А. Соловьева, Б. Ибраимова


Бұлшық ет ұлпасының сипаттамасы



Pdf көрінісі
бет110/227
Дата08.12.2023
өлшемі5,61 Mb.
#195657
түріОқулық
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   227
Байланысты:
8-сынып биология

144
Бұлшық ет ұлпасының сипаттамасы. 
Бұлшық еттер бұл шық ет жасу-
шаларынан – 
миоциттерден­
түзіледі. Құ рылысы бойынша олар 
бірыңғай­
салалы
және 
көлденең­жолақты
(қаңқа және жүрек) бұлшық еттер бо-
лып бөлінеді (8-суретті қара). 
Бірыңғай­салалы­бұлшық­еттер­
қуыс ішкі 
мүшелердің қабырғасын түзеді

Көлденең­жолақты­қаңқа­бұлшық­еттері­
көлденең жо лақ тары бар 
жасушалардан тұрады. Көлденең жо лақ ты жүрек бұлшық еті жүректің 
негізгі массасын құрайды. Нақтырақ айтқанда, оның екінші қабатын –
миокардты түзеді. 
Қуыс­ ішкі­ мүшелердің­ бірыңғай­ салалы­ бұл­шық­
еттері­
сияқты 
жүрек­бұлшық­еті
тірек-қимыл жүйесіне жат пайды. 
қаңқа бұлшық еттерінің құ рылысы. 
Тірек-қимыл жүйесі нің бұлшық 
еттері қаң қаны қоз ғалысқа келтіреді. Олар саналы түр де реттеледі. 
Көбінесе 
қаңқа­бұлшық­етте­рінің
екі жағы буын ар қылы байланыс-
қан көрші сүйек терге бекиді. Бұлшық еттер жиы рыл ған кезде қысқарады 
да, сүйектерді өзіне тартады. Осылай қаң қа бұлшық еттерді қозғалысқа 
кел тіреді. 
Бірнеше бұлшық ет қана өзгеше болады. Бұларға 
шеңбер­лі­бұлшық­ет
(ауыз, көз) және 
мимикалық­бұлшық­ет­
жатады. Мимикалық бұлшық 
еттің бір ұшы бас сүйекке, екінші ұшы теріге бекиді. Бұл бұлшық еттер 
эмоцияны – мимиканы білдіреді. 
Нағыз қаңқа бұлшық етте рі нің миоциттері ірі болады, сондықтан 
бұлшық­ ет­ талшық­тары
деп аталады. Бұл жасушаларды микроскоп-
сыз көруге болады. Сендер піскен сиыр етінің жұқа талшықтарын көрген 
шы ғарсыңдар. Әрине, адамда ол жіңішке болады. Бірақ ұзындығы 10 см-
ден артық болуы мүм кін. Бұл бір жасуша үшін өте көп.
Сыртынан бұлшық еттер шандырмен (дәнекер ұлпалы қа бық шамен) 
қапталған (79-сурет). Бұлшық ет жасушалары – тал шық тары арасын-
1
2
4
3
6
5
7
79-сурет. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   227




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет