64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы 71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным
жүктеу/скачать 244,65 Kb.
|
64. ?àçà?òàðäû? ?ëòòû? ì?äåíèåò³í³? åðåêøåë³êòåð³ 68. Òàóåëñ³çä³
- Бұл бет үшін навигация:
- 15. Философия тарихындағы болмыс ұғымы.
| 14. Бэконның эмпиризімі.
Негізінен философиялық ойлардың зерттеліп, өарастырылған бірнеше ойларыбар. Соның бірі - эмпиризм. Эмпиризм - тәжірибені білім көзі деп санайтын ой. Яғни, ең алған тәжірибе пайда болған, білім де тәжірибе арқылы пайда болған деген сенімді қолдайды. Эмпиризмнің негізін қалаушы болып ағылшын философы және саясаткер Фрэнсис Бэкон белгілі, ол қазіргі заманның басқа ойшылдарымен қатар философияның ғылым бола алатындығына және біртұтас бола алатындығына сенімді болды. Ол ғылымды, білімді практикалық маңызы бар ең жоғары құндылық деп санаған. «Білім - бұл күш. Біз өзіміз білетін нәрсені ғана жасаймыз». Бэконның пікірінше, табиғатты, өоғамды танудағы қиындық бізге де сыртқы факторларға да тәуелді емес, ол тек адамның ақыл-ойында, оны жоспарлау мен қолдануының негізінде жатыр деген болатын. Бэкон құдайға сенетіндердің бірі болды, сондықтан оның пікірінше, ғылымның аспан сферасы немесе жер болуы, сондықтан білім көзі екі сферадан тұрады: біреуі теология болса, ал екіншісі философиядан шығады. Құдайға сену аян арқылы ашылып, содан кейін зайырлы шындық тәжірибе мен парасатқа негізделген деп өз еңбектерінде өарастырған. Эмпиризм, білім - еремет ашылулар мен өнертабыстарға апаратын ең жақсы нұсқаулық, ақиқатқа апаратын қысқа жол. Бұл әдіс ең үлкен күш ретінде әрекет етеді, өйткені ол адамның практикалық және теориялық қызметін бағдарлайды. Жаңа ашылуларға ең қысқа жолды көрсете отырып, адамның табиғатқа деген құдіретін арттырады. Табиғаттың тылсым күштері білімге бағыну арқылы ғана ашылады. Істі істей алатын адам күшті емес, ол істі білетін адам күшті деп есептеледі. Бұл айтылған сөздер 16 ғ. бастап өзіндік күшін әлі күнге дейін жоймаған. 15. Философия тарихындағы болмыс ұғымы. Болмыс – әлемнің сипатын, түрін, дүниенің түпкі мағынасын, мәнін, айналадағы заттар мен олардың құбылыстарын, дамуын, құпияларын танып білу өажеттілігі болып табылады. 17 ғ.бастап қалыптасқан «Онтология» термині болмыс туалы және бүкіл тіршілік мәні туралы ілімді зерттейді. Философиялық әдебиеттен «болмыс» терминының екі мағынасын ашуға болады. Біріншісі, тар мағынада, яғни, адам санасынан тәуелсіз, тысқары өмір сүретін объективті материалдық дүние болатын болса, екіншісі кең мағынада, яғни,түсінігі, ой түйсігі бардың барлығы, материалдық дүниемен қоса рухани айналымды да қамтиды деп есептеген. Философия тарихында болмыс ұғымын ең алғаш рет қолданып, оны маңызды мәселе ретінде қарастырған Парменид болған. Сол уақыттан бастап, «Болмыс-бар болу, өмір сүру, ал болмыссыздық – жоқ болу» концепциясы әр саладағы ғылымдардың пікірлерімен дәлелдене бастады. Мысалы, Леквипп мен Демокриттің пікірлері бойынша, барлық заттардың түп негізі – бөлшек- атом. Бостық – сан алуан заттардың, құбылыстардың өмір сүруіне – қозғалысқа түсуіне жағдай жасайды. Платон айтуынша, Болмыс – мәңгі өмір сүретін, өзгермейтін сана тектес рухани идеялар дүниесі. Идеялар – заттар мен құбылыстардың түп негізі бола тұра, оларды анықтап өмірге келтіруші болып табылады деген.Сондай – ақ, «Шынайы болмыс – шексіз табиғат, адам табиғаттың ғажап туындысы» деген идеяны Л. Фейербах өзінің еңбектерінде ұсынған және басқаларға насихаттаған. Философия тарихындағы болмыс ұғымдарды әртүрлі критерийлер бойынша жүйелеуге болады: тарихи түріне жататын, авторлық. Болмыс әрқашанда санаға тәуелсіз жұмыс жасайды. Сонымен, оның мәні болмыстың шексіз көптігі (ғалам), немесе - шексіз көп өлшемді күйдегі тіршілік. Адам іс-әрекетінде адам қызметінің көптеген факторларына байланысты белгілі бір жергілікті штаттарда қолданылады және жүзеге асырылады. жүктеу/скачать 244,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|