Бағалау критерийі Білім алушы
• Иондық байланыстың түзілу механизмін құрастырады • Иондық байланысы бар қосылысты анықтайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Тапсырма
(а) Берілген атомдар арасында иондық байланыстың түзілу механизмін көрсетіңіз.
литий хлор
кальций оттегі
Кестеде А,В,С заттарының кейбір физикалық қасиеттері берілген.
Зат
|
Балқу
|
Қатты заттың
|
Балқыманың
|
|
температурасы / °C
|
электрөткізгіштігі
|
электрөткізгіштігі
|
|
|
|
A
|
-82
|
нашар
|
нашар
|
|
|
|
|
|
|
B
|
1812
|
жақсы
|
жақсы
|
|
|
|
|
|
|
C
|
2825
|
нашар
|
жақсы
|
|
|
|
|
|
|
А,В,С заттарының қайсысы иондық байланысы бар қосылысқа жатады?
Дескриптор Білім алушы
иондық байланыстың түзілуін жазады;
заттың қасиетіне қарай иондық байланысы бар қосылысты анықтайды.
29
Бөлім
|
8.3В Химиялық байланыс түрлері
|
Оқу мақсаты
|
8.1.4.3 Заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне
|
|
|
тәуелділігін түсіндіру
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
• Кристалл тор типіне байланысты заттың қасиетін
|
|
|
анықтайды
|
Ойлау дағдыларының
|
Қолдану
|
деңгейі
|
|
|
|
|
Тапсырма
|
|
|
|
|
Кестені толтырыңыз.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кристалл тор
|
|
|
|
|
|
сызбасы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кристалл тор атауы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кристалл тор
|
|
|
|
|
|
түйіндерінде
|
|
|
|
|
|
орналасады
|
|
|
|
|
|
Кристалл торға
|
|
|
|
|
|
сәйкес заттың
|
|
|
|
|
|
қасиеттері(екі
|
|
|
|
|
|
қасиеттен кем емес)
|
|
|
|
|
|
Мысалы
|
|
|
|
|
|
(әрқайсысына екі
|
|
|
|
|
|
мысалдан жазу)
|
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
сурет бойынша кристалл торлардың түрлерін ажыратады;
кристалл тор түйіндерінің ерекшелігін көрсетеді;
кристалдық тор типтеріне байланысты заттар қасиеттерін жазады;
кристалл торына сәйкес затқа мысал келтіреді.
Бөлім 8.3С Ерітінділер және ерігіштік
Оқу мақсаты 8.3.4.1 Заттарды судағы ерігіштігі бойынша жіктеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Суда ерігіштігіне байланысты заттарды жіктейді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейі
Тапсырма
Заттарды суда ерігіштігі бойынша жіктеңіз және әр топқа бір мысалдан келтіріңіз.
Заттар
Дескриптор Білім алушы
заттарды суда ерігіштігіне байланысты топтарға жіктеп жазады;
әр топқа бір мысалдан келтіреді.
Бөлім 8.3С Ерітінділер және ерігіштік
Оқу мақсаты 8.3.4.3 Заттың ерігіштігіне температураның әсерін түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Заттың ерігіштігіне температураның әсерін анықтайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
Мыс сульфатының 100 г судағы әр түрлі температурадағы ерігіштік кестесі берілген.
Температура 0С
|
20 0С
|
40 0С
|
60 0С
|
80 0С
|
100 0С
|
Грамм тұз (г)
|
20
|
30
|
40
|
58
|
65
|
(а) Кестедегі мәндерді қолдана отырып, ерігіштіктің температураға тәуелділік графигін құрыңыз. (Y осіне ерігіштікті, X осіне температураны белгілеңіз)
(b) Қатты заттардың ерігіштігі температура артқан сайын қалай өзгереді?
100 г суда 50 г мыс сульфатын ерітуге 45 0С температура жеткілікті ме? График бойынша анықтаңыз. Жауабыңызды есептеп, дәлелдеңіз.
Дескриптор Білім алушы
кестеде берілген мәндерді қолданып, ерігіштіктің температураға тәуелділік графигін құрады;
қатты заттардың ерігіштігіне температура әсерін жазады;
график бойынша берілген температурада еритін тұз массасын есептеп, дәлелдемесін жазады.
32
Бөлім 8.3С Ерітінділер және ерігіштік
Оқу мақсаты 8.3.4.5 Еріген заттың массалық үлесі мен ерітіндінің белгілі
массасы бойынша еріген заттың массасын есептеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ерітіндідегі еріген заттың массасын есептейді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
(а) 30 % -ды 250 г ас тұзы ерітіндісін дайындау үшін неше грамм тұзды, неше грамм суда ерітеді.
Еріген заттың
массасы ?
Еріген заттың
массалық
үлесі 30 %
250 г ас тұзы
ерітіндісі
5 % -ды, 300 г кальций хлориді ерітіндісін дайындау үшін қажет тұздың массасын есептеңіз.
Дескриптор Білім алушы
еріген заттың, еріткіштің массасын табудың формуласын жазады;
еріген заттың массасын есептейді;
еріткіштің массасын есептейді.
Бөлім 8.3С Ерітінділер және ерігіштік
Оқу мақсаты 8.3.4.6 Ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын
есептейді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
(а) 2000 мл ерітіндіде 65 г никель хлориді ерітілген. Осы ерітіндінің молярлық концентрациясын есептеңіз.
500 см3 ерітіндіде 1,4 моль тұз қышқылы ерітілген. Осы ерітіндінің молярлық концентрациясын есептеңіз.
Дескриптор Білім алушы
ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын табудың формуласын жазады;
ерітіндінің молярлық концентрациясын есептейді.
4- тоқсан
Бөлім 8.4А Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары.
Генетикалық байланыс
Оқу мақсаты 8.3.4.7 Оксидтердің жіктелуін және қасиеттерін білу, олардың
химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Оксидтерді жіктейді
• Оксидтердің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция
теңдеулерін құрастырады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
Оксидтертердің жіктелуін жазыңыз және берілген оксидтерді төмендегі кестеге бөліп орналастырыңыз: Al2O3, CaO, K2O, P2O5, CO2, SO3, FeO, ZnO, NO2, BaO, SO3, CuO, BeO
Оксидтер
Жабық колбада фосфорды жағамыз. Фосфор ақ түтін түзіп жанады. Оның үстіне су құямыз.
Сәйкес реакция теңдеулерін жазыңыз.
Колба ішіне әмбебап лакмус батырса, ол қандай түске өзгереді? Себебін жазыңыз.
35
(с) Төмендегі тізбекті жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңыз.
Na2O
Дескриптор
NaOH 1
Na3PO4 2
Na2SO4 3
NaCl 4
Білім алушы
оксидтердің жіктелуін жазады;
оксидтердің түзілуінің реакциясын жазады;
оксидтер суда ерігенде түзетін ортаны ажыратады;
оксидтердің химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастырады;
химиялық реакция теңдеуін теңестіреді.
Бөлім 8.4А Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары.
Генетикалық байланыс
Оқу мақсаты 8.3.4.8 Қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну,
олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Қышқылдарды жіктейді
• Қышқылдың химиялық қасиеттерін сипаттайтын
реакция теңдеулерін құрастырады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
(а) Кестеде қандай қышқылдар туралы айтылғанын анықтап, сәйкес формуласын, қышқыл атауын жазыңыз.
Қышқыл
|
Қышқыл
|
|
Оттекті
|
Оттексіз
|
Бір
|
Екі
|
|
Үш
|
формуласы
|
атауы
|
|
қышқыл
|
қышқыл
|
негізді
|
негізді
|
|
негізді
|
|
|
|
|
|
|
қышқыл
|
қышқыл
|
|
қышқыл
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
+
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
+
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
+
|
|
|
|
Бес пробиркаға: натрий хлориді, су, кальций гидроксиді, тұз қышқылы, калий гидроксиді ерітінділері әр түрлі реттілікпен құйылған. Лакмус ерітіндісі көмегімен қандай нөмірлі пробиркаға тұз қышқылы құйылғанын қалай анықтауға болады?(таңдаған пробирканы бояңыз)
(с) Қышқылдардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастырыңыз. Ол үшін бастапқы реагенттер орнына тиісті формулаларды қойып реакция теңдеуін аяқтаңыз және теңестіріңіз.
37
______________ + _______________
|
→
|
H2(г) + MgCl2(ер)
|
|
|
|
______________ + _______________
|
→
|
2H2O(с) + Li2SO4(ер)
|
|
|
|
|
|
______________ + _______________
|
→
|
H2O(с)
|
+ CO2(г)
|
+ 2KCl(ер)
|
|
|
|
|
|
______________ + _______________
|
→
|
H2O(с)
|
+ CO2(г)
|
+ LiNO3(ер)
|
|
|
|
_____________ + _______________
|
→
|
H2O(с) + KNO3(ер)
|
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
қышқылдар жіктейді;
қышқылдар атауы мен формуласын жазады;
қышқылды индикатор көмегімен анықтайды;
қышқылдардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін реакция өнімдеріне қарап құрастырады;
химиялық реакция теңдеулерін теңестіреді.
38
Бөлім 8.4А Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары.
Генетикалық байланыс
Оқу мақсаты 8.3.4.10 Тұздарды алудың әртүрлі әдістерін білу, сәйкес
реакция теңдеулерін құрастыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тұздардың алыну әдістеріне сәйкес реакция теңдеулерін
құрастырады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Тапсырма
Сәйкес реакция теңдеулерін құрастырып, теңестіріңіз.
|
Тұздардың алыну әдістері
|
|
|
|
Сәйкес реакция теңдеулері
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
металл + бейметалл = тұз
негіздік оксид + қышқылдық оксид = тұз
негіздік оксид + қышқыл = тұз + су
қышқылдық оксид + негіз = тұз + су
негіз + қышқыл = тұз + су
металл + қышқыл = тұз + сутек
тұз + қышқыл = жаңа тұз + жаңа қышқыл
металл + тұз = жаңа тұз + жаңа металл
тұз + сілті = жаңа тұз + негіз
тұз + тұз = жаңа тұз + жаңа тұз
Дескриптор Білім алушы
бейорганикалық қосылыстың негізгі кластарының формулаларын жазады;
тұздардың алыну әдістеріне реакция теңдеулерін құрастырады;
реакция теңдеулерін теңестіреді.
39
Бөлім 8.4А Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары.
Генетикалық байланыс
Оқу мақсаты 8.3.4.12 Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары
арасындағы генетикалық байланысты зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары
арасындағы генетикалық байланысты зерттейді
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Тапсырма
1.(a) Төмендегі тізбекті жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңыз.
+О2
|
+Н2О
|
|
|
|
металл
|
|
|
|
|
+О2
|
+Н2О
|
|
?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
бейметалл
|
|
|
|
|
1.
2.
3.
4.
5.
Егер А затына тұз қышқылы ерітіндісін құйсақ, түссіз газ тәрізді В заты бөлінеді. В газы С затымен әректтескенде қайтадан бастапқы А заты және D заты түзіледі.
А, В, С, D заттарын анықтаңыз.
Cәйкес реакция теңдеулерін жазыңыз.
Дескриптор Білім алушы
белгісіз заттарды дұрыс анықтайды және сәйкес реакция теңдеулерін жазады;
металдың оттегімен реакция теңдеуін жазады;
бейметалдың оттегімен реакция теңдеуін жазады;
күрделі заттардың сумен реакция теңдеулерін жазады;
тізбек соңында түзілетін затты анықтайды.
Бөлім 8.4В Көміртек және оның қосылыстары
Оқу мақсаты 8.4.3.1 Көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт
байланыс түзетінін түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт
байланыс түзетінін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі
Тапсырма
(а) Көміртегі атомының электрон қабатында
электрондарының орналасуын көрсетіңіз.
Көміртегі атомының электрондық және электронды – графикалық формуласын жазыңыз.
(с) Көміртегі атомының қозған күйдегі электрондық және электронды – графикалық формуласын жазыңыз.
Жоғарыда жазылған электронды – графикалық формула негізінде көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіріңіз.
Дескриптор Білім алушы
көміртегі атомының электрондарын энергетикалық деңгейлерге орналастырады;
көміртегі атомының электрондық және электронды – графикалық формуласын жазады;
көміртегі атомының қозған күйдегі электрондық және электронды
– графикалық формуласын жазады;
көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіреді.
Бөлім 8.4В Көміртек және оның қосылыстары
Оқу мақсаты 8.4.3.3 Көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерінің
құрылысын және қасиеттерін салыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерін құрылысын
және қасиеттерін салыстырады
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі
Тапсырма
Көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерінің құрылысы суреттері берілген . Суреттер қандай аллотропиялық түрөзгеріске тән екенін жазыңыз және қасиеттеріне салыстырмалы сипаттама беріңіз.
Көміртектің
|
Құрылысы
|
Қасиеттері
|
аллотропиялық түр
|
|
|
өзгерістері
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерін құрылысы бойынша ажыратады;
көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерінің қасиеттерін жазады.
43
Бөлім 8.4В Көміртек және оның қосылыстары
Оқу мақсаты 8.4.3.7 Көмірқышқыл газын ала алу, оны анықтау және
қасиеттерін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Көмірқышқыл газын алу тәсілін көрсетеді
• Көмірқышқыл газын сапалық анықтайды
• Көмірқышқыл газының қасиетін зерттейді
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Тапсырма
(а) Суретте көмірқышқыл газын алу үшін жиналған қондырғы берілген.
(і) Қондырғыда А және В белгілерімен көрсетілген құралдарды атаңыз.
А................................
В................................
(іі) Көмірқышқыл газын алу үшін қажетті реагенттерді жазыңыз.
1-
2-
(ііі) Осы реакцияның теңдеуін жазып, теңестіріңіз.
Суретте көмірқышқыл газын сапалық анықтау берілген. Суретті басшылыққа ала отырып, сөйлемдегі көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойыңыз.
(і) 3 және 4 затты атаңыз / формуласын жазыңыз.
(іі) (і) тапсырмасындағы заттардың атауын қолдана отырып, сөйлемді толықтырыңыз.
Көмірқышқыл газын анықтау үшін (3) .............................. арқылы өткізеді. Көмірқышқыл газының (3) ................................ әрекеттесуінен ерітінді біртіндеп лайланады. Себебі, реакция нәтижесінде (4) ................................... түзіледі.
(ііі) Сәйкес реакция теңдеуін жазыңыз.
(с) Жанып тұрған шам көмірқыш газы бар стаканға салынды. Шам сөніп қалды.
Шамның сөнген себебін түсіндіріңіз.
Дескриптор Білім алушы
тәжірибеге қажетті құралды атайды;
көмірқышқыл газын алуға қажетті реагенттерді таңдайды;
көмірқышқыл газының алыну реакциясын жазады;
көмірқышқыл газын сапалық анықтайтын реагентті жазады;
ерітіндінің лайлану себебін анықтайды;
көмірқышқыл газының қасиетін жазады.
45
Бөлім 8.4В Көміртек және оның қосылыстары
Оқу мақсаты 8.4.3.8 Көміртектің табиғаттағы айналымын құру және
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Көміртектің табиғаттағы айналымын құрады
• Көміртектің табиғаттағы айналымын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Тапсырма
Табиғатта көміртектің үздіксіз айналу құбылысы жүріп жатады.
Көміртектің табиғаттағы айналымын қажетті сөздермен толықтырыңыз және түсіндіріңіз.
Дескриптор Білім алушы
атмосфераға көміртектің түсу жолдарын жазады;
атмосферадан көміртектің топыраққа түсу жолдарын жазады;
көміртектің табиғаттағы айналымын қорытындылап жазады.
46
Бөлім 8.4С Су
Оқу мақсаты 8.4.2.7 Судың табиғаттағы айналымын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Судың табиғаттағы айналымын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейі
Тапсырма
Табиғаттағы судың айналымын берілген сурет негізінде түсіндіріңіз.
Дескриптор Білім алушы
табиғаттағы судың айналым бағытын дұрыс көрсетеді;
судың табиғаттағы айналым кезіндегі үдерістер атауын жазады.
47
Достарыңызбен бөлісу: |