А. Байтурсынов 1-том final indd



Pdf көрінісі
бет16/172
Дата02.12.2023
өлшемі1,78 Mb.
#194761
түріБағдарламасы
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   172
Байланысты:
httpstermincom.kzassetspdf3f6819f4d3d114a3d7389dac6ea4d3d5.pdf

21. АйнА Мен МАйМыл
Айнаның қарсы алдына Маймыл барып
Айнада өз сүгіретін көре салып,
Аюға жанындағы күліп айтты,
Ақырын аяғымен түртіп қалып:
«Бері қара! Бұ кім өзі мынау перің? 
Білмеймін, қайдан шыққан мұндай көрім?! 
Он екі мүшесінің бірі оңды емес,
Көз салып қарап тұрсам әрбір жерін!
Мен бұған титтей ғана ұқсас болсам,
Ішіме пышақ салып, өлер едім.
Ол рас бесеу-алтау бар екені –
Кейіпсіз нақ осындай бөлелерім».
«Маймылжан, біраз ғана етсең төзім,
Менің бар жалғыз ауыз айтар сөзім:
Әуре боп бөлелерің санағанша,
Абайлап қарашы әуел өзіңе өзің».
Аюдың бұл ақылы айтқан досқа,
Бір жүріп, бірге тұрған көңіл қосқа.
«Алды жөн адасқанның» деген сөз ғой 
Тыңдаусыз құр далада қалды босқа.
* * *
Мысалы: адам – Маймыл, өлең – Айна, 
Өлеңде түсінгенге бар көп пайда.
Айтылған өлеңдегі мінін көріп,
Түзейтін мінез-құлқын адам қайда?!
Біреудің мінін айтса өлеңшілер,
Мәз болып тыңдағандар, қарқ-қарқ күлер. 
Болса да нақ сол міндер өз басыңда,
Деп айтар: «Секілді екен пәленшелер».


52
Мен талай көргенім бар осындайды,
Өз мінін кім аңғарып, абайлайды?
Мысалы, бидің жеген парасын айт
Көрсетер көзін қысып ауылнайды.
22. Кісі Мен АрыстАн
Бір аңшы ұстаушы еді аңды қырып;
Ішіне қалың ағаш торын құрып.
Бір күні Арыстанға кез болыпты,
Сыртынан құрған торын бағып тұрып.
Арыстан ақырды оған ауызын ашып: 
«Көрейін, қимылдашы, қарсыласып!
Шекірейіп: «Жан біткенге патшамын!» – деп, 
Мақтанып жүруші едің судай тасып.
Қайратың мақтанатын қандай екен,
Кел бері, байқасалық күш сынасып,
Адамым, рас бізге патша болсаң,
Жүріп көр аяғыңды қадам басып!»
«Арыстан! Сенен артық емес күшім,
Сөзімді ілтипатпен тыңдап, түсін.
Ететін мені артық хайуандардан 
Күш емес, өнерім мен еткен ісім.
Ол рас, сендей онша батыр емен, 
Мақтаншақ, өтірікке жақын емен.
Қаншама күш жетпейтін қиын істі 
Орнына келтіремін ақылыммен.
Бұл саған айтып тұрған нағыз шыным
Шындығын көрсетейін қазір мұның.
Егер де сөзім жалған болып шықса,
Жерсің ғой сонан соң да, жарықтығым!
Сен қара! Қылдай өрмек анау тұрған.
Мен едім азаптанып соны құрған.
Кішкене желге де өзі селкілдейді,
Көресің, темір емес я тас қорған.


53
Жүрсем де қайратыңа сырттан қанып, 
Көзіммен көргенім жоқ әлі анық.
Әуелі мен өтейін ар жағына,
Өтерсің мықты болсаң бұзып-жарып».
«Тұрсың ғой күш сынарға қылдай тормен,
Ол түгіл, байқасқанмын онан зормен.
Сен барып ар жағында даяр боп тұр,
Жетермін мен де қазір тура жолмен».
Жөнелді, көп сөйлемей, адам пақыр,
Қуанып жылдам жүріп бара жатыр.
Астынан тор-торлардың өтіп алып,
Тұрды енді: «Келсең кел, деп біздің батыр!»
Арыстан шапты торға атқан оқтай, 
Қомсынып, бейне алдында нәрсе жоқтай.
Өте алмай торды бұзып, шырматылып,
Сол жерде қолға түсті ұрмай-соқпай.
Оралып жатты торға Арыстаным,
Ақылдан білді күштің қалысқанын.
Терісін Арыстанның сойып алып,
Олжалы қайтты аңшы данышпаным.
* * *
Бұл жазған бозбалаға бір өсиет.
Өнерсіз қара күште жоқ қасиет.
Ойламай күшке сеніп еткен істің,
Зарары һәр уақытта басқа тиед.
Демеймін: «Күш керексіз адамзатқа»,
Өнер, ой онан да артық мал мен баққа. 
Өнердің жоқтығынан азып жүрміз,
Нағыз бұл Арыстандай болмасақ та.
Бұл күнде күштен ойды бұрын жұмса,
Қара күш бәйге алмай жүр осы шақта.
Амал ет, заманыңның ыңғайына,
Бәйгесіз құр лағып босқа шаппа.
Ақылдан күшіңді артық көріп жүрсең,
Жадыңа бұл кеңесті оқып, сақта!


54


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   172




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет