Ахмет
Байтұрсынұлы
Қазақтың ақыны, қоғам қайраткері
Ахмет Байтұрсынұлы (
5 қыркүйек
1872 жыл
, қазіргі
Қостанай облысы
,
Жангелді
ауданы
Ақкөл
ауылы –
8 желтоқсан
1937
,
Алматы
) — қазақтың
ақыны
, әдебиет
зерттеуші ғалым,
түркітанушы
, публицист,
педагог
, аудармашы, қоғам қайраткері.
[1]
Қазақ халқының 20 ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің
бірі,
мемлекет қайраткері
, қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін
салушы ғалым, ұлттық жазудың реформаторы,
ағартушы
, Алаш-Орда өкіметінің
мүшесі.
[2]
Ахмет Байтұрсынұлы
Туған кездегі есімі
Ахмет
Туған күні
5 қыркүйек
1872
Туған жері
Ақкөл
ауылы,
Жангелді ауданы
,
Қостанай
облысы
Арғын
тайпасының
Шақшақ
[3]
руынан
[4]
шыққан.
Атасы Шошақ оның немересі Ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата
алып, азан шақырып атын қойған. Әкесінің інісі Ерғазы Ахметті Торғайдағы 2
сыныптық орыс-қазақ мектебіне береді. Оны 1891 жылы бітіріп,
Орынбордағы
4
жылдық мектепке оқуға түседі. 1895-1909 жылы Ақтөбе, Қостанай,Қарқаралы
уездеріндегі орыс-қазақ мектептерінде оқытушы,
Қарқаралы
қалалық училищесінде
меңгеруші қызметін атқарады. Ол өте кемеңгер, білімді тұлғаның бірі болған.
Байтұрсынұлының саяси қызмет жолына түсуі 1905 жылға тұс келеді. 1905 жылы
Қоянды жәрмеңкесінде
жазылып, 14500 адам қол қойған
Қарқаралы петициясы
(арыз-тілегі) авторларының бірі Байтұрсынұлы болды.
Қарқаралы
петициясында
жергілікті басқару,
сот
, халыққа білім беру істеріне қазақ елінің мүддесіне сәйкес
өзгерістер енгізу, ар-ождан бостандығы, дін ұстану еркіндігі, цензурасыз газет
Достарыңызбен бөлісу: |
