1
2
3
Өзіңіз тұратын өлкенің мысалында жергілікті экожүйе ерекшелігін сипаттаңыз.
___________________________________________________________________
(с) Жергілікті экожүйеге тән ағзаның (өсімдік немесе жануар) тіршілік әрекетіндегі бейімделушілікке мысал келтіріңіз
___________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
экожүйе түрін анықтайды;
экожүйеге әсер ететін абиотикалық факторларды анықтайды;
экожүйеге әсер ететін биотикалық факторларды анықтайды;
жергілікті жер экожүйесінің ерекшелігін сипаттайды;
бір ағза мысалында бейімделу ерекшелігіне мысал келтіреді.
2-тапсырма
Төмендегі кестеде экологиялық факторлар берілген.
1.
|
Жел
|
4.
|
Жарық
|
7.
|
Су
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
Өсімдіктер
|
5.
|
Бактерия
|
8.
|
Температура
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
Минералды заттар
|
6.
|
Жануарлар
|
9.
|
Саңырауқұлақ
|
|
|
|
|
|
|
Факторларды жіктеңіз.
|
|
|
А. Абиотикалық факторлар
|
В. Биотикалық факторлар
|
|
|
|
|
|
А
|
|
В
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
|
|
|
абиотикалық факторларды анықтайды;
биотикалық факторларды анықтайды.
Тақырып: Қоректік тізбектер және қоректік торлар
Оқу мақсаты 7.3.1.2 Табиғи қоректік тізбектерді салыстыру
7.3.1.3 Қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады
• Қоректік тізбектер және қоректік торлар құрады
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі
1-тапсырма
Табиғи экожүйелердің қоректік тізбегі берілген.
(а) Суреттегі ағзалар арасына тиісті бағытта нұсқарды қойып, бірнеше қоректік тізбек құрыңыз.
Құрылған қоректік тізбектерге ортақ белгілерді атаңыз.
1__________________________________________________________________
2__________________________________________________________________
3__________________________________________________________________
Қоректік тізбектердегі айырмашылықтың себебін түсіндіріңіз.
__________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
берілген суретте нұсқарлар бағытын анықтайды;
бірнеше қоректік тізбек құрады;
қоректік тізбектің ұқсас белгілерін атайды;
қоректік тізбектер арасындағы айырмашылықтарды анықтайды.
2-тапсырма
(а) Төменде берілген тірі ағзаларды экологиялық топтары бойынша топтастырыңыз.
Ағзалардың қоректену ерекшелігін сипаттаңыз.
Ағзалардың экологиялық топтарының табиғаттағы маңызын түсіндіріңіз. Жауабыңызды кестеге жазыңыз.
|
|
Тірі ағзалар
|
|
|
|
1. алма ағашы
|
|
5. зең саңырауқұлақтары
|
9. емен
|
2.топырақ бактериялары
|
6. ешкі
|
|
10. құрттар
|
3. түймедақ
|
|
7. қасқыр
|
|
11. бүркіт
|
4. бұғы
|
|
8.таңкурай
|
|
12. үкі
|
|
|
|
|
|
|
Экологиялық топтар
|
Тірі ағзалар
|
|
Қоректену
|
|
Табиғаттағы
|
|
|
|
|
ерекшелігі
|
|
маңызы
|
Түзушілер
|
|
|
|
|
|
|
(продуценттер)
|
|
|
|
|
|
|
Тұтынушылар
|
|
|
|
|
|
|
(консументтер)
|
|
|
|
|
|
|
Ыдыратушылар
|
|
|
|
|
|
|
(редуценттер)
|
|
|
|
|
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
|
|
|
-
|
түзушілерді анықтайды;
|
|
|
|
-
|
тұтынушыларды анықтайды;
|
|
|
|
-
|
ыдыратушыларды анықтайды;
|
|
|
|
-
|
түзушілерді сипаттайды;
|
|
|
|
-
|
тұтынушыларды сипаттайды;
|
|
|
|
-
|
ыдыратушыларды сипаттайды.
|
|
|
3-тапсырма
(а) Төменде суретте көрсетілген тундра биоценозындағы өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің арасындағы қоректік байланыстарды сызықпен белгілеп, қоректік тор құрыңыз.
Құрылған қоректік тордағы түзушілер мен тұтынушыларды анықтаңыз.
Дескриптор Білім алушы
суреттегі ағзалар арасына нұсқарлардың дұрыс бағытын анықтайды;
құрылған қоректік тордағы түзушілер анықтайды;
құрылған қоректік тордағы тұтынушыларды анықтайды.
Тақырып: Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар.
Экожүйенің алмасуы.
Оқу мақсаты 7.3.1.4 Экологиялық сукцессия үдерісін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Экологиялық сукцессия ұғымын анықтайды
• Экологиялық сукцессия үдерісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі
1-тапсырма
Суретке мұқият қараңыз.
1 2
(а) Экологиялық сукцессия ұғымын түсіндіріңіз ____________________________________________________________
Экологиялық сукцессия түрлеріне мысал келтіріңіз
____________________________________________________________
(с) Экологиялық сукцессия үдерісінің жүру кезеңдерін ретімен жазыңыз. ____________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
экологиялық сукцессия ұғымына анықтама береді;
экологиялық сукцессия түрлеріне мысал келтіреді;
экологиялық сукцессия үдерісінің жүру кезеңдерін атайды.
Тақырып: Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор.
Оқу мақсаты 7.3.2.1 Адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды
сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Антропогендік фактор ұғымын анықтайды
• Адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды
сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі
1-тапсырма
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Антропогендік фактор ұғымын түсіндіріңіз. ____________________________________________________________________
Суретті пайдаланып, адам мен экожүйе арасындағы байланысты сипаттаңыз.
____________________________________________________________________
Адамның экожүйенің бір бөлігі екенін дәлелдеңіз.
____________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
антропогендік фактор ұғымын анықтайды;
адам мен экожүйе арасындағы байланысты сипаттайды;
адам мен экожүйенің байланысын сипаттап, аргументтер келтіреді.
Тақырып: Адам тіршілік әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері
Оқу мақсаты 7.3.2.2 Экожүйеге жағымсыз әсер ететін адамның
шаруашылық салаларына мысалдар келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Адамның шаруашылық салаларының
жағымсыз салдарын анықтайды
• Экожүйеге жағымсыз әсер ететін адамның шаруашылық салаларына мысал келтіреді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
1-тапсырма
Адамның қоршаған орта компоненттеріне әсерін сипаттаңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |