Қозғалысты тоқтату үшін оң немесе сол аяқты жерге қоюмен берілген орындалатын пәрмен бойынша тағы да бір адым жасап саптық тұрысты қабылдау керек. Мысалы: «Взвод – тоқта!»
Қозғалыстың жылдамдығын өзгерту үшін: «Қарышта!», «Қысқа адымда!», «Жиі адымда!», «Жарты адымда!» деген пәрмендер беріледі.
Жекелеген әскери қызметшілердің орнын бірнеше адымға өзгерту үшін пәрмен беріледі. Мысалы «Қатардағы жауынгер…., оңға (солға) екі адым - бас!».Осы пәрмен бойынша әр адымнан кейін аяқты ыңғайлап қоя отырып, оңға (солға) екі адым жасау керек.
Алға немесе артқа бірнеше адым орын ауыстыру үшін пәрмен беріледі. Мысалы: «Екі адым алға (артқа) – бас!».Осы пәрмен бойынша әр адымнан кейін аяқты ыңғайлап қоя отырып, оңға (солға) екі адым жасау керек.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
Саптық тұрысты орындау кезіндегі қарудың орналасу жағдайын айтыңдар.
«Бауды бост (тарт)!», «Қаруды арқаға!» пәрмендерінің орындалуы туралы айтыңдар.
Қарумен қозғалыстар және бұрылыстар қалай орындалады?
Дәріс№28 Бір қатарлы саптан екі қатарлы сапқа қайта сап құру және керісінше Саптан шығу және оған қайтып келу.Бастыққа келу және одан кету. Әскери қызметші саптан шығу үшін мынандай пәрмен беріледі. Мысалы: «Қатардағы жауынгер Әлімов. Саптан осыншама адым алға шық» немесе Қатардағы жауынгер Әлімов,бері кел(жүгіріп бері кел)!» Әскери қызметші өзінің тегін ести сала, «Мен!»-деп ,саптан шығу (шақыру) туралы пәрмен бойынша: «Құп болады!»-деп жауап береді.Әскери қызметші бірінші пәрмен бойынша саптан саптық адыммен бірінші қатардан бастап аталған адым саны бойынша шығады,тоқтайды және бетін сапқа қаратып бұрылады,қысқа жолмен саптық адыммен оған келеді (жүгіріп келеді) және екі –үш адым жетпей тоқтап,келуі жөнінде баяндайды. Мысалы: «Лейтенант мырза! Қатардағы жауынгер Әлімов Сіздің бұйрығыңыз бойынша келіп тұр» немесе «Полковник мырза! Капитан Маратов,Албаев сіздің бұйрығыңыз бойынша келіп тұр».
Әскери қызметші екінші қатардан шығар кезде ол сол қолын алдында тұрған әскери қызметшінің иығына ақырын салады,ол алға бір адым және аяғын қоймастан оңға бір адым жасап,саптан шығатын әскери қызметшініөткізіп жібереді,одан кейін өз орнына тұрады.Әскери қызметші бірінші қатардан шыққан кезде оның орнына екінші қатардағы оның артында тұрған әскери қызметші тұрады.
Әскери қызметшіні сапқа қайтару үшін пәрмен беріледі: «Қатардағы жауынгер Әлімов ,сапқа тұр!»немесе тек: «Сапқа тұр!» Сапқа бетпе-бет қарап тұрған әскери қызметші: «Қатардағы жауынгер Әлімов!» деген пәрмен бойынша өзінің тегін ести сала,бетін бастық жаққа бұрады және «Мен!»-деп жауап береді,ал: «Сапқа тұр!»пәрмені бойынша ,егер ол қарусыз немесе «арқаға» күйінде қарумен тұрса,қолын бас киіміне тигізіп «Құп болады!»-деп жауап береді,қозғалыс жағына бұрылып бірінші адым бойынша қолын түсіреді,саптық адыммен қозғала отырып қысқа жолмен саптағы өзінің орнына тұрады. Егер тек қана : «Сапқа тұр!» пәрмені берілсе, әскери қызметші алдын ала бастыққа бұрылмастан сапқа қайтып оралады.Қарумен әрекет жасау кезінде сапқа қайтып оралғаннан кейін,қару сапта тұрған әскери қызметшілерде ұсталынған күймен алынады. Әскери қызметші саптан тысқары бастыққа келген кезде, екі-үш адым бұрын тоқтайды және аяғын қойып,бір мезгілде оң қолын бас киіміне апарады,одан кейін келуі жөнінде баяндайды.Баяндау аяқталған соң қолын түсіреді.
