А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы
жүктеу/скачать 6,98 Mb. Pdf көрінісі
|
S4
| 4.6.
Көмірсутектерді бөлудің химиялық әдістері Мұнай мен газдың компоненттерін бөлудің және идентификациялаудың хроматографиялық және басқа физика-химиялық талдау әдістерінің дамуымен байланысты химиялық әдістердің маңызы едәуір төмендеді. Дегенмен кейбір ерекше жағдайларда, әсіресе мұнайдың гетероатомды компоненттері мен қаныққан көмірсутектерді бөлу үшін химиялық әдістер қажетті қосымша болып қалады. Химиялық әдістермен бөлу компоненттердің гидрлену және дегидрлену, сульфирлену, изомерлену, галогендену және т.б. реакцияларға түсу қабілеттерінің әртүрлілігіне негізделген. Мысалы, катализдік гидрлену реакциясы гетероатомды қосылыстар үшін аналитикалық маңызы бар. Циклоалкандардың арендерге дейін дегидрлену реакциялары мұнай фракцияларындағы циклоалкандардың әртүрлі типтеріне толық сипаттама беруге мүмкіндік береді. Изопрен мен бутадиенді алкиндерден тазарту соңғыларды таңдамалы гидрлеу арқылы жүзеге асыруға болады. Қанықпаған және ароматты көмірсутектерді қаныққан қосылыстармен қоспасынан бөліп алу үшін сульфирлеу реакциясын қолдануға болады. Ксилол мен этилбензолдың изомерлерін бөлу әдісі сульфирлеу және гидролиздеу реакцияларының жылдамдықтарының айырмашылығына негізделген. Басқа изомерлерге қарағанда м -ксилолдың сульфирлену жылдамдығы жоғары. Сол сияқты, м -ксилолсульфоқышқылының гидролиз реакциясының жылдамдығы жоғары болып келеді. Сатылы сульфирлеу және түзілген сульфоқышқылдарды сатылы гидролиздеу (біртіндеп температураны 62 және күкірт қышқылының концентрациясын көтеріп) алдымен м -ксилолды, содан кейін біртіндеп қалған изомерлерді бөліп алуға болады. Алкендермен және қаныққан көмірсутектермен қоспасынан алкадиендерді бөлу үшін хемосорбциялық әдістерді қолдануға болады. Газойлді фракцияларды депарафиндеу үшін микробиологиялық әдістер қолданылады. Микроорганизмдер қалыпты алкандармен қоректенеді, нәтижесінде синтетикалық белок және депарафинденген газойл пайда болады. Мұнайды күкірттен тазарту үшін де микробиологиялық әдіс ұсынылған. Кейбір микроорганизмдердің әсерінен күкіртті қосылыстар суда еритін өнімдерге айналады, сөйтіп мұнайдан оңай бөлінеді. жүктеу/скачать 6,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|