Рәміздік таңбалық нысандары

Рәміздік таңбалық нысандары

Рәміз-бұл объектінің терең мағынасы ашылатын тақырыптық мәні жоқ белгі.Рәміз ретінде таңбаның ерекшелігі-символдық объектінің өзіне емес, осы объектімен байланысты мәндерге реакция тудыру мүмкіндігі.Бұл ұғымды осылай түсіндіруге болады:1) қандай да бір бейненің, ұғымның немесе идеяның шартты белгісі ретінде қызмет ететін зат немесе әрекет; 2) кез-келген идеяны бейнелейтін көркем образ; 3) белгілі бір қоғамдық топ мүшелері үшін шартты заттай тану белгісі.Рәміздердің көмегімен адам ақпаратты тілдің мүмкіндіктерінен асып түсетін құралдармен бере алады. Осылайша, елтаңба, эмблема, баннер, "бейбітшілік көгершіні« бейнесі, "лавр гүл шоқтары" символикасы визуалды формадан басқа, сонымен қатар абстрактілі ұғымдар мен мағыналарды

жеткізеді. Дін мен өнердегі бейнелі-символикалық жүйелер (көркем тілдер) ерекше мәнге ие, сонымен қатар өнердің әр түрі өзінің бейнелі-символикалық тілін енгізеді: музыка, би, кескіндеме, кино, театр және т. б.

Рәміздер әлемді бейнелі түрде дамыту тәсілі ретінде, көркем аллегориялық образ ретінде өнерде кеңінен қолданылады. Символдық бейнелердің мағынасын тікелей шешуге болмайды, оны эмоционалды түрде сезіну керек. Атақты кеңес мәдениеттанушысы Ю. М. Лотман рәмізді кейбір табылатын архаикалық мәтіндер болып табылады деп санайды. Осылайша, рәміз-бұл әлеуметтік-мәдени белгі, оның мазмұны интуитивті түрде түсінілетін және жеткілікті түрде ауызша айтыла алмайтын жасанды тілдің (мысалы, химиялық немесе математикалық таңбалар) белгісі ретінде ғана емес, сонымен бірге терең қасиетті мағынаның көрінісі ретінде де түсініледі. Мұндай рәміздердің үлкен мәдени және семантикалық сыйымдылығы бар (крест, шеңбер, пентаграмма және т.б.), олар жазылуға дейінгі дәуірден басталады және әр мәдениеттің негізгі идеясы болып қалыптасады.

Дәстүрлі қазақ мәдениетіндегі коммуникaциялық рәміздер

Этностық шоғырланушы коммуникациялар қашанда ортақ рәміздер мне дүниетанымдық ұстанымдар арқылы тұтастанатыны белгілі. Алайда бұл бірігу рулық мүдделер шеңберінен көп жағдайда шыға алматы. Қазақтың дәстүрлі мәдениеті дәуіріндегі адам мен дүние қарым-қатынастары туралы тікалей әдебиет болмағанымен, осы мәселенің кейбір жақтары Қ.Ш.Нұрланованың, Е.Тұрсыновтың, Б.Байжігітовтың, Н.Шаханованың, Г. Шалабаеваның, Ә.Хасеновтың, Ш.Ыбыраевтың, Б.Ғ. Нұржановтың, Ж.Ж. Молдабековтың, Т.Х. Ғабитовтың, Г. Нұрышеваның, С.Е. Нұрмұратовтың және тағы басқа зерттеушілердің ғылыми нәтижелерінде XV ғасырдың екінші бөлігінде Қазақ хандығында басталған коммуникациялық мәдени өзгерістері, олардың рәміздік суреттемелері зерделенген. Қазақтың дәстүрлі коммуникациясының негізгі модель-үлгісіне тіршілік хронологиясы жатады және ол өзінің рәміздік көп мағыналығымен көзге түседі. Белгілі философ Ю. Хабермас индивидуалдық коммуникацияның әр мәдениеттегі деңгейін анықтау үшін оның мынандай қасиеттеріне назар аудару қажет днеег: а) жеке адамдардың қарым-қатынасқа түсу қабілеттілігі: ә) өзіндік меннің бар болуы және оған сүйену; б) моральдық жауапкершіліктің болуы. Осы жағдайда индивидуалдық дискурс жүре алады.

жүктеу/скачать 4,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: