А. Соловьева, Б. Ибраимова

135
бір-бірінің үстіне қойылған, саңылауы 
бар пластинкалардан құрастырылған 
цилиндр сияқты. цилиндрдің ортасын-
да капиллярлар мен жүйкелер бар өзек 
(канал) болады. Сүйектің тірі жасуша-
лары (остеоциттер немесе остеоблас-
тар) цилиндр пластинкаларының ара-
сына орналасқан. Олардың өсінділері 
цилиндр 
қабырғасының 
саңылауына 
енеді де, басқа остеонда болатын көрші 
жасушалардың өсінділерімен бірігеді. 
Тұтас көрші остеондар бір-біріне бұрыш 
жасап орналасқан, ал олардың арасында 
коллаген болады. Бұл – шеміршек заты. 
Байланысудың осындай түрі остеондар-
ды өзара бекітуге ғана емес, сонымен 
қатар сүйекте тармақталған тор түзетін 
қан тамырларының бірігуіне мүмкіндік 
береді. Мұндай жүйе сүйек ұлпасының 
жасушаларын тіршілік үшін қажет зат-
тармен және беріктікпен қамтамасыз 
етеді. 
Сүйектің химиялық құрамы. 
Сүйек-
тер органикалық жә не бейорганикалық 
заттардан тұрады. Бейорганикалық заттар 
(кальций тұздары) сүйекке беріктік және 
қаттылық қасиет береді. Органикалық 
заттар (
оссеин­
нәруызы) сүйектің сер-
пімділік, эластикалық және иілгіштік 
қасиетін арттырады. Бала ағзасында 
органикалық заттар көп, сондықтан 
олардың сүйектері эластикалық және 
серпімді. Балаларды 4–7 жас тан бастап 
балет және цирк мек теп терінде, сондай-
ақ спорт секцияларына алады. Жас өскен 
сайын сүйек құрамында органикалық 
заттардың мөлшері азаяды. Сүйек иілгіш-
тік қасиетін жояды
. 
71-сурет.

жүктеу/скачать 5,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: