Үйсіндер( б.з.б. IIIғ. –б.з.Vғ) Жетісудағы сақ жерінеб.з.б.ІІ ғасырда Орталық Азиядан келіп қоныстанған тайпа: Үйсіндер Үйсіндер жайлы негізгі дерек көздері: Қытай деректері Ежелгі Қытай жылнамаларында кездесетін тайпа (-лар): Ғұндар, Қаңлылар, Үйсіндер Үйсін атауы Қытай жазбаларында қай ғасырдан бастап кездеседі: б.з.б. 2ғ бастап Үйсіндер туралы «ат жақты,аққұбаша,сары шашты» деп жазған: Қытай жазбалары Ежелгі Үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері:Б.з.б. III ғ.-б.з.Vғ. Қазақстанда кейінгі темір дәуірінде пайда болған мемлекет:үйсін Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдаствқ аймағы: Жетісу Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасқан ежелгі үйсін қаласы:Қызыл Аңғар Үйсіндердің астанасы болған қала: Қызыл-Аңғар (Чигучен, Чигу) Деректерде көрсетілген «үйсіндердің үлкен гуньмосы» тұрған қала: Чигу Үйсіндердің астанасы Қызыл-Аңғар орналасқан аймақ:Ыстықкөл маңы Үйсіндердің ордасы Қызыл Аңғар орналасқан аумақ:Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы Ежелгі Қызыл Аңғар қаласы: Үйсіндердікі Үйсіндердің көне қалалары табылған жер: Шу мен Кеген бойы Үйсіндер жайлы жазған тарихшы: Цыма-Цянь Көшпелілердің өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған Қытай тарихшысы Сыма Цянның еңбегі: «Тарих жазбалары» Б.з.б. ІІ-І ғғ Қытай елімен сауда байланысын жасаған:Үйсін мемлекеті Б.з.б.ІІ-Іғғ Үйсін мемлекеті сауда һ, қарым-қатынас жасаған ел: Қытай Үйсіндердің солтүстік-батысындағы көршілері: Қаңлылар Жазба деректердегі үйсіндердің шығысындағы көршілері: Ғұндар Үйсіндерге қатысты «Усунго», «Сигнго» ұғымы: Көшпелі мемлекет Үйсіндердің билеуші лауазымы: Гуньмо, Күнби Қытай дерктеріндегі «Гуньмо » сөзінің мағынасы: Үйсін билеушісі Үйсін гуньмосы атты әскерінің саны: 30мың Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы: Бек Қытай деректері бойынша ежелгі үйсіндер саны:630мың Бай Үйсіндердің жылқыларының саны: 4-5 мың Қытайдың Хань хроникасындағы жазуға қарағанда үйсін гуньмосы қытай патшайымына үйленген мерзімі: Б.з.б. 107 жыл Мәтінге қарап,Қтай елімен дипломатиялқ әрі туыстық қарым-қатынас орнатқан елді анықтаңыз.Қытай патшасы көп сыйлық талап етіп, гуньмо оларға 1000 жылқы жіберді. Бұл оқиға б.з.б.107 жылы болған»: б.з.б.2 ғасырдың аяғы Үйсіндер айналысты: суармалы және телімді егіншілік Үйсіндер өсірген дәнді-дақылдар: арпа , тары Кеген өзені алқабында зерттелген Үйсіндердің қонысы:Ақтас Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек: Ақтас қыстауы Үйсіндердің Ақтас қонысынан табылған заттай деректер дәлелдейді:Егіншілікің болғанын Зергерлік бұйымдар табылған үйсін қорымы: Ақтас