Алаш идеясының жаршысы

Торайғыров, С. Таңдамалы шығармалар: өлеңдер / С. Торайғыров. - Алматы: Көркем әдебиет баспасы, 1957. - 398 б.

Торайғыров, С. Шығай мен шағала: өлеңдер / С. Торайғыров. - Алматы: Жалын, 1980. - 16 б.

Торайғыров, С. Сарыарқаның жаңбыры. Т. 1: Өлеңдер / С. Торайғыров. - Алматы: Жазушы, 1987. - 159 б.

Торайғыров, С. Сарыарқаның жаңбыры. Т. 2: Поэмалар / С. Торайғыров. - Алматы: Жазушы, 1987. - 222 б.

Торайғыров, С. Адаскан өмір. Кедей. Жаркынбай. Кім жазыкты. Камар сұлу: романдар, поэмалар / С. Торайғыров, С. Көбеев; алғысөз Қ. Сейдеханов; сурет. Б. Ақанаев. - Алматы: Рауан, 1992. - 239 б.: портр. - (Мектеп кітапханасы).

Торайғыров, С. Екі томдық таңдамалы шығармалары. Т. 1 / С. Торайғыров. - Алматы: Ғылым, 1993. - 274 б.

Торайғыров, С. Екі томдық таңдамалы шығармалары. Т. 2: Романдар / С. Торайғыров. - Алматы: Ғылым, 1993. - 207 б.

Торайғыров, С. Қамар сұлу: романдар, поэмалар, өлеңдер / С. Торайғыров. - Алматы: Атамұра, 2002. - 238 б. - (Атамұра кітапханасы).

Торайғыров, С. Үш томдық шығармалар жинағы. Т. 1: Өлеңдер / С. Торайғыров. - Алматы: Жібек Жолы, 2002. - 175 б.- (Алаш мұрасы).

Торайғыров, С. Үш томдық шығармалар жинағы. Т. 2: Өлеңдер. Поэмалар / С. Торайғыров.- Алматы: Жібек жолы, 2003. - 255 б. - (Алаш мұрасы).

Торайғыров, С. Алаш ұраны: таңдамалы шығармалары / С. Торайғыров. - Алматы: Жазушы, 2004. - 151 б.- (Мектеп кітапханасы).

Торайғыров, С. Асыл сөз: Өлеңдер мен дастандар / С. Торайғыров. - Алматы: КАЗақпарат, 2005. - 117 б.- (Мектеп кітапханасы).

Торайғыров, С. Үш томдық шығармалар жинағы. Т. 3 / С. Торайғыров. - Алматы: Алаш, 2005. - 232 б.- (Алаш мұрасы).

Торайғыров, С. Сарыарқаның жаңбыры: өлеңдер мен дастандар / С. Торайғыров.; құраст. Е. Дүйсенбайұлы.- Алматы: Раритет, 2007. - 208 б.- (Жыр жауһары. "Алтын қор" кітапханасы).

Торайғыров, С. Дүние дөңгелегі айналады: таңдамалы / С. Торайғыров. - Алматы: Халықаралық Абай клубы, 2009. - 354 б.: сурет. - ("Аманат" журналының кітапханасы. VII-ХХI ғасыр поэзиясы).

Торайғыров, С. Қамар сұлу: роман / С. Торайғыров.; Қалың мал: роман / Көбеев С. Адасқандар: роман / Мұқанов С. - Алматы: Жазушы, 2009. - 414 б.- (Қазақтың 100 романы).

Торайғыров, С. Өлеңдер, поэмалар, роман / С. Торайғыров.; бас. ред. К. Байтұрсынұлы; сурет. Н. Айымбетов.- Алматы: Ан Арыс, 2009. - 311 б. - (Алтын Қалам).

Торайғыров, С. Шығармалар жинағы: романдар, поэмалар, өлеңдер / С. Торайғыров; құраст. Г. Мұқышева; сурет. Д. Нетқалиева. - Алматы: Өлке, 2012. - 487 б. - (Жасөспірімдер кітапханасы).

***

Торайғыров С. «Айтыс»: (Қала ақыны мен дала ақынының айтысқаны. Журналдык нұсқасы) // Найзатас. - 2012. - № 1. - 179 - 192 б.

Торайғыров, С. "Өзім сүйсем, кімде айып, күн өткізем мұңайып...": (Сұлтанмахмұт Торайғыровтың махаббат лирикасы) / С. Торайғыров // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 15 б.

Торайғыров, С. Қараңғы қазақ көгіне..: [өлең] / С. Торайғыров // Парасат. - 2014. - № 6. - 2 б.

Торайғыров, С. Ешкімнің Әлиханға бар ма сөзі..: өлең / С. Торайғыров // Ана тілі. - 2016. - 14 - 20 қаңтар (№ 2). - 1 б.

Торайғыров, С. Оқып жүрген жастарға: [өлең] / С. Торайғыров // Сарыарқа самалы. - 2016. - 25 маусым. - 5 б.

Торайғыров, С. Алаш туы астында: [өлең] / С. Торайғыров // Ақжүніс Астана. - 2016. - № 12. - 64 б.

***

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялык анықтамалық. - Алматы, 2005. - 507 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Қазақстан: Үлттық энциклопедия. 10 т. - Алматы, 2006. - 8 т. - 446-447 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Баянаула перзенттері. - Астана, 2001. - 93 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Тарихи тұлғалар. - Алматы, 2011. - 181 - 183 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Ертістің Павлодар өңері. Энциклопедия. - Алматы, 2013. - 691 - 692 б.

Бес ғасыр жырлайды: XV ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары. 3 томдық. Т. 1-3. - Алматы: Жазушы, 1984. - 256 б.

Алаштың ардағы: мультимедия / құраст. Е. Е. Тілешов, Г. П. Әріпбек, ред. С. Жұмағұлов. - Астана: Руханият, 2010.

Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. Т. 1: Сұлтанмахмұт арманы: Роман-трилогия / Д. Әбілев. - Астана: Фолиант, 2005. - 384 б.

Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. Т. 2: Сұлтанмахмұт арманы: Роман-трилогия / Д. Әбілев. - Астана: Фолиант, 2005. - 432 б.

Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. Т. 3:Сұлтанмахмұт арманы: Роман-трилогия / Д. Әбілев. - Астана: Фолиант, 2005. - 400 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Алаш. Алашорда: энциклопедия / құраст. Г. Әнес, С. Смағулова. - Алматы: Арыс, 2009. - 308 б.

Торайғыров Сұлтанмахмұт // Алаштың ардағы: елтанымдық және тілтанымдық жинақ / құраст. Е. Е. Тілешов, Г. П. Әріпбек. - Астана: Руханият, 2010. - 234 б.

Аллаберген, Қ. Алаш көсемсөзінің жауһарлары: монография / Қ., Аллаберген. - Алматы: Білім, 2011. - 333 б.

Дулатова, Г. М. Алаштың сөнбес жұлдыздары: естелік-эссе / Г. М. Дулатова. - Алматы: Мектеп, 2012. - 391б.

Дулатбеков, Н. Алаш ардақтылары: Санкт-Петербург іздері / Н. Дулатбеков. - Алматы: Таймас, 2013.- 238 б.

***

Мәненұлы, С. Аққан жұлдыз: (С. Торайғыровтың 110 жылдығына) / С. Мәненұлы // Сарыарқа самалы. - 2003. - 17 мамыр. - 4 б.

Рахымова, Г. Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болған: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына 110 жыл толуы қарсаңында / Г. Рахымова // Сарыарқа самалы. - 2003. - 17 шілде. - 11 б.

Қияшева, Д. "Шығамын тірі болсам адам болып...": [ақын С. Торайғыров жайлы] / Д. Қияшева // Сарыарқа самалы. - 2003. - 25 қыркүйек. - 11 б.

Медеубаева, К. Сұлтанмахмұт шығармаларын оқытудың педагогикалық-психологиялық негіздері / К. Медеубаева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2006. - № 2. - 104 - 106 б.

Көрнекті ақын, қоғам қайраткері Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына 115 жыл // Айдын. - 2008. - № 3. - б.

Қайыров, Е. Жұртының жарқын болашағына алаңдаған ақиық: Көрнекті ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына 115 жыл / Е. Қайыров // Айдын. - 2008. - № 3. - 3 - 9 б.

Төлеубаева, Қ. Өршіл өмір, өшпес бейне: [ақын С. Торайғыровтың туғанына 115 жыл] / Қ. Төлеубаева // Айдын. - 2008. - № 3. - 10 - 13 б.

Тоқбергенова, Н. "Шығамын тірі болсам адам болып": [ақын С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / Н. Тоқбергенова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2009. - № 6. - 33 - 37 б.

Таубаева, Ғ. Сұлтанмахмұт Торайғыров шығармашылығының тағылымдық мәні: (Білім көтеру - кәсіби міндет) / Ғ. Таубаева // Қазақстан мектебі. - 2009. - № 8. - 37 - 39 б.

Мұратбай, Т. Сұлтанмахмұттың өмірі мен ақындық жолы ( ІХ сынып): (Қазақ әдебиеті: озық тәжірибе, ортақ әдіс) / Т. Мұратбай // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2010. - № 3. - 30 - 36 б.

Шортанбаева, Р. " Қамар сұлу" романы: (Жас маманға жәрдем) / Р. Шортанбаева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2010. - № 3. - 115 - 118 б.

Ермағанбетова, М. Сұлтанмахмұт өмірі, шығармашылығы. "Мен - қазақ" өлеңі: [ақын С. Торайғыровтың "Мен қазақ" өлеңі туралы] / М. Ермағанбетова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2010. - № 8. - 39 - 42 б.

Махамбетова, Ж. С. Торайғыров. "Шығамын тірі болсам адам болып", "Мен - қазақ" өлеңдері: [ақын С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / Ж. Махамбетова // Қазақ тілі мен әдебиеті орыс мектебінде / Казахский язык. - 2010. - № 12. - 103 - 106 б.

Қайыров, Е. Терең ойлы - ақын: [ақын С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / Е. Қайыров // Мәдени мұра. - 2011. - № 4 (шілде - тамыз). - 20 - 23 б.

Мұқатайқызы, Б. "Қамар сұлу": [жазушы С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған сабақ] / Б. Мұқатайқызы // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2012. - № 2. - 20 - 25 б.

Кәрменова, Г. Сұлтанмахмұттың өмірі мен шығармашылығы: [ақын С. Торайғыровтың шығармаларына арналған сабақ] / Г. Кәрменова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2012. - № 3. - 36 - 42 б.

Әуезова, Қ. "Қамар сұлу" романы: [ақын С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған сабақ] / Қ. Әуезова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2012. - № 4. - 30 - 34 б.

Есжанов, С. Сұлтанмахмұт (1893 - 1920): [ақын С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / С. Есжанов // Ақиқат. - 2012. - № 5. - 107 - 108 б.

Жақсыбаев, С. Сұлтанмахмұт Торайғыров: өмірінен екі дерек / С. Жақсыбаев // Сарыарқа самалы. - 2012. - 2 тамыз. - 14 б.

Тұржанова, Ж. Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып, күн болам!: [қазақ ақыны С. Торайғыров жайлы] / Ж. Тұржанова // Мөлдір бұлақ. - 2012. - № 9. - 18 - 19 б.

Нұрманова, Г. "Қамар сұлу" романы: [ақын С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған сабақ] / Г. Нұрманова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2013. - № 2. - 77 - 80 б.

Абетжанова, Э. Алаш деп ұран салған: Торайғыровты терең тани алдық па? / Э. Абетжанова // Ана тілі. - 2013. - 25 сәуір - 2 мамыр (№ 17). - 3 б.

Қуанжанова, М. "Шығамын тірі болсам адам болып": [ақын С. Торайғыровтың "Шығамын тірі болсам адам болып" өлеңіне арналған сабақ] / М. Қуанжанова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2013. - № 5. - 80 - 82 б.

Түктібаева, М. А. "Оқып жүрген жастарға": [ақын С. Торайғыровтың «Оқып жүрген жастарға» өлеңіне арналған сабақ] / М. А. Түктібаева // Бастауыш мектеп. - 2013. - № 5 - 6. - 6 б.

Аллаберген, Қ. "Айқап" журналының редакциясында қызмет істеген: [ақын, ағартушы, қоғам қайраткері С. Торайғыровтың туғанына 120 жылына орай тарих ғылымдарының докторы Қ. Аллабергенмен сұхбат] / сұхбаттасқан М. Серікқызы / Қ. Аллаберген // Сарыарқа самалы. - 2013. - 8 маусым. - 7 б.

Айманов, Ш. Сұлтанмахмұт Торайғыров туралы естеліктер: [ақын, жазушы С. Торайғыров туралы ақынның досы Ш. Аймановтың естеліктері] / Ш. Айманов // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 20 б.

Аймауытов, Ж. Сұлтанмахмұт Торайғырұлы: [ақын, жазушы С. Торайғыров туралы жазушы, тұңғыш сұлтанмахмұттанушы Ж. Аймауытовтың мақаласы] / Ж. Аймауытов // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 12 - 14 б.

Әбдиманұлы, Ө. "Айтыс" поэмасындағы дала ақынының сөздерінен Сұлтанмахмұттай дала ұлының қаны да, жаны да сезіліп тұр: [жазушы С. Торайғыровтың "Айтыс" поэмасы туралы филология ғылымдарының докторы, профессор Ө. Әбдиманұлымен сұхбат] / сұхбаттасқан Ә. Жүсіп / Ө. Әбдиманұлы // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 24 - 27 б.

Бекмырзақызы, К. Сұлтанмахмұттың "Бір адамға" өлеңі: [ақын С. Торайғыровтың "Бір адамға" өлеңі туралы сабақ] / К. Бекмырзақызы // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2013. - № 6. - 138 - 141 б.

Еспенбетов, А. Сұлтанмахмұт өмір көшінің қысқалығын ұғынып, сүйікті Мәликесіне үйленбеген: [ақын С. Торайғыров туралы филология ғылымдарының докторы, профессор А. Еспенбетовпен сұхбат] / сұхбаттасқан М. Серікқызы / А. Еспенбетов // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 6 - 11 б.

Мұқанов, С. Сұлтанмахмұт Торайғыров: [ақын С. Торайғыров туралы] / С. Мұқанов // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 31 б.

Торайғыров, Ш. Әдемі, толық, жылауды білмейтін сүйкімді бала болатын: [қазақ жазушысы С. Торайғыров туралы немере інісі Ш. Торайғыровтың мақаласы] / Ш. Торайғыров // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2013. - № 6. - 22 б.

Баязитов, С. "Секілді өмір қысқа жарты тұтам...": Қазақтың жалынды ақыны, әйгілі жерлесіміз Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына - 120 жыл! / С. Баязитов // Сарыарқа самалы. - 2013. - 20 тамыз. - 6 - 7 б.

Бейсебекова, М. Сұлтанмахмұт Торайғыров. "Қамар сұлу" романы: әдеби кеш / М. Бейсебекова // Қазақ тілі мен әдебиеті орыс мектебінде / Казахский язык. - 2013. - № 8. - 116 - 124 б.

Еспембетов, А. ... Өрмелеп шығып күн болған: [ақын С. Торайғыровтың туғанына 120 жыл толуына орай Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеттің педагогикалық академиясының директоры, филология ғылымдарының докторы, профессор А. Еспембетовпен сұхбат] / сұхбаттасқан С. Молдайып / А. Еспембетов // Сарыарқа самалы. - 2013. - 5 қыркүйек. - 4 - 5 б.

Әбішев, А. Ақын рухы асқақтап..: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына - 120 жыл / А. Әбішев // Сарыарқа самалы. - 2013. - 24 қазан. - 1, 15 б.

Аралова, А. Шоқтығы биік ақын: С. Торайғыровтың туғанына 120 жыл / А. Аралова // Регион.kz. - 2013. - 25 қазан. - 8 б.

Сұлтанмахмұт Торайғыровтың (1893 -1920) психологиялық пікірлері: [ақын С. Торайғыровтың психологиялық пікірлері туралы] // Мектептегі психология / Психология в школе. - 2013. - № 10. - 23 - 28 б.

Ибраһим, Б. Сарыарқаның сайыпқыраны: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туғанына - 120 жыл / Б. Ибраһим // Сарыарқа самалы. - 2013. - 2 қараша. - 4 б.

Елубаева, Л. Сұлтанмахмұт өлеңдерінің тақырыбы, маңызы, ерекшелігі: [ақын С. Торайғыровтың өлеңдеріне арналған сабақ] / Л. Елубаева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2013. - № 12. - 76 - 79 б.

Байгенжина, З. "Қамар сұлу" сыры: [ақын С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған сабақ] / З. Байгенжина // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2014. - № 3. - 64 - 69 б.

Еспенбетов, А. Ұлттық автономия құруға ұмтылған қазақ зиялыларының талпынысын Сұлтанмахмұт та қостады: [филолог А. Еспенбетовпен ақын С. Торайғыров жайлы сұхбат] / сұхбаттасқан М. Серікқызы / А. Еспенбетов // Жұлдыздар отбасы. Аңыз адам. - 2014. - № 24. - 46 б.

Досанова, Ф. Т. С. Торайғыров. "Қамар сұлу": [ақын С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған кітап оқушылар конференциясы] / Ф. Т. Досанова // Мектептегі кітапхана / Школьная библиотека. - 2014. - № 5. - 8 б.

Ергөбек, Қ. Дүлдүл ақын, дүлей жыр: [жазушы С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / Қ. Ергөбек // Өркениет. - 2015. - № 1. - 125 б.

Еспенбетов, А. Сұлтанмахмұт архив деректерінде: [ақын С. Торайғыров жайлы] / А. Еспенбетов // Абай. - 2015. - № 2. - 14 - 19 б.

Жунусбекова, А. Ш. Сұлтанмахмұт Торайғыров: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың 120 жылдық мерейтойына арналған ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы оқырмандар конференциясы / А. Ш. Жунусбекова, Т. О. Калина // Мектептегі кітапхана / Школьная библиотека. - 2015. - № 2. - 17 - 18 б.

Жамиева, А. С. Торайғыров. "Шығамын тірі болсам, адам болып", "Мен - қазақ" өлеңдерін оқыту: [ақын С. Торайғыровтың шығармаларына арналған сабақ] / А. Жамиева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2015. - № 2. - 101 - 103 б.

Қожанова, З. С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романындағы кейіпкерлер келбеті: [қазақ әдебиетінен сабақ жоспары] / З. Қожанова // Ұлағат. - 2015. - № 4. - 104 - 110 б.

Төлейбайұлы, Н. Сұлтанмахмұт Торайғыров: [ақын С. Торайғыровтың шығармаларына арналған сабақ] / Н. Төлейбайұлы // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2015. - № 4. - 87 - 93 б.

Аманова, Н. "Қамар сұлу" романы бойынша оқырмандар конференциясының бағдарламасы: 8 - 10 сыныптар / Н. Аманова // Мектептегі кітапхана / Школьная библиотека. - 2015. - № 5 - 6. - 31 - 32 б.

Жунусбекова, А. Ш. "Секілді өмір қысқа жарты тұтам...": Сұлтанмахмұт Торайғыровтың (1893-1920 жж.) 120 жылдық мерейтойына арналған ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы оқырмандар конференциясы / А. Ш. Жунусбекова, Т.О. Калина // Мектептегі кітапхана / Школьная библиотека. - 2015. - № 5 - 6. - 30 - 31 б.

Габдулин, Г. Сұлтанмахмұт Торайғыров. Бір адамға: [ақын С. Торайғыровтың "Бір адамға" өлеңіне арналған сабақ] / Г. Габдулин // Қазақ тілі мен әдебиеті орыс мектебінде / Казахский язык. - 2015. - № 11. - 35 - 38 б.

Жанзақова, Р. "Қамар сұлу" романындағы Қамар бейнесі: [ақын С. Торайғыровтың "Қамар сұлу" романына арналған сабақ] / Р. Жанзақова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2015. - № 12. - 86 - 88 б.

Аймаханова, А. Әнші Әмірқан бейнесі: [жазушы С. Торайғыровтың "Әнші" әңгімесіне арналған сабақ] / А. Аймаханова // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2016. - № 3. - 36 - 38 б.

Қаратаев, Е. "Ғибрат алар артында сөз қалдырған...": [ақын С. Торайғыровқа арналған сценарий] / Е. Қаратаев // Ұлағат. - 2016. - № 6. - 114 - 117 б.

Биназартегі, А. Кемеңгердің кемел ойы: (Ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың "Социализм" мақаласын оқығаннан кейін туған ой) / А. Биназартегі // Үркер. - 2016. - № 9. - 41 - 45 б.

Бықай, Ф. Алаш идеясының жаршысы: [С. Торайғыров атындағы мемлекеттік университетте "Торайғыров оқулары" ғылыми-тәжірибелік конференция болып өтті] / Ф. Бықай // Егемен Қазақстан. - 2016. - 22 қараша. - 14 б.

Әнес, Ғ. Ұлт ақыны - Сұлтанмахмұт Торайғырұлы: [ақын С. Торайғыровтың шығармашылығы туралы] / Ғ. Әнес // Ана тілі. - 2017. - 2 - 8 ақпан (№ 5). - 4 б.

Ергөбек, Қ. Шаңыраққа қара!: [1962 ж. "Жазушы" баспасынан шыққан ақын С. Торайғыровтың өлеңдер жинағының шығу тарихы туралы] / Қ. Ергөбек // Сарыарқа самалы. - 2017. - 25 ақпан. - 16 б.

Сознавая, что именно чтение воздействует на человека многообразно и активно и выполняет важную функцию в становлении и формировании личности человека, рассматривая поддержку чтения, как одну из приоритетных задач развития общества, Национальная академическая библиотека предлагает ежегодно осуществлять акцию «Одна страна – одна книга» в Казахстане.

Цель акции: поддержка и развитие читательской культуры, сохранение историко-культурного и духовного наследия, бережное отношение к родному языку.

Задачи:

-привлечение к проблемам чтения внимания ученых, специалистов, государственных и общественных деятелей;

-привлечение потенциальных читателей;

-повышение заинтересованности книгоиздательских организаций в издании книг казахстанских авторов;

-интеграция казахстанских авторов в мировой литературный процесс.

Содержание акции: прочтение и обсуждение одной книги всей страной в одно и то же время, проведение разнообразных мероприятий, посвященных этой книге.

Выбор книги для проведения акции происходит путем выявления пожеланий граждан, учреждений, организаций, учебных заведений через анкетирование, опрос по телефону, устный опрос.

Форма, проводимых мероприятий во время Акции, может быть самой разной: классные часы, литературные вечера, обсуждение, демонстрация и обсуждение фильмов по книге, встречи с писателями, актерами, телемарафоны, заседания клубов, инсценировки, спектакли.

Определена книга читательской акции «Одна страна – одна книга». В 2017 году вся страна читает произведения Султанмахмута Торайгырова.

Электронный адрес: Pavlodar.cbs@mail.ru

Наш сайт: cbs.pvl.kz

Наш адрес: г. Павлодар

ул. С. Торайгырова, 44 / 1

Центральная городская библиотека им. П. Васильева

Информационно-библиографический отдел

В Национальной академической библиотеке Республики Казахстан прошло заседание глав библиотек и членов организационного комитета акции «Бір ел - бір кітап». Целью заседания был выбор книги года приуроченный к акции «Бір ел - бір кітап». Комиссия из поэтов-писателей и ученых посредством закрытого голосования выбрали произведения поэта Султанмахмута Торайгырова, одного из выдающехся личностей в истории казахской литературы.

Поэт-демократ. Родился в Кокшетауской области. В двухлетнем воз­расте был привезен в Баянаул. Отец Торайгырова, Шокпыт (настоящее имя Абубакир), сам учил сына арабской грамоте. Под влиянием ауль­ного муллы Мукана, переводчика с арабского и персидского языков, занимавшегося и литературным творчеством, Торайгыров в 13 лет сам стал сочинять стихи и рассказы, которые, к сожалению, были сожжены в Баянауле в медресе муллы Абдрахмана, считавшего их греховными. В 1911 г. Султанмахмут стал учеником приехавшего из Троицка, где в основ­ном обучалась тогда казахская молодежь, Нургали Таушибаева. Сторонник передовых методов обучения, Нургали приобщил своих питомцев к есте­ствознанию, истории, привил им интерес к периодической печати. Видя недостатки своего образования, Султанмахмут мечтает о продолжении учения в городе и пишет стихи, в которых отразились его искания. Сти­хотворения «К молодежи», «К учащимся», «Какова цель учебы», публици­стическая статья «Я опечален» посвящены образованию, призывают моло­дежь к учению, к овладению высотами культуры, показывают значимость знаний, выработанных человечеством. 1912 г. Торайгыров провел в Тро­ицке в медресе Яушева, которое он был вынужден оставить из-за болезни.

В 1912-1913 гг. он лечится и одновременно работает. Произведения этого периода, такие, как «Какой», «О том, о сем», «Оповещение», «Во сне», «Кто они?», «Вчерашний сон - сегодняшнее дело» (1913) проникнуты острой социальной направленностью, смелым протестом против зла и неспра­ведливости, верой в лучшее будущее казахского народа. В эти же годы в стихотворении «Во сне я видел жалостное положение» (1912) Торайгыров впервые обращается к теме, которая впоследствии станет одной из ведущих в его творчестве - к социальному положению и судьбе казахской женщины.

Лето 1913 г. Торайгыров учительствует в казахском ауле близ Троицка, а осенью, возвратившись в город, становится секретарем редакции казах­ского журнала «Айкап», на страницах которого впервые выступает как поэт, публицист и литературный критик. Журналистика помогла Торайгырову поверить в свое призвание и навсегда связать свое будущее с поэзией. Из-за расхождения позиций с редактором «Айкапа» М. Сералиным, весной 1914 г. он ушел из этого журнала и попытался издать новый. Его попытка оказалась безуспешной, после чего летом этого же года он пытался открыть просветительную организацию «Шон серіктігі» для обучения казахских детей на общественные средства, но опять не получил поддержки у зажи­точной аульной знати.

Скитания, нужда, болезнь, неудачи в личной жизни, напряженная творческая работа и постоянное самообразование характеризуют предре­волюционные годы Торайгырова.

В 1917 г. он приезжает из Томска в Семи­палатинск и поступает на службу в областной комитет по работе среди местного населения, которую он вскоре оставляет из-за болезни. В 1918 г. Торайгыров последний раз приезжает в Семипалатинск, где узнает от врачей, что его болезнь уже неизлечима. Умер в 1920 году в Баянауле.

Программным для всего творчества С. Торайгырова является сти­хотворение «Теперешнее направление», в котором он показывает глав­ную цель своей жизни - служение народу. Эта же тема - в стихотворениях «К жизни», «Клятва моей жизни», «К моей родной стране». Жизненное кредо поэта-гражданина выражено и в стихотворении «Зачем я живу». Из произведений 1915 г. наиболее значительным является «Сердце мое, ретиво ты скачешь», которое считается шедевром казахской поэзии. В этом же году поэт написал свою первую поэму «Кто виноват?». В одном из лучших своих произведений, «Думы шакирта»(1917), поэт вновь касается своей любимой темы: значение просвещения, культуры для народа. Одной из признанных вершин творчества Торайгырова считается философская поэма «Жизнь в заблуждениях» (1918), в которой каждая глава описывает определенный этап в жизни человека. Поэма представляет собой развернутый монолог, пронизанный размышлениями о добре и зле, о жизни и смерти, о цели и смысле человеческого существования. Поэма «Бедняк», написанная почти одновременно с «Жизнью в заблуждениях», близка к ней и по идейному замыслу. Один из первых казахских романов «Красавица Камар» (1914) явился плодом творческих поисков Торайгырова, возможностей художе­ственной прозы в отражении действительности, нравов и обычаев совре­менного общества.

Вклад С. Торайгырова в национальную поэзию очень значителен, его стихи по праву вошли в сокровищницу казахской литературы.

Именем Султанмахмута Торайгырова в Павлодаре названа одна из главных улиц, областная универсальная научная библиотека и Павлодар­ский государственный университет.

Султанмахмуту Торайгырову установлен памятник в Павлодаре (скульптор Ескен Сергебаев).

Торайгыров, С. Избранное [Переводы] / Предисл. 3. Ахметова. - Алма-Ата: Казгослитиздат, 1958. - 166 с.

Торайгыров, С. Избранное: стихи, поэмы, роман. - Алма-Ата, 1971. - 256 с.

Торайгыров, С. Шикай и Шагала : стихи / С. Торайгыров. – Алма-Ата, 1985. – 20 С.

Торайгыров, С. Стихи и поэмы / Пер. с каз.; Предисл. М. Ауэзова; Худож. Б. Машрапов. - Алма-Ата: Жазушы, 1989. -253 с.
* * *

Торайгыров Султанмахмут // Баянаула. - Астана, 2001. - С. 212 - 213.

Торайгыров Султанмахмут // Павлодарское Прииртышье. - Алматы, 2003. - С. 578 - 581.

Торайгыров Султанмахмут // Казахстан. Национальная энциклопедия. – Алматы, 2006. - т. 5. - С. 229 - 230.

Торайгыров Султанмахмут // Исторические личности. - Алматы, 2007. - С. 157 - 159.

Торайгыров Султанмахмут // Павлодар. Энциклопедия. – Павлодар, 2008. - С. 354 - 356.

Торайгыров Султанмахмут // Литература Казахстана. Энциклопедический справочник. – Алматы, 2010. - С. 475 - 476.

* * *

Султанмахмут Торайгыров // Писатели Казахстана. - Алма-Ата, 1969. - С. 316-317.

Абилев, Д. Путь мечты: Роман / Пер. с каз. С. Никитина. - Алма-Ата: Жазушы, 1971.-318 с.

Адибаев, Х. Казахская литература : учебное пособие для средних специальных учебных заведений / Х. А. Адибаев, С. К. Куспанов. - Алматы: Мектеп, 1972. - 173 с.

Султанмахмут Торайгыров и его романы // Шалабаев Б. История казах­ского романа. - Алма-Ата, 1975. - С. 33 - 40.

Султанмахмут Торайгыров // Поэты пяти веков: казахская поэзия XV-XX вв.- Алма-Ата, 1993. - 331 с.

Винокуров, Е. Степные ритмы: избранные переводы / Е. Винокуров. - Алма-Ата, 1979. - 184 с.

Абилев, Д. Мечта поэта: Трилогия / Авториз. пер. с каз. С. Никитина. - М: Сов.писатель, 1981. - 687 с.

О переводе произведений С. Торайгырова // Сагандыкова Н. Ж. Казах­ская поэзия в русском переводе. - Алма-Ата, 1983. - С. 66-85.

Изучение творчества Султанмахмута Торайгырова // Сариева К.Н. Методические разработки по изучению казахской литературы. - Алма-Ата, 1991.- С. 73-96.

Акбаева, Л. Проблема человека в мировоззрении С. Торайгырова: учебное пособие / Л. Акбаева. - Алматы: Қазақ университеті, 1993. - 104 с.

Торайгыров Султанмахмут // Казакстар = Казахи: Девятитомный популярный справочник. Том II. Исторические личности. - Алматы, 2003. - С. 396 - 398.

Джуанышбеков, Н. Султанмахмут Торайгыров: очерк о жизни и творчестве / Н. Джуанышбеков. - Алматы, 2006. - 57 с.
* * *

Жаманбалинов, Г. Грани дарования Султанмахмута (С республикан­ской научно-практической конференции) / Г. Жаманбалинов // Звезда Прииртышья. - 1992. - 3 ноября. - С. 4.

Утебаев, Е. Султанмахмут / Е. Утебаев // Звезда Прииртышья. - 1992. - 21 июля. - С. 3.

Утебаев, Е. Султанмахмут / Е. Утебаев // Звезда Прииртышья. - 1993. - 24 июня. - С. 3.

Акбаева, Л. О поэмах С. Торайгырова «Таныстыру» и «Айтыс! / Л. Акбаева // Про­стор. - 1993. - № 10. - С. 229 - 240.

Дмитриев, Ю. «Я бы солнцем взошел над землей...»: [в Павлодаре открыт памятник Султанмахмуту Торайгырову] / Ю. Дмитриев // Звезда Прииртышья. - 2000. - 28 октября. - С. 1.

Приймак, Д. Памятник: Стихотворение, посвященное открытию памят­ника С. Торайгырова в Павлодаре / Д. Приймак // Звезда Прииртышья. - 2000. - 28 октя­бря. - С. 1.

Акбаева, Л. Эстетика Султанмахмута Торайгырова / Л. Акбаева // Простор. - 2003. - № 11. - С. 100-104.

Букина, Ж. Певец Великой степи: [в Президентском центре культуры состоялся вечер поэзии, посвященный С. Торайгырову] / Ж. Букина // Казахстанская правда. - 2003. - 15 апреля. - С. 4.

Канапьянов, Б. Трехтомник Торайгырова: [в изд. доме «Жибек жолы» подготовлено к изданию трехтомное собр. соч. С. Торайгырова] / Б. Канапьянов // Звезда Прииртышья. - 2003. - 11 ноября. - С. 8.

Урспаева, К. «Я взошел бы солнцем над землей...»: [в ПГУ прошли юбилейные мероприятия, посвящ. 110-летию С. Торайгырова] / К. Урспаева // Звезда Прииртышья. - 2003. - 25 октября. - С. 2.

Канапьянов, Б. Султанмахмут Торайгыров «Откройся миру, молодежь» / Б. Канапьянов // Звезда Прииртышья. - 2004. - 6 ноября. - С. 5.

Нурбаев, К. Новые перемены на пути к национальной идее: [интелли­генция края в 1917-1919 годах] / К. Нурбаев // Звезда Прииртышья. - 2004. - 16 ноября. - С. 6.

Мухамбетова, Г. С. Романтические фольклорные традиции символы поэзии Султанмахмута Торайгырова / Г. С. Мухамбетова // Вестник ПГУ. Серия филологиче­ская. - 2005. - № 3. - С. 96 - 100.

Аметова, Г. Г. Взаимосвязь этического и эстетического средневековой мусульманской философии в творчестве М. Ж. Копеева, С. Торайгырова и Ж. Аймаутова / Г. Г. Аметова // Вестник ПГУ. Серия гуманитарных наук. - 2005. - № 3. - С. 9-17.

Губенко, А. Гений Баянаула: аллея талантов Баянаула / А. Губенко // Новое поколение. - 2007. - 9 нояб. (№ 44). - С. 8.

Калиева, Ж. Свобода - прежде всего: [Интеллегенция Павлодарского уезда - в движении Алаш] / Ж. Калиева // Звезда Прииртышья. - 2008. -12 февраля. - С. 8.

Шарапиденова, Г. «Я бы солнцем взошел над землей, озарив родные края...»: [литературно-музыкальный вечер] / Г. Шарапиденова // Внеклассная работа в школе. - 2008. - №3.- С. 39 - 43.

Перенесли памятник: [на новое место "переехал" памятник С. Торайгырову, с 2000 г. стоявший у художественного музея] // Звезда Прииртышья. - 2009. - 26 дек. - С. 4.

Иманбаева, Г. М. Баянаул - жемчужина Павлодарской области: [познавательная программа для учащихся колледжей] / Г. М. Иманбаева // Внеклассная работа в школе. - 2012. - № 5. - С. 13 - 16.