Тарихи шеңбері
| |
XIІІғасырдың 40 жылдары мен XV ғасырдың ортасы
|
Территориясы
| |
Шығыс Дешті – Қыпшақ, Хорезм, Батыс Сібір, Ертістен Днестрге дейін
Батый (1227 - 1255) – мемлекеттің негізін қалаушы Берке (1257 - 1267) – Ұлы хандықтан дербестік алды
Мөңке (1267- 1280) – мемлекеттің теңгесін шығарды
Өзбек (1312 - 1341) – мұсылман дінін мемлекеттік дін деп жариялады
Жәнібек (1341 - 1357) – мемлекет күшейеді
|
Танымал хандары
| | | | |
Ең гүлденген кезі
| |
Астанасы
| |
Сарай Бату (қазіргі Астрахань маңы) Сарай Берке (қазіргі Волгоград маңы)
Қыпшақ, найман, керей, уақ, қоңырат, және т.б.
Тілі де, діні де әр түрлі халықтар: монғолдар аз, қыпшақтар көп
Билеуші –хан, атқарушы орган – диван, ұлыстарда алым – салық жинаушы – басқақтар мен даругтар,
дипломатиялық істерді атқарушы –беклербектер.
|
Халқы
| | |
Құрамы
| | |
Мемлекеттік құрылысы
| | |
Тілі
| | | Алтын Орданың мемлекеттік басқару жүйесі
XIII – XVI ғасырлардағы Қазақстанның мемлекеттері
Хан
| |
Әскери билік
| | | | | | | | |
Мыңбасы, түменбасылар
| | | | | | | | |
Беклербек
| | | | | | | | |
Басқақтар
| | | |
Азаматтық билік
| | | | | | | |
Уәзірлер
| | | | | | | |
Мәліктер
| | | | | | | |
Даруғалар
| | | | |
Мемлекет атауы
|
Ақ Орда
|
Моғолстан
|
Әбілқайыр хандығы (көшпелі өзбектер мемлекеті)
|
Ноғай ордасы
|
Қазақ хандығы
|
Тарихи шеңбері
|
1320 - 1428
|
1348 - 1514
|
1428 - 1468
|
1396 – XV ғасырдың ортасы
|
1465 -1466
жылдардан
|
Негізін қалаушылары
|
Орда Ежен Сасы Бұқа – алғашқы ханы
Орыс хан тұсында Алтын Ордадан бөлініп шықты
|
Әмір Болатшы Тоғылық Темір алғашқы ханы
|
Әбілқайыр
|
Едіге Нұрадиннің тұсында
Алтын Ордадан бөлініп шықты
|
Керей мен Жәнібек
|
Территориясы
|
Аралдың солтүстік шығысы, Сырдариядан Есіл, Сарысу өзендеріне дейін, Ертіс өзені, Алтай тауларынан Жайық өзеніне дейін
|
Солтүстігінде Балқаш, батысында Түркістан, оңтүсті
- гінде Ташент, Ферғана, шығысында қалмақ жерімен шектеседі
|
Батысында Жайықтан, шығысында Балқаш көліне дейін, Ертіс, Тобыл өзендерінен оңтүстіктегі Сырдарияның Аралға құяр тұсына дейін
|
Еділ мен Жайық өзендерінен Қазан мен Түменге дейін
|
Бастапқы алып жатқан жері – Шу мен Талас өзендерінің аумағы
|
Астанасы
|
Сығанақ
|
Алмалық
|
Орда Базар Тара Сығанақ
| |
Сығанақ, Түркістан (XVI ғасырдан бастап)
|
Саяси жағдайы
|
Орыс хан кезінде күшейді. XIV ғасырдың 70 жылдарында Алтын Ордадан Қажы Тарханды өзіне қаратты.
1374 – 1375
жылдары Сарай Беркені тартып алды. Ішкі талас – тартыс. Ақсақ
|
1371 – 1372
жылдары, 1375 – 1377
жылдары, 1380 жылы Әмір Темір жорық жасады.
Ішкі талас – тартыс. Қазақ хандығы күшейді.
|
1446 жылы Әмір Темірден Созақ, Сығанақ, Аққорған, Үргеніш қалаларын алды. 1456 – 1457
жылдары ойраттардан жеңілді. XV ғасырдың 50 жылдарында Керей мен Жәнібек Моғолстанға кетті.
|
XV ғасырдың басында күшейді. Ресей, Қазан, Астархань хандықтарын жаулап алған соң бірнеше дербес иеліктерге бөлініп кетті. Еділдің шығысындағы тайпалар Кіші жүзге кірді.
|
XVI ғасырдың I ширегінде Қасым хан тұсында күшейді. Тәуке хан тұсында біртұтас мемлекет болды.
| Әмір Темір жорықтарының зардаптары Әмір Темір жорықтарының Қазақ жеріне тигізген зардаптары
Ноғай Ордасы және Батыс Сібір аймағаның этникалық құрамы
Халық қырғынға ұшырады, шаруашылығы күйреді
Елдер арасындағы байланыс үзілді
Қолға түскендері құлдыққа айдалып, Орта Азия қалаларындағы базарларда сатуға түсті
Қалалар қирады, өртелген қалалардың күлі ғана қалды
Ноғай ордасы
Батыс Сібір аймағы
Маңғыттар
Керейлер
Түрік тайпалары: қоңырат, арғын, найман, қаңлы, алшын, қыпшақ, алаш, тама т.б.
Қыпшақтар: құлан- қыпшақ, қытай-қыпшақ, сағал-қыпшақ, маджар (мадияр), торайғыр қыпшақ бірлестіктері.
Достарыңызбен бөлісу: |
