Естеріңе түсіріңдер! ( 2)

95
ЕСЕП ШЫҒАРУ ҮЛГІЛЕРІ
Көл­беулік­бұ­ры­шы­α­=­30°,­үй­ке­ліс­коэф­фи­циен­ті­ ­=­0,2­бол­ған­да,­қи­ма­
көл­беу­жа­зық­тық­бойы­мен­қан­дай­үдеу­мен­қоз­ға­ла­ды
Бе­ріл­ге­ні:
α­=­30°
­=­0,2
е­шуі:
Де­не­үй­ке­ліс­кү­ші,­ау­ыр­лық­кү­ші,­
ті­рек­тің­реак­ция­кү­ші­әсері­нен
үдеу­мен­қоз­ға­ла­ды.­­
Ди­на­ми­ка­ның­не­гіз­гі­тең­деуін­жа­зай­ық:
­
–­
­
ma
F
F
N
éê
=
+
+
­­
(1)
Есеп­ті­шы­ға­ру­үшін­қо­лай­лы­коор­ди­на­та­лар­осін­таң­дайық.
0 ­
о­сін­де­не­нің­қоз­ға­лыс­ба­ғы­ты­бой­ын­ша­ба­ғыт­тай­ық,­са­нақ­ба­сын­де­
не­нің­мас­са­лар­цент­рі­мен­сәй­кес­тен­ді­ре­міз.
Нью­тон­ның­екін­ші­за­ңын­таң­дал­ған­ось­тер­ге­проек­ция­тү­рін­де­жа­зай­ық:
0
­
ma
F
F
N
x
éêx
x
x
=
+
+
­­
(2)
0y
:­­
ma
F
F
N
y
éêy
y
y
=
+
+
­­
(3)
Проек­ция­таң­ба­ла­рын­анық­тап,­олар­ды­век­тор­лар­мо­ду­лі­ар­қы­лы­өр­нек­теп,­
(2)­жә­не­(3)­тең­деу­лер­ге­қояйық:
­
­
=­–
F
үйк
+­
F
а­
sin ­­
(4)
­
0­=­
­
–­
а
cos .­­
(5)
Алын­ған­тең­дік­тер­ге­
F
а­
=­
g­
ау­ыр­лық­күшін­жә­не­
F
үйк
=­
­
үйкеліс­кү­шін­
есеп­теу­фор­му­ла­ла­рын­қоя­мыз:
­
­
=­–
­
+­
m g
sin ­­
(6)
­
0­=­
­
–­
m g
cos .­­
(7)
(7)­тең­деу­ден­ті­рек­тің­реак­ция­кү­шін­өр­нек­тейік­жә­не­(6)­тең­деу­ге­қояйық:
­
=­
m g
cos
­
=­
m g
sin ­–­
g
cos
­
=­
g­
(sin ­–­ cos ).
Үдеу­мә­ні:­
a
­=­9,8­м/с
2
(sin30 ­–­0,2cos30 )­ ­3,3­м/с
2
.
Жа­уа­бы:­
a
­=­3,3­м/с
2
.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Де не ге тү сі ріл ген күш пен үдеу дің ара сын да қан дай бай ла ныс бар?
2. Де не нің мас са сы оның күш әсері нен ал ған үдеуі не қа лай әсер ете ді?
3. Нью тон ның екін ші за ңын тұ жы рым даң дар.
4. Шең бер бойы мен қоз ға ла тын де не ге шең бер цент рі не ба ғыт тал ған күш 
әсер ете ді деп ай ту ға бо ла ма?
F
а
F
ау
α
α
x
a
N
0
F
үйк
F
а
y
ү­­­­­­­­­­­­­­­­­а
ү­­­­­­­­­­­­­­­­­­а
ү­­­­­­­­­­­­­­­­­­а
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

96
Жат ты ғу 
15
1.­ Мас­са­сы­500­т­пой­ыз­теңкемімелі­қозғалып,­1­ми­нут­ішін­де­өзі­
нің­жыл­дам­ды­ғын­40­км/сағ­тан­28­км/сағ­қа­аз­айт­ады.­Те­же­лу­
кү­шін­анық­таң­дар.­Жау­ап­ты­МН­да­жүз­дік­ке­дей­ін­дөң­ге­лек­теп­
көр­се­тің­дер.
2.­ Теп­ло­воз­ 260­ кН­ тар­ту­ кү­ші­мен­ 250­ т­ пойыз­ составын­ го­ри­зон­
таль­жол­бө­лі­гі­мен­жүр­гі­зіп­ке­ле­ді.­Егер­жол­дың­бар­лық­бө­лі­гін­де­
0,1­кН­үй­ке­ліс­кү­ші­әрекет­ете­тін­бол­са,­пойыздың­қоз­ға­лыс­үдеу­ін­
та­бы­ңдар.­Жау­ап­ты­ХБЖ­да­көр­се­тің­дер.
3.­ Табаны­ болат­ ша­на­ мұз­ бе­ті­не­ 4­ Н­ го­ри­зон­таль­ күш­ тү­сі­ріп,­ бір­
қа­лып­ты­ қоз­ға­ла­ды.­ Ша­на­ның­ мұз­ бе­ті­не­ үй­ке­лу­ коэф­фи­циен­ті­
0,2­ге­тең­бол­са,­ша­на­ның­мас­са­сын­анықтаңдар.­Ер­кін­тү­су­үдеуін­
g­
=­10­м/с
2
­деп­алың­дар.
Жаттығу 
15
1.­ Де­не­ге­ 10­ с­ ішін­де­ 4,9­ Н­ күш­ әсер­ ете­ді.­ Күш­тің­ әсер­ етуі­ нә­ти­
же­сін­де­жыл­дам­дық­тың­өз­ге­рі­сі­18­км/сағ­ты­құ­ра­са,­де­не­нің­мас­
са­сын­анық­таң­дар.
2.­ Мас­са­сы­ 100­ г­ ма­те­риялық­ нүк­те­ мо­дуль­де­рі­ 10­ Н­ үш­ күш­тің­
әсері­нен­қоз­ға­ла­ды.­Күш­век­тор­ла­ры­бір­жа­зық­тық­та­жа­та­ды­жә­не­
60°­қа­тең­екі­бұ­рыш­құ­рай­ды.­Нүк­те­қан­дай­үдеу­мен­қоз­ға­ла­ды
3.­ Де­не­көкжиекке­30°­бұ­рыш­­жасай­ең­кей­тіл­ген­жа­зық­тық­пен­сыр­
ға­нап­ ке­ле­ жа­тыр.­ Үй­ке­ліс­ коэф­фи­циен­ті­ 0,3­ке­ тең­ бол­ғандағы,­
оның­үдеуін­та­бың­дар.­
g­
=­10­м/с
2
.­Жау­ап­ты­ХБЖ­да­он­дық­қа­дей­ін­
дөң­ге­лек­теп­көр­се­тің­дер.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

97

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: