Адамгершілік тәрбие
жүктеу/скачать 45,29 Kb.
|
Адамгершілік тәрбие
АДАМГЕРШІЛІК ТӘРБИЕАдамгершілік тәрбие – балаларды адамзаттың және нақты қоғамның рухани байлықтарына араластырудың мақсатты бағытталған процесс. Уақыт өте келе бала адамдардың қоғамда қабылдаған жүріс-тұрыс пен өзара әрекеттестіктің нормаларын және ережелерін бірте-бірте меңгереді, өзара әрекеттестіктің, адамдарға, табиғатқа, өзіне деген қарым-қатынастың тәсілдері мен формаларын иеленеді. Адамгершілік қасиеттің мықтылығы, тұрақтылығы оның қалыптасуына, оның педагогикалық әсер ету негізіне қандай механизм қойылғанына байланысты. Жеке тұлғаның адамгершілік механизмі тұрақталуын қарастырайық. Қандай да болсын адамгершілік қасиеттің қалыптасуына арналған, оның саналы өтуі маңызды. Сондықтан, балада адамгершілік қасиеттің мәні туралы, оның қажеттілігі туралы және оны меңгерудің артықшылығы туралы ұғымдар қалыптасатың білімдер керек. Балада адамгершілік қасиетті меңгеріп алу ықыласы пайда болу керек, яғни, сәйкесті адамгершілік қасиетті табуға арналған себептер пайда болулары маңызды. Себептің пайда болуы, әлеуметтік сезімді қалыптастыратын қасиетке қатынасың өзімен тартады. Сезімдер, қалыптасу процессіне жекелік мағыналы түрін келтіреді және қалыптасып жатқан қасиеттің мықтылығына әсер етеді. Бірақта, білімдер мен қасиеттер, оларды практикалық қолданыста – әрекеттерде, мінез-құлқында қажеттілікті туғыздырады. Әрекеттер мен мінез-құлқы қалыптасып жатқан қасиеттің мықтылығын тексеруге және растауға мүмкіндік беретін, кері байланыс функциясын өздеріне алады. Сөйтіп, адамгершілік тәрбиелеу механизмі көрінеді: (білімдері және ойлары) + (себептер) + (сезімдер және қарым-қатынастар) + (икемділіктер және әдеттер) + (әрекеттер және мінез-құлқы) = адамгершілік қасиеті. . Бұл механизмде объективті сипаты бар. Жеке тұлғаның қандай да болсын (адамгершілік немесе адамгершіліксіз) қасиеттің қалыптасуында ол әрқашанда көрінеді. Адамгершілік тәрбие механизмнің басты ерекшелігі - өзара алмасымдылық қағидаттың жоқтығы. Демек, механизмнің әр компоненті маңызды және шығарылуы немесе басқамен ауыстырылуы мүмкін емес. Егер біз мейірімділікті адамгершілік қасиет ретінде қалыптастырып, балаға Әр компонентте өзінің ерекше қалыптасуы бар, бірақ та бұл бірыңғай механизм екендігін ұмытпау керек және сондықтан бір компонент қалыптасқанда оның басқа да компоненттерге әсер етуі міндетті болады. Тәрбиелеуде тарихи сипат бар, және оның мазмұны бірнеше жағдайлар мен шарттарға байланысты өзгереді. Демек, өз дамуының әр кезеңдерде, қоғам ересек балалар ұрпақты тәрбиелеудің әр түрлі мақсаттарың шешеді, яғни оның адам туралы әр түрлі адамгершілік идеалдары. «Педагогикадағы мақсаттылықты болжау...» тарауында біз айырмашылықтарды негізгі басымдықтар мен әртүрлі кезеңдер концепциясында тәрбие мазмұнын қарастырдық. Кейбір жылдары ұжымшылдық тәрбие ең маңызды болса, басқа жылдар – отансүйгіштік. Қазіргі уақытта іскерлік қасиеттер, пысықтылық және т.б. маңызды болды. Әр жолы қоғаммен құрастырылған мұрат мектеп алды балалық шаққа экстраполяциялды (ауысты), себебі «Барлығы балалық шақтан басталады» сөйлемі журналистік, көсемсөз ғана емес, онда терең ғылыми маңызы мен дәлелі бар. Сонымен, адамгершілік тәрбиелеу мақсаттарының екінші тобы, қоғамға нақты талапты қасиеттері бар адамдар қажет екендігін көрсетеді. Егер бірінші мақсат тобында тұрақты, өзгермес сипаты болса, онда екіншісінде қимылды сипат басым. Оның мазмұнына тарихи кезең және тәрбиелеу объектінің жас ерекшелігі мен өмірдің нақты жағдайы ықпалын тигізеді. жүктеу/скачать 45,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|