Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
ұ, ү әріптерінің құрамында тұратын ондаған-жүздеген сөздер «адасып», у
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
Жүнісбеков
| ұ, ү
әріптерінің құрамында тұратын ондаған-жүздеген сөздер «адасып», у әрпінің соңында жүр. Әзірге тек сөз басындағы буынға қатысты «адасуларды» ғана көріп отырмыз. Ішкі әліпби тізбегіне қатысты «адасуларды» компьютер бағдарламасының көмегі болмаса, көзбен көріп, қолмен түгендеу мүмкін емес. Ал неге қазақ тілінің төл дауыссыз дыбысы осы бір төркіні бөлек у таңбасына байланып қалды? Өйткені орыс тілінде мұндай дыбыс жоқ, сондықтан кирил құрамында оны белгілейтін арнайы таңба да жоқ. 238 Бірақ «жалған естілімге» себеп болып жүрген дауысты дыбысының у таңбасы бар. Осы әріп оп-оңай қазақ әліпбиіне көшіп, w дауыссызының таңбасына айналып кетті. Сөйтіп қазақ орфографиясының құрамында әбден орнығып алды. Ендігі жерде кирилдің у таңбасы мен дыбысынан құтылу оңай болмай, тіптен, мүмкін болмай отыр. Жүрген жерімізің бәрінде «әліпби сауатымызды ашып алудан бастайық» дегенді босқа айтып жүрген жоқпыз. Және «әліпби сауатты» алдымен оқулық авторлары мен әдістеме иелері бастау керек. Ал бастауыш сыныптан бастау алса, жас ұрпақ өсе келе, бүгінгідей «олай емес, бұлай емес» деп арпалысқан ересектердің «әліпби» дертіне ұшырамайтын болады. Тіліміздегі w дауыссызының ақиқатына көз жеткізу үшін бір- біріне орайлас тіркестерді пайдалануға болады. Мысалы, ау тіркесінің екі дыбыстан құралатынына ешкімнің шүбәсі жоқ, ал дәл сол үлгідегі ұу тіркесінің дыбыс құрамын бір у дыбысына айналдырып жіберіп отырмыз. Сонда бізге жетпей тұрғаны ‒ оқу-әдістемелік дайындық пен психологиялық шеберлік. Алғашқы ау тіркесінің бірінші сыңары ашық дауысты а айқын естіледі де, екінші сыңары жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|