Әл‑Фараби (870‑950) Ол Аристоетольдің пантеисттік пікірлерін қайта қарастырып, соның негізінде «натуралисттік пантеизм» деген ілімнің негізін қалады.
«Жанның» мәңгі еместігін, оның өліп‑өшіп отыратынын мойындады. Әл‑Фарабидің психология саласындағы 7 еңбегі бар: «Жан мен тән», «Түс көру туралы сөз», «Жан туралы», «Ақыл мен ұғым», «Жасөспірімнің ақылы туралы кітап», «Ересектің ақылы туралы кітап», «Темперамент».
Ол Платонның «жан мәңгі өлмейді» деген пікіріне қарсы дау айтып, оның «жан» тәннен бұрын пайда болады, ол өлмейді» дегені қате түсінік дейді. Оның ойынша жан мен тән бірге дамиды. Тәнсіз жан жоқ. адамның тәні де жаны да өткінші, уақытша.
№ 7 дәріс
