табылған қорым:
А) Сынтас
В) Бесоба
С) Аралтөбе 
19. Сараматтар мәдениеті өз даму деңгейі тұрғысынан неше 
кезеңге бөлінеді:
А) 5 В) 2 С) 3 
20. Үш сармат жауынгері жерленген оба орналасқан қорым:
А) Сынтас
В) Бесоба
С) Аралтөбе 
21. Соңғы сармат кезеңінің атырау облысы Жылыой ауданы 
жерінен табылған ескерткіш: 
А) Сынтас
В) Бесоба
С) Аралтөбе 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
59 
22. Батыс Қазақстан облысы шыңғырлау ауданы Лебедевка 
ауылының маңынан табылған қорым мерзімделеді:
А) б.з.б ІІІ - І ғасырлар
В) б.з ІІ - ІҮ ғасырлар
С) б.з І - ІІІ ғасырлар 
23. Ғұндар кезеңі:
А) б.з.б ІІІ – б.з IV ғасырлар
В) б.з.б ІІ – б.з І ғасырлар
С) б.з.б ІV – б.з ІV ғасырлар 
24. «Ғұн» атауы б.з.б ІІІ ғасырдың аяғында пайда болды:
А) парсы жазбаларында
В) қытай деректерінде
С) грек жазбаларында 
25. Мөде басқарған Хунну державасының пайда болуын б.з.б 
209 жылы болған деп жазған белгілі шығыстанушы:
А) Ш.Уалиханов
В) Л.Н.Гумилев
С) П.И.Радлов 
26. Мөде билік құрған тұста халқының саны:
А) 500 мың
В) 400 мың
С) 300 мың 
27. Ғұн билеушісінің лауазымы:
А) гуньмо
В) хан
С) шаньюй 
28. Ғұн мемлекетінің екіге бөлінген мерзімі:
А) б.з ІІ ғасырдың соңы
В) б.з.б І ғасырдың орта шені
С) б.з.б І ғасырдың басы 
29. Ғұндар руға бөлінген:
А) 25
В) 24
С) 28 
30. Ғұндардың мемлекеті әскери жүйе бойынша бөлінді:
А) 2 қанатқа
В) 3 қанатқа

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
60 
С) 4 қанатқа 
31. Ғұн тайпаларының батысқа қарай жылжуы тарихта аталды: 
А) Халықтардың ұлы қоныс аударуы
В) Батысқа жылжуы
С) Халықтардың үдере көшуі 
32. Ғұндардың Қазақстанның оңтүстік батысы мен Арал 
бойына келуі жергілікті қандай тайпалардың Каспий теңізіне 
қарай ығысуына мәжбүр етті:
А) сармат, гирканилер
В) алан, ас тайпалары
С) үйсіндердің 
33. Аттила өмір сүрді:
А) 400 – 442 жылдар
В) 400 – 453 жылдар
С) 400 – 446 жылдар 
34. V ғасырдың ортасына қарай ғұндардың басшысы Еділ 
өзінің қол астына жинады: 
А) Астаралия және Венгриядағы ғұндарды
В) Румыния және Венгриядағы
С) Орта Азиядағы ғұндарды 
35. Еділ жауынгрелері 451 жылы римдіктердің, франктердің 
біріккен күштерімен шайқасты: 
А) Жайық бойында
В) Каталаун даласында
С) Варшава жерінде 
36. «Аттила» операсын жазды:
А) Джузеппе Верди
В) Аммиан Марцеллин
С) Томас Мор 
37. Ғұндардың жауынгерлігін ерекше атап: «ертелі кеш ат 
үстінен түспейді. Маңызды істер туралы кеңесетін болса, 
кеңесті де ат үстінде отырып өткізеді..» жеп суреттеген: 
А) Марцеллин
В) Прииск
С) Джузеппе Верди 
38. «Олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, 
әркім қолында барымен қанағат етеді» деп айтқан:

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
61 
А) Марцеллин
В) Прииск
С) Джузеппе Верди 
39. Аттила сарайында болып таңданысын жазған:
А) Марцеллин
В) Прииск
С) Джузеппе Верди 
40. Сақтардың «аң стилін» ауыстырған өнер
А) тотемдік өнер
В) полихром стилі
С) ұсталық кәсіп 
Тест3 
1. 
Оңтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ең көне 
ескерткіштері: 
2. 
С.Черников зерттеген мекен. 
3. 
Қаланың орталығында күзет мұнаралары бар қамал: 
4. 
Сақ қалалары: 
5. 
Сырдарияның көне арнасы Жаңадария бойында 
орналасқан орналасқан көне сақ қаласы: 
6. 
Іле өзенінің оң жағалауындағы Желшалғыр тауының 
етегінде орналасқан сақ қаласы. 
7. 
Үлкен Бесшатыр обасын ғалымдар қалай атайды. 
8. 
Бесшатыр қорымы неше обадан тұрады. 
9. 
Соркофаг дегеніміз не: 
10. 
Алматының шығыс жағында 50 шақырымдай жерде, Іле 
Алатауының баурайындағы оба. 
11. 
Есік обасынан табылған 26 таңбадан тұратын жазуы бар 
зат. 
12. 
Тақсай патшайымы табылды. 
13. 
Алтындатқан киімі бар Үржар ханшайымы табылды. 
14. 
Сарыарқаның ерте темір дәуірінің ескеркіші. 
15. 
Орталық Қазақстанның ерте темір дәуірінің 
ескеркіштері. 
16. 
Тасмола мәдениетіне ұқсас ескерткіштері. 
17. 
Солтүстік Қазақстандағы обалар. 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
62 
18. 
Сақ дәуіріне ерте кезеңіне жататын Солтүстік 
Қазақстандағы үш қоныс. 
19. 
Шығыс Қазақстанның Зайсан ауданындағы орналасқан 
ескерткіш. 
20. 
13 қола жебе табылған. 
21. 
Қызылордадан 300 шақырым жерпдегі сақ қаласы: 
22. 
Сарматтар туралы жазған грек, рим тарихшылары. 
23. 
1-Шілікті №5 обасынан табылған. 
24. 
Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б 5-4 
ғасыр аралығын қамтитын кезең25. 
Берел кезеңін ашқан. 
Тест4 
1.Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштердің негізінен 
шоғырланған өңірі 
А) Шығыс Қазақстан
В) Оңтүстік Қазақстан
С) Орталық Қазақстан
D) Батыс Қазақстан
Е) Жетісу 
2.Жетісу өңіріндегі үйсін мәдениетінің хронологиялық 
шеңбері 
А) б.з.д. ІІІ-УІІІ ғ.-б.з. І ғасыр
В) б.з.д.У ғ. - б.з. ІІ ғасыр
С) б.з.д.УІ ғ.-б.з. ІІ ғасыр
D) б.з.д. ІУ ғ.-б.з. ІІІ ғасыр
Е) б.з.д. ІІІ ғ.-б.з. ІУ ғасыр 
3.Үйсін тайпаларының мекендеген жері 
А) Сырдың төменгі ағысы
В) Ертіс пен Алтай
С) Оңтүстік Қазақстан
D) Орталық Қазақстан 
Е) Жетісу 
4.Үйсін атауының қытай жазбаларында кездесе бастауы 
А) Б.з.б.У ғ.
В) Б.з.б.1Уғ
С) Б.з.б.У1 ғ
D) Б.з.б.1 ғ

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
63 
Е) Б.з.б. ІІ ғасыр 
5.Үйсіндер туралы "ат жақты, аққұбаша, сары шашты" деп 
жазған 
А) ирандықтар
В) парсы жазбалары
С) Герадот
D) Стробон
Е) Қытай жазбалары 
6.Үйсіндер астанасы ретінде аталатын қала. 
А) Шырық-Рабат
В) Баланды
С) Қойлық
D) Талғар
Е) Қызыл аңғар 
7.Үйсіндердің шығу тегі туралы мәлімет қалдырған тарихшы 
А) Герадот
В) Страбон
С) Ктесий
D) Торг
Е) Сыма Цянь 
8.Үйсіндер саяси және сауда қарым-қатынас жасаған ел 
А) Иран
В) Парсы
С) Үнді
D) Рим
Е) Қытай 
9.Үйсіндердің солтүстік батыстағы көршісі 
А) Ғұн
В) Сармат
С) Дай
D) Қытай
Е) Қаңлы 
10.Жазба деректердегі үйсін халқының саны 
А) 750 мың
В) 600 мың

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
64 
С) 530 мың
D) 450 мың
Е) 630 мың 
11.Үйсіндер басшысының атауы 
А) Шаньюй
В) Патша
С) Горхан
D) Хан
Е) Гуньмо 
12.Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы. 
А) Елтебер
В) Қаған
С) Тархан
D) Жабғу
Е) Бек 
13.Үйсін қоғамындағы қатардағы адамдардың мөрлері 
А) мыстан жасалды
В) алтыннан жасалды
С) күмістен жасалды
D) ағаштан жасалды 
Е) балшық және тастан жасалды 
14.Үйсін қоғамында дәулетті адамдардың киімі көбінесе 
тігілді 
А) Қой терісінен
В) Былғарыдан
С) Ешкі терісінен
D) Қамқадан
Е) Жібектен 
15.Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін 
А) жазба деректер
В) қоныстар
С) қала жұрттары
D) баспаналар
Е) жерлеу орындары 
16.Жазба деректердегі үйсін гуньмосының қытай 
ханшайымына үйлену уақыты 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
65 
А) Б.з.б.607 ж
В) Б.з.б.405 ж
С) Б.з.б.304 ж
D) Б.з.б.207 ж
Е) Б.з.б. 107 ж 
17.Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек 
кездескен қоныс 
А) Ақсу тұрағы
В) Есік қонысы
С) Бесшатыр қыстауы
D) Қарасу тұрағы
Е) Ақтас қыстауы 
18.Үйсіндердің тұрақты үйлері орналасқан жер 
А) орман арасында
В) тау ортасында
С) жазық жерлерде 
D) өзен аңғарларында
Е) тау бөктерлерінде 
19.Үйсіндерде әулеттің зираты орналасқан жер 
А) биік жоталарда
В) тау басында
С) кез-келген жерде
D) үй іргесінде
Е) қонысқа жақын жерлерде 
20.Үйсіндердің сұйық тағамға арналған негізгі ыдыстары 
А) саздан жасалды
В) ағаштан ойылды
С) қыштан жасалды
D) әр түрлі заттардан жасалды 
Е) былғарыдан жасалды 
21.Үйсіндерде жақсы дамыған кәсіп 
А) мата тоқу
В) жібек өндіру 
С) сауда
D) үй кәсіпшіліг 
Е) тері өңдеу 
22.Үйсіндерде саз балшықтан ыдыс жасаумен айналысқан 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
66 
А) арнайы шеберлер 
В) тұтқындар
С) басқа ел адамдары
D) ерлер
Е) әйелдер 
23.Үйсіндердің зергерлік бұйымдары табылған қорым 
А) Есік
В) Бесшатыр
С) Қойлық
D) Талғар
Е) Ақтас 
24.Үйсіндерде жерленген адамның басы қаратылған тұс 
А) Шығысқа
В) Оңтүстікке
С) Солтүстікке
D) Кез-келген тұсқа
Е) Батысқа 
25.Ертедегі үйсіндердің құрбандықтары арналды 
А) өлген адамға 
В) аруақтарға
С) тәңірге
D) Аллаға
Е) жаратушы күшке 
26.Үйсіндердің қыш заттары мен ыдыстарындағы салынған 
сурет 
А) геометриялық өрнектер
В) аң бейнелері
С) табиғат суреттері
D) жануарлар бейнесі 
Е) күннің суреті 
27.Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері 
А) б.з.б. УІ-б.з.б. ІІ ғасыр
В) б.з.б. ІУ ғасыр-б.з. І ғасыр
С) б.з.б.ІІІ ғ-б.з. ІІ ғасыр
D) б.з.б. ІІ ғ-б.з. ІІІ ғасыр
Е) б.з.б. ІІІ-ІІ ғ. б.з. У ғасыр 

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
67 
28.Қаңлылар туралы "Вэсаканың ер жүрек ұлдары…Канха 
қамалының алдында құрбандық берді" деп жазылған кітап 
А) "парсы жазбалары"
В) "тарих жазбалары"
С) "қаңлы жылнамасы"
D) "Цянь Ханьшу" 
Е) "Авеста" 
29.Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған 
тарихшы 
А) Герадот
В) Страбон
С) Ктесий
D) Торг
Е) Цыма Цянь 
30.Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері 
А) Парсы жазбалары
В) Иран деректері
С) Үнді жазулары
D) Рим жылнамалары 
Е) Қытай деректері 
31.Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы 
туралы айтылатын маңызды тарихи дерек. 
А) "Авеста"
В) "Қаңлы мемлекеті"
С) "Қаңлы жылнамасы
D) "Тарихи жазбалар" 
Е) "Цянь хоньшу" 
32.Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері 
А) Атасу, Шірік-Рабат
В) Хантау, Таңбалы
С) Дәндібай, Қауыншы
D) Беғазы, Отырар
Е) Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау 
33.Б.з.б.46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек 
көрсеткен елі 
А) Аландар
В) Үйсіндер

Telegram 
канал
@UBTkaiyrbekShaguanuly 
@physmath.kz 
68 
С) Сақтар
D) Сарматтар
Е) Ғұндар 
34.Қытай деректері бойынша ежелгі қаңлылар саны 
А) 500 мың
В) 700 мың
С) 800 мың
D) 900 мың
Е) 600 мың 
35.Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені 
А) Жетісу
В) Ертіс өзені
С) Еділ бойы
D) Шу мен Талас аңғары
Е) Сырдың орта ағысы 
36.Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері 
А) Үйсін, Сармат
В) Ғұн, Алан
С) Үйсін, ғұн
D) Сармат, Ғұн 
Е) Сармат, Алан 

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: