«Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері


Петициялар Алаш зиялыларының ұстанымдары мен озық идеяларының көрінісі



бет2/4
Дата23.04.2022
өлшемі5,82 Mb.
#140577
1   2   3   4
Байланысты:
«Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері слайд

Петициялар Алаш зиялыларының ұстанымдары мен озық идеяларының көрінісі

  • ХХ ғасырдың бас кезінде қазақтар арасында петициялық қозғалыс етек алды . Қазақ зиялылары оз халқының өмірлік маңызды мәселелерін петициялар жолдау арқылы шешуге тырысып көрді . Петицияларда жер , дін , қүқық . тіл және халыққа білім беру саласындағы алуан түрлі талап тар қойылды . Петициялар жоғары билік орындарына жолдана бастаған еді . Алғашқы петициялар жолдаудың бастамашылары дін қызметкерлері ( ш . Қосшығұлұлы , Науан Хазірет т.б. ) болды . Олар қазақ халқын христиан дініне енгізуді тоқтату , мұсылман оқу орындарын құруға қажетті жағдайлар жасау , молдалардың қызметіне кең жол ашу жонінде нақты талаптар қойды . Уақыт оте келе жагдай озгере бастады . Бірінші орыс революциясы жылдарында петиция салуды қазақ қоғамының сауатты , зиялы окілдері өз қолдарына алды . Петициялар уезд бастықтарына , әскери губернаторларга , ге перал - губернаторларга . Ішкі істер министріне , тіпті Ресей импе раторы II Николайдың атына да жолданды . Отаршыл өкімет билігінің атына жолданған ірі көлемді әрі мазмұнды петициялардың бірі Қарқаралы петициясы еді . 1905 жылдың шілдесінде Қарқаралы қаласына жақын жердегі Қоянды ( Ботов ) жәрмеңкесінде қазақ халқының атынан император Николайға арналған петиция ұйымдастырылды . Оған Семей облысына қарасты Қарқаралы уезінен халық арасында кеңінен танымал беделді 42 қазақ қол қойды . Кейінірек Семей және Ақмола облыстарының басқа да уездеріндегі қазақтар қосылды . Петицияны жазуға белгілі саяси қайраткерлер Ә . Бөкейхан , А. Байтұрсынұлы , Ж , Ақбаев , Т. Нұре кенов т.б. белсене атсалысты .
  • Петициядағы маңызды мәселелердің бірі Ресей империясының заң шығарушы ең жоғары органы Мемлекеттік Думаға қазақ депутаттарын қатыстыру талаптары болды : « Мал шаруашылығымен айналысу қырғыздарды ( қазақтарды ) сайлауға қатысу құқы гынан неге айыруы тиіс ? Сауда - саттық , егіншілік , балық аулау сияқты басқа да әртүрлі кәсіп түрлерімен айналысатындар он дай құқығынан айырылып отырған жоқ қой ! .. »


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет