Алғы сөз психология ғылымы қазақ елінің өткен дәуірлерінде жеке ғылы- мы пән
§ 2. Темиерамент туралы ілімнің дамуы
жүктеу/скачать 0,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Ә,Алдамұратов Жалпы психология
| § 2. Темиерамент туралы ілімнің дамуы
Қазіргі кезде темпераменттің сангвиник, флегматик, холерик, меланхолик деп аталатын типтері туралы психологияда ерте замандардан бері қалыптасқан тарихи мәліметтср белгілі бір жүйегс кслтірілді. Гиппократт соң Римнің атақты дәрігері ғалым Гален (129—199) темпераменттің санын көбейтін, он үшке жеткізді. Ол темпсрамент түрлеріл Гнппократтан өзгеше, яғни оның фи-зиологпялық ерекшеліктеріне қоса, психологиялық, тіптен адамның адамгершілік қаснеттеріне қатысты сапалармен байланысты деп түсіндірді Ал медицина ғылымының ерте замандағы өкілде. темперамент жайындағы ілімді ықшамдап, оиьщ бұры| ғы төрт тиліл сол күйінде қалдырды. XVIII ғасырда атақты неміс философы И. Кант (1724—1804) 1798 жылы жарық көрген “Антропология” деген еңбегінде пераменттіц төрт түріне сипаттама беріп, оларды тек психология-лык қасиеттер деп анықтады. Темперамент туралы ілім жаңа дәуір-ге дейін, негізінен, психологлық қасист деп саналып келді. Осы көзқараска сәйкес енді темперамент типтері жайындағы түсініктер-дің мазмұн-мәнісі де өзгере бастады. Темперамент түрлерін физиологиялық қана емес, психологиялық ерекшеліктері тұрғысы-нан қарастыруга баса мән берілетін болды. Бұл мәселеге келгенде И. Канч сезім күйінің әрқилы болуымен бірге адам өз іс-әрекетінің белсенділік деңгейі арасындағы қатынастарға тәуелді болып отырады деген пікір айтты. Ал XIX ғасырдың соңында әйгілі неміс психологі В. Вундт темпераменттер адамның “жан дүние тебіреніс-терінің” күш- қуаты мен жылдамдығының арақатынастарына тәуеліі болады деп есептеді. Мұндай пікірлер темперзмент тінітсріне түрліше сипаттама беріп, олардың түрлерін әркім өзінше анықтуға тырысты. Мәселен, Галеи темиераменттің төрт түрнің басқа да бірнеше түрі болады десе, өзге зерттеушілер алты, тіпті сегіз типі бодады деген пікірлер айтты. И.Канттан басқа да бірсыпыра оқымыстылар темперамент ерекше-ліктерін адамның жеке басына тән жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|