6.2-сурет. Дислокация жанындағы атомдардың орналасуының сұлбасы
Аймақтық дислокация 6.3-суретте көрсетілгендей сызба бойынша кристалдардың деформациясы кезінде жиі кездеседі. Сырғу жазықтықтары деп аталатын, атомдары тығыз орналасқан жазықтықта жылжу деформациясы болған кезде дислокация пайда болады.
{100} типіндегі жазықтығы бар қарапайым кубты тор жағдайын қарастырамыз. КЦК торы үшін сырғу жазықтықтары - {110}, {112}, және {123}, ал ҚЦК торлары үшін - {111} болып табылатынын айтып кетейік. Егер кристаллға күш әсер етсе (6.3-сур.(1) қара), онда (100) жазықтығы пунктирмен белгіленген жерге дейін "жыртылуы" мүмкін (6.3-сур. (2)), одан кейін 1 жазықтығының жоғарғы жартысы төменгі жартыға қосылады 2 (6.3-сурет (3)), ал 2 жазықтығының жоғарғы жартысы "артық" болып қалады. Егер кристалға әсер етуді жалғастырсақ, онда келесі жазықтық бөлініп кетеді де, кейін 2 жазықтығының жоғарғы жартысы 3 жазықтығының төменгі жартысына қосылады (6.3-сурет (4)), және т.с.с. жалғаса береді. Осылайша кристаллда артық жарты жазықтық (100) пайда болады, ол күшінің әсерінен көрші жарты жазықтықтардың қосылу-айырылуы арқасында сырғу жазықтығы бойынша жылжи береді. Жаңа жазықтықтың айырылуы дислокация сызығының бойында жүзеге асады, өйткені онда кристалдық бұрмалану жоғары болады (6.2-сурет.).
INCLUDEPICTURE "http://fn.bmstu.ru/phys/bib/physbook/tom6/ch2/images/image2_9.gif" \* MERGEFORMATINET
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
