v Поэма махаббаттағы адалдықты жырлаған, діни сарында жазылған.
Монғол шапқыншылығы
⇐ Предыдущая22232425262728293031Следующая ⇒ Ø Монғол империясының құрылуы Монғол империясының негізін қалаған Шыңғысханның туған жылы: 1155 (1162)жыл.
Шыңғысханның бала кезіндегі аты: Темүжін.
v Шыңғысхан Монғолияның Кендітау аймағындағы Онон өзенінің жағасында, Болдоң деген жерде Есугей батырдың отбасында туған. Темүжін 9 жасқа толғанда әкесі татарлар қолынан қаза табады.
Монғол ханы Шыңғысханды тәрбиелеуге көп еңбек сіңірген керей ханы: Торы.
Керей хандығы мен монғол тайпаларының арасында жақсы қарым-қатынас орнағандығы туралы айтылған тарихи еңбек: «Монғолдың құпия шежіресі».
Шыңғысхан алғаш бағындырған түркі тілдес хандықтар: Найман, керей.
F 1206 жылы монғол шонжарларының құрылтайында ұлы хан болып Шыңғысхан сайланып Монғол мемлекеті құрылды.
v Жеке дара билікке жету үшін Шыңғысхан 20 (жиырма) жыл күрес жүргізді.
Монғол империясының негізін қалаған: Шыңғысхан.
Монғол империясының құрылған жылы: 1206 жыл.
Шыңғысхан әскери-феодалдық Монғол мемлекетін құрды: ХІІІ ғасырдың басында.
Шыңғыс ханның ел билеуі: 1206-1227 жж.
Шыңғысханның тұсындағы Монғол империясының астанасы: Қарақорым.
Ø Қоғамдық құрылысы
Монғол мемлекетін Шыңғысхан жеке басқарды. Жанында жаза білетін және басқа елдердің тілін түсінетін уәзірлері болған.
Әскери басқару жағынан Монғолия аумағы мен халқы бөлінді: үш әскери әкімшілік аймаққа.
v Оң қанат – Барунгар. Орталық қанат – Кул. Сол қанат – Жоңғар.
Монғол империясындағы (үш қанат) әкімшілік түмендер саны: 95
v Түмендер аймаққа бөлінді.
Шыңғысхан мемлекетіндегі түмендегі әскердің саны 10 000 жауынгер.
Шыңғысханның жеке басын қорғайтын жасауыл: Кешіктен.
Монғол мемлекетінің басты заңы: «Жасақ» (Яса) екі бөлімнен тұрды.
«Жасақ» заңының бірінші бөлімінде қарастырылған: Шыңғысханның нақыл сөздері.
v Екінші бөлімде: Әскери, азаматтық істердегі орындаудағы жалпы заңдар және жазалаудың түрлі ережелері.
«Жасақ» бойынша өкімет билігінің жоғарғы органы: Құрылтай.
Шынғысханның «Жасақ» заңы бойынша құрылтай жылына: Бір рет, жаз айында шақырылды.
Ø Монғолдардың Қазақстанды жаулап алуы Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын бағындырған Шыңғысхан баласы: Жошы 1207–1208 жылдары.
Шыңғысхан танғұттардың мемлекетін, Тұрфан кінәздіктерін өзіне қаратып, ұйғырларды бағындырды: 1207–1209 жж.
Шыңғыс хан әскерінің Қытайды басып алған уақыты: 1211–1215 жж.
Шыңғысхан Қытайға жорығында қолға түсірді: Соғыс техникаларын.
Шыңғысхан 1217 жылы Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға аттандырды: Жебе ноянды.
Жебе ноян бастаған монғол әскері Жетісу халқын өзіне тарту үшін: Діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алды.
Монғолдар Жетісу жерін бағындырды: 1218 жылы.
Монғол шапқыншылығынан кейін Жетісудағы 200-ден астам елді мекеннен қалғаны: 20-ға жуық.
v «Жуас қала» атанған қала: Баласағұн.
Шыңғысханның Қазақстанның оңтүстігі мен Орта Азияға жорық жасауына түркі болған оқиға: «Отырар опаты».
