9 арман пв баспасы

155
Циклдік­ жиіліктің­ пе­риод­пен­ бай­ла­ны­сы­
мына­ фор­му­ла­ ар­қы­лы­ көр­се­ті­ле­ді:­
ω
π
=
2
T
,­
демек,­
T
=
2
π
ω
.
(5)­формуланы­ескерсек,­серіппелі­маятник­тің­
периодын­ есептеу­ формуласы­ мынадай­ түрге­
келеді:­
T
m
k
=
2
p
.­
(6)
III Ма те ма ти ка лық маят ник тербелісінің
пе риоды жә не мен шік ті жиі лі гі
Ал­дың­ғы­ пай­ым­дау­лар­ды­ ма­те­ма­ти­ка­лық­
маят­ни­к­ ү­шін­ жүр­гі­зейік.­ Тер­бе­ліс­
F
mg
l
x
R
=
­
те­ңәсерлі­күш­­әсе­рі­нен­бо­ла­ты­ны­н­ес­ке­рсек:
m x
mg
l
x
2
=
.
Цикл­дік­жиі­лік­ті­өр­нек­тей­ік:
 
=
g
l
.
­
(7)
Ма­те­ма­ти­ка­лық­маят­ник­тер­бе­лі­сі­нің­пе­ри­о­
ды­мы­на­ған­тең:
­
T
l
g
=
2
p
.­
(8)
­­­­­­­­­­
3-эксперимент
Тә­жі­ри­бе­­арқылы­қатаң­
дықтары­әр­түр­лі,­жүк­те­рі­нің­
мас­са­ла­ры­бір­дей­се­ріп­пе­лі­
маят­ник­тер­дің­пе­риодын­
анық­таң­дар.­Се­ріп­пе­лердің­
қат­аңды­қтарының­арақаты­
насын­олардың­тер­бе­ліс­тер­
пе­ри­од­та­ры­ның­арақа­ты­
нас­ымен­са­лыс­ты­рың­дар.
Есте сақтаңдар!
Гар­мо­ни­ялық­тер­бе­ліс­тер­де­не­нің­ығысуы­на­ту­ра­про­
пор­цио­нал­жә­не­оған­қа­ра­ма­қар­сы­ба­ғыт­тал­ған­күш­тің­
әсерінен­жа­са­ла­ды­(1­фор­му­ла),­(4­форму­ла).
Есте сақтаңдар!
Се­ріп­пе­лі­маят­ник­тің­
тер­бе­ліс­пе­ри­оды­тек­қа­на­
жүк­тің­мас­са­сы­на­жә­не­
се­ріп­пе­нің­сер­пім­ді­лік­
коэф­фи­циен­ті­не­тәу­ел­ді.­
Ол­тер­бе­лі­с­а­мп­ли­ту­да­
сы­на­тәу­ел­ді­емес.
1-тапсырма 
1­эксперименттің­нә­ти­же­
ле­рін­тео­рия­лық­қо­ры­тын­
ды­мен­(8­фор­му­ла­мен)­
са­лыс­ты­рың­дар.­2­жә­не­
3­эксперимент­нә­ти­же­ле­рін­
6­фор­му­ла­мен­са­лыс­ты­
рың­дар.
Сен­дер­дің­тә­жі­ри­бе­ле­рің­нің­
нә­ти­же­ле­рі­қан­ша­лық­ты­
дұ­рыс?
Тә­жі­ри­бе­нің­қай­дең­гей­ін­де­
қа­те­лік­тер­ке­туі­мүм­кін?
Тә­жі­ри­бе­­нә­ти­же­ле­рін­
жақ­сар­ту­жол­да­рын­
ұсыныңдар.
Есте сақтаңдар!
Математикалық­маятник­тің­
пе­ри­оды­тек­қана­маят­
ник­тің­ұзын­ды­ғы­на­жә­не­
гра­ви­та­ция­лық­өріс­тің­
кер­неу­лі­гі­не­тәу­ел­ді.
Маңызды ақпарат
Ир­ра­цио­нал­дық­тан­құты­лу­үшін­тең­деу­дің­екі­жа­ғын­
да­квад­рат­тау­ке­рек.­
2-тапсырма 
(6)­жә­не­(8)­фор­му­ла­ла­рдан­се­ріп­пе­лі­жә­не­ма­те­ма­ти­ка­
лық­маят­ник­тер­дің­меншікті­тер­бе­ліс­­жиі­лік­те­рін­есеп­теу­
фор­му­ла­ла­рын­өр­нек­тең­дер.­Оны
 v
0
­әр­пі­мен­бел­гі­лең­дер.
Се­ріп­пе­лі­жә­не­ма­те­ма­ти­ка­лық­маят­ник­тің­тер­бе­ліс­­
жиі­лі­гі­мен­пе­риодын­өз­гер­ту­үшін­не­іс­теу­қа­жет?

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: