Қалыптастырушы бағалауға арналған Тапсырма жинағы Химия
Құралдар мен реактивтер: п
жүктеу/скачать 2,39 Mb. Pdf көрінісі
|
ФО Химия 7кл каз
Құралдар мен реактивтер: парафин, спиртшам, сынауық, сынауық ұстағыш, кристаллизатор, мұз, термометр, секундомер. Жұмыс барысы: 1) Парафині бар сынауықты спиртшамның жалыны үстінде толық балқығанша қыздырыңыз. Парафиннің толық балқыған уақыттағы температурасын термометр көмегімен белгілеңіз. 2) Балқыған парафині бар сынауықты мұзы бар кристаллизаторға орналастырыңыз. Температураның өзгергенін әрбір минут сайын белгілеңіз, парафиннің қату нүктесін және ең төменгі температурасын белгілеңіз. 3) Парафиннің салқындау қисығының графигін салыңыз да, ол қисықта салқындау және кристалдану үдерістеріне сай бөлшектерді белгілеңіз. 4) Қорытынды жасағанда бөлшектер теориясы тұрғысынан салқындау және кристалдану үдерістеріне түсінік беріңіз.
17
Қорытынды: ______________________________________________ __________________________________________
− тәжірибе жүргізгенде эксперименттің жүйелі құрылуын ұстанады, қисығын салады; − абсцисса және ордината осьтерінде шамаларды көрсетеді; − бастапқы температураны көрсетеді, кристалдану температурасын және ең төмен температура нүктесін көрсетеді; − нүктелерді түзу сызықпен қосады; − графикте үдерістің салқындау бөлігін белгілейді; − графикте үдерістің кристалдану бөлігін белгілейді; − бөлшектер теориясы тұрғысынан салқындау үдерісін түсіндіреді. 18
Бөлім/Тақырып 7.1В Зат күйінің өзгеруі Оқу мақсаты 7.1.1.6 Судың қайнау үдерісін зерделеу, қыздыру қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясын пайдалана отырып, өз бақылауларын түсіндіру Бағалау критерийі Білім алушы • Эксперимент нәтижесі бойынша қыздыру қисығын салады • Қыздыру қисығының бөліктерін талдайды • Бөлшектер теориясын пайдалана отырып қыздыру, қайнау және булану үдерістерін түсіндіреді
Жоғары деңгей дағдылары Тапсырма 1. Лабораториялық жұмыс «Судың қайнау үдерісін зерттеу» Мақсаты: қайнау жағдайын және механизмін зерттеу, қайнау үдерісінің ерекшеліктері мен кезеңдерін зерттеп, қисығын салып оған тән сипатын белгілеу, өзінің бақылауына қатысты бөлшектер теориясын түсіндіру.
секундомер. Жұмыс барысы: 1) суды қыздырғанда температураның өсуі термометрдің орналасу биіктігіне байланысты өзгеруіне зерттеу жүргізіңіз; 2) судың қайнау уақыты судың құрамына байланысты екеніне көз жеткізіңіз (су құбырынан алынған су, қайнаған су, сүзгіден өткізілген су); 3) қайнау температурасының қысымға байланыстылығын зерттеңіз (қарапайым шприцпен қысымды төмендету арқылы); 4) қорытынды жасағанда бөлшектер теориясы тұрғысынан қайнау үдерісіне түсінік беріңіз. 19
Нәтижелер: Термометрдің орналасу биіктігіне байланысты t өзгеруін зерттеу нәтижелері: 1 мин (түбі) 1 мин (үсті) 2 мин (түбі) 2 мин (үсті) Судың қайнау уақыты судың құрамына байланысты екенін зерттеу. Су құбырынан алынған су Қайнаған су (1 рет) Қайнаған су (2 рет) Қайнау уақыты 16 0 С ден 100 0 С дейін
Термометр түбінде Термометр үстінде Қорытынды: _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ Дескриптор Білім алушы − тәжірибе жүргізгенде эксперименттің жүйелі құрылуын ұстанады, қайнау қисығын салады; − суды қыздырғанда температураның өсуі термометрдің орналасу биіктігіне байланысты өзгеруін түсіндіріп, кестеге және графикке түсіреді; − судың қайнау уақыты судың құрамына байланысты екенін айтып, кестені толтырады; − абсцисса және ордината осьтерінде шамаларды көрсетеді; − бөлшектер теориясы тұрғысынан қайнау үдерісін түсіндіріп, қорытынды жасайды. 20
Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.1 Атомдар мен молекулалардың айырмашылығын білу Бағалау критерийі Білім алушы • Атомдар мен молекулалардың айырмашылығын түсіндіреді Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Төменде берілген сөйлемді аяқтаңыз. Атом дегеніміз_________________________________________________________ ______________________________________________________________________ Молекула дегеніміз______________________________________________________________ ______________________________________________________________________
− атом ұғымына анықтама береді; − молекула ұғымына анықтама береді. 2. Атом мен молекуланың айырмашылығын айтып, кестені толтырыңыз. Атом Молекула Құрамы
Электр зарядының болуы
Жеке ола алуы Ары қарай бөлінуі Дескриптор Білім алушы − кестеде атомның қасиеттерін көрсетеді; − кестеде молекуланың қасиеттерін көрсетеді. 21
Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.2 Әрбір элементтің химиялық таңбамен белгіленетіндігін және белгілі атом түрі екенін білу
• Химиялық элементтің атомын және оның символын анықтайды Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Әрбір химиялық элементтің өзінің символы мен атауы бар. Символ бойынша химиялық элементтерді атаңыз және химиялық элементтердің атауы бойынша символын көрсетіңіз. Al - ______________________; Калий -
C - _______________________; Күкірт - Fe - ___________________ __; Литий -
Na - ______________________; Кремний - Ca - ______________________. Мыс -
Дескриптор Білім алушы − символдары арқылы химиялық элементтерді атайды; − атауы бойынша элементтің химиялық символын көрсетеді. 2. Белгілі реттілікпен сызық арқылы байланыстырыңыз: «элементтің латынша атауы» - «элементтің орысша атауы» -«элементтің химиялық символы», мысалда көрсетілгендей: 22
латынша атауы
орысша атауы химиялық элементтің таңбасы
aurum алюминий H hydrargyrum сутек
ferrum
вольфрам O hydrogenium темір
aluminium алтын
plumbum
оттек C sulfur
мыс Al wolfram
сынап S carboneum қорғасын
cuprum
көміртек Au Дескриптор Білім алушы − кем дегенде 8 элемент үшін үш бағанды бір-бірімен дұрыс реттілікпен байланыстырады. 23
Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.3 Элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу Бағалау критерийі Білім алушы • Элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктейді Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Суреттерге қарап, элементтердің қасиеттерін анықтап, металл немесе бейметалға жіктеңіз. Мыс
Мырыш Фосфор
Күкірт Салыстыру сызығы Мыс Мырыш
Фосфор Күкірт
Түсі Агрегаттық күйі Металдық жылтыры Электр тогын өткізуі Тапталғыштығы Металл немесе бейметалл
− суретке қарап мыстың қасиетін анықтайды; − суретке қарап мырыштың қасиетін анықтайды; − суретке қарап фосфордың қасиетін анықтайды; − суретке қарап күкірттің қасиетін анықтайды; − металл және бейметалға жіктейді. 24 2. Кестеден металдар және бейметалдар қатарын тауып, бір сызықпен қосыңыз. Аl B C O Be Na Cl He K H Ca P N Ar Si Mg Дескриптор Білім алушы − кестеден металдар қатарын тауып анықтайды; − кестеден бейметалдар қатарын тауып анықтайды. 25 Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.4 Заттарды құрамына қарай жай және күрделіге жіктеу Бағалау критерийі Білім алушы • Заттарды құрамына қарай жай және күрделіге жіктейді Ойлау дағдыларының деңгейі Қолдану
Тапсырма 1. Мына заттарды жай және күрделі заттарға ойыңызды негіздей отырып бөліңіз: H 2,
NH 3,
Au, MgCl 2,
Na, K 2 SO 4, O 2 , H 2 O. Жай заттар Күрделі заттар Дескриптор Білім алушы − заттарды жай және күрделіге жіктеп, кестені толтырады. 2. Жай заттар мен күрделі заттардың анықтамасын құрастырыңыз: Жай заттар дегеніміз ______________________________________________________________________________ Күрделі заттар дегеніміз ______________________________________________________________________________ Дескриптор Білім алушы − жай заттардың анықтамасын құрастырады; − күрделі заттардың анықтамасын құрастырады. 26
Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.5 Протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу 7.1.2.6 Алғашқы 20 элементтің атом құрылысы (p + , n
0 , e) мен атом ядросының құрамын білу
• Атомның құрылысын бейнелейді және алғашқы 20 элементтің атом ядросының құрамын анықтайды Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Берілген суретті зерделей отырып, қандай элементтердің атом құрылысы көрсетілгенін анықтап, химиялық элементтердің таңбаларын және бөлшектердің атын және белгіленуін жазыңыз. А ____ (химиялық элементтің таңбасы) В ____ (химиялық элементтің таңбасы) Бөлшектің белгісі Бөлшектің атауы Таңбасы
Дескриптор Білім алушы − суреттен атом құрылысы бойынша элементті анықтайды; − элементтің таңбасын көрсетеді; − бөлшектің атын атайды; − бөлшектің таңбасын көрсетеді. 27
2. Элементтердің атомдарындағы электрон, протон, нейтрон сандарын, салыстырмалы атомдық массасын, аталуын анықтаңыз: а) B b) F c) Al d) S. Элемент таңбасы
Аталуы Реттік
номері Протон
саны Нейтрон
саны Электрон саны Салыстырмалы атомлық массасы
Дескриптор Білім алушы − элементтердің атауын, құрылымын және қасиетін анықтайды. 28 Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.6 Алғашқы 20 элементтің атом құрылысы (p + , n
0 , e
- ) мен
атом ядросының құрамын білу Бағалау критерийі Білім алушы • Элементті белгілейді және құрамындағы элементар бөлшектер саны бойынша толық сипаттама береді Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Бос орынды толтырыңыз. № 20 реттік номерлі элемент атомының ________ электрондары, ________ протондары, ________ нейтрондары бар. Реттік № 17 болатын химиялық элементтің атомының ядро заряды ______тең. Оның атомында ______ нейтрон бар.
− атом құрамын жазады. 2. Түсініктер мен анықтамалары арасындағы сәйкестікті анықтаңыз. Түсінік Түсінік анықтамасы а) Химиялық элемент 1) химиялық қасиетін анықтайтын заттың кіші бөлшегі b) атом 2) химиялық бөлінбейтін ең кіші бөлшек c) молекула 3) атомдардың әр түрінен тұратын зат d) жай зат 4) атомдардың бір түрінен тұратын зат e) күрделі зат 5) анықталған атом түрі Дескриптор Білім алушы − түсініктер мен анықтамалары арасындағы сәйкестікті анықтайды. 3. Кестедегі элементтердің элементар бөлшектерін дұрыс жазып, атаңыз және кестені толтырыңыз.
S Алюминий 14 20
K 29
Дескриптор Білім алушы −
элементтердің таңбасын жазады; −
элементтің атауын дұрыс атайды; −
элементтердің протон санын көрсетеді; −
элементтердің нейтрон санын көрсетеді; −
элементтердің электрон санын көрсетеді. 30
Бөлім/Тақырып 7.2A Атомдар. Молекулалар. Заттар Оқу мақсаты 7.1.2.7 Изотоп түсінігін білу Бағалау критерийі Білім алушы • Изотоптардың анықтамасын тұжырымдайды • Элементтердің изотоп құрамына мысал келтіреді Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Суретте сутектің изотоптары: протий, дейтерий және тритий берілген. Протий Дейтерий Тритий (а) Бір химиялық элементтің изотоптары арасындағы ұқсастықты көрсетіңіз _____________________________________________________________________ (b) Бір химиялық элементтің изотоптары арасында қандай айырмашылық бар екенін көрсетіңіз _____________________________________________________________________ (с) «Изотоп» ұғымы анықтамасын тұжырымдаңыз.
бірақ,______________________________________________________ түрі. Дескриптор Білім алушы − бір химиялық элементтің изотоптары арасындағы ортақ белгіні көрсетеді; − бір химиялық элементтің изотоптары арасындағы айырмашылықты көрсетеді; − изотоптардың анықтамасын құрастырады. 2. (а) Сутектің изотоптары үшін атомдық массасы мен құрамын көрсетіңіз: Сутектің изотопы протий
дейтерий тритий
протон саны нейтрон саны электрон саны атомдық массасы 31
(b) Оттектің изотоптары үшін атомдық массасы мен құрамын көрсетіңіз: Оттектің изотопы 16 О
О 18
О 8 8 8 протон саны нейтрон саны электрон саны атомдық массасы (c) Басқа элементтердің изотоптарына мысал келтіріңіз: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Дескриптор Білім алушы − сутектің изотопы үшін құрамы мен атомдық массасын көрсетеді; − оттектің изотопы үшін құрамы мен атомдық массасын көрсетеді; − басқа элементтің изотоптарына мысал келтіреді. 32 Бөлім/Тақырып 7.2В Ауа. Жану реакциясы Оқу мақсаты 7.3.1.1 Ауа құрамын білу Бағалау критерийі Білім алушы • Ауаның сапалық және мөлшерлік құрамын анықтайды Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма 1. Ауаның сапалық құрамын кестеге толтырыңыз. Құрамдық бөлігі Газдардың мөлшері % есебімен Көлемі бойынша
− ауаның құрамын кестеге толтырады; − ауаның құрамын көлемі бойынша кестеге толтырады. 33
Бөлім/Тақырыбы 7.2В Ауа. Жану реакциясы Оқу мақсаты 7.3.1.2 Заттардың жану кезінде ауаның құрамына кіретін оттектің жұмсалатындығын білу
• Ауаның құрамын анықтайды • Заттың жануы кезінде ауаның, оттектің жұмсалатынын айтып, оның салдарын түсіндіреді • Жану реакциясы өнімдерін атайды Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну Тапсырма Ернар жанып тұрған майшамды суға толтырылған ыдысқа салды. Май шамды стақанмен төңкеріп жапты. Бір уақыттан кейін май шам сөнді, сол кезде судың деңгейі 1/5 бөлікке көтерілді. 1. Ауа құрамын атаңыз. 2. (а) Стақанмен жанып тұрған май шамды жапқан кезде, май шам жалыны баяу өшетінін түсіндіріңіз. (b) Майшам сөнген кезде, астындағы су деңгейінің көтерілу себебін түсіндіріңіз. 3. Майшам жанғанда түзілетін реакция өнімдерін атаңыз. Дескриптор Білім алушы − ауаның құрамына кіретін заттарды атайды; − жану үдерісінің тоқтайтынын айтады; − су денгейінің көтерілу себебін түсіндіреді; − жану реакциясының өнімдерін атайды. 34
Бөлім/Тақырып 7.2В Ауа. Жану реакциясы Оқу мақсаты 7.3.1.3 Атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызын түсіну
• Атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызы туралы қорытынды жасайды Ойлау дағдыларының деңгейі Жоғары деңгей дағдылары Тапсырма 1. Ауаны ластаушылар мен оны қорғау жолын сәйкестендіріңіз. Ауаны ластаушылар Оны қорғау жолы Автомобильдердің отын жағу өнімдері Газ тазартатын және шаң ұстағыш аппараттар Өндіріс қалдықтары Қалдықсыз технология ойлап табу Ормандағы өрттер Электрофильтрлер Жылу электростанциялары ан бөлінетін шаңдар мен қалдықтар Санитарлық нормаларды сақтау Ауаны қорғау Жақсы жұмыс жасайтын двигатель болса, шығаратын газдың мөлшері нормадан аспайды жүктеу/скачать 2,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|