Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы Қазақ тілі
Бөлім «Тарихи тұлғалар. Лексика»
жүктеу/скачать 404,51 Kb.
|
2-osh fo aza-tl t1 6-syn.docx
- Бұл бет үшін навигация:
- Бағалау критерийі
- Ойлау дағдыларының
Тапсырма Мәтінді мұқият тыңдап, мазмұнын жұпта талқылаңыз. Қаныш Сәтбаев – 1950 жылдары аты бүкіл Кеңес үкіметіне белгілі болған геолог ғалым. Ол Қазақ Ғылым Академиясының құрылтайшысы, ал 1945 жылы оның тұңғыш президенті болады. ХХ ғасырдың орта шенінде минерология ғылымдарының докторы Қаныш Имантайұлы Қазақстанның орталық бөлігіндегі табиғи қазба байлықтар шоғырланған ірі кен орындарын ашады. Көп уақыт өтпей оның аты бүкіл Кеңес үкіметіне белгілі болады. Әйгілі ғалым соғыс кезінде немістер Украинадағы жез кендерін басып алған кезде, Қазақстанның орталығынан жез өндіретін кен орындарын ашады. Орыс ғалымдары оның жетістігіне таңдана қарайтын. Қаныш Сәтбаевтың топонимикалық білімі жоғары еді. Қаныш Сәтбаев жастайынан этнографияға қызыққан. Бала кезінен әртүрлі жер-су атауы туралы аңыз әңгімелерді тыңдап өседі. Ер жеткен соң геология ғылымы саласына қатысты зерттеу жұмыстарымен айналысады. Дегенмен өзінің топонимикаға деген қызығушылығын да жоғалтқан емес. Кейіннен мұның оған орасан зор пайдасы тиеді. Яғни жер атауларына байланысты ірі кен орындарын қысқа мерзімде анықтап, қоғамды жаңа ресурс көзімен қамтамасыз етеді. Қаныш Имантайұлы Қарағанды облысында өмір сүретін ақсақалдардан топонимикалық атаулардың шығу тарихы туралы деректер іздейді. Нәтижесінде ата-бабаларымыздың мыс, қола, темір сынды пайдалы қазбаларды көне заманнан бері пайдаланғаны анықталады. Себебі бұл жер-су атаулары көне заманда қолданысқа енген. Айта кетсек, ғалымның негізгі ғылыми еңбектері кентасты кендер геологиясы мен Қазақстанның минералды ресурстарына арналған. Жезқазған кенін зерттеу және Орталық Қазақстанның металлогендік және болжам картасын жасауда көп еңбек сіңірген. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз. Қаныш Сәтбаев кім?___________________________ Оның жетістігінің сыры неде? ___________________________ Ғалым жастайынан неге қызығып өсті? ___________________________ Сәтбаевтың еңбектері неге арналған? ___________________________ Ол қандай картаны жасауда көп еңбек етті? ___________________________ Мәтінге қатысты ақпаратты қазіргі өмірмен байланыстырып, жұпта талқылаңыз. Қаныш Сәтбаев ашқан кен орындары қазіргі уақытта бар ма? Ғалым ол кен орындарын не үшін зерттеді деп ойлайсыз? Қаныштың қазіргі қазақ ғылымында қандай үлесі бар деп ойлайсыз? Дескриптор Білім алушы мәтінге қатысты сұрақтарға жауап береді; мәтіннің негізгі ойын анықтайды; мәтінге қатысты ақпаратты қазіргі өмірмен байланыстырады, талқылайды. 15 Оқу мақсаты 6.1.1.1 -мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау жүктеу/скачать 404,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|