9.Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 8 мин (9%)
- оқушылардың алғашқы білім денгейін тексеру
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 23 мин(25%)
Жаңа сабақтың қысқаша мазмұны:
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 40 мин(45%)
Тақырып бойынша оқушылардың сұрақ жауабын тыңдап, қортындылау түрінде өткізіледі.
12. Жаңа тақырыпты бекіту. 10 мин(10%)
Бекітілген тақырып бойынша оқушылардың сұрақтарына жауап беру
13. Сабақты қорытындылау. 2 мин (2%)
Оқушылардың білімін бағалау.
14. Үйге тапсырма беру. 2 мин(2%)
О. Сыздықов,Б.Оразбаев Конструкциялық материалдар технологиясы
Оқытушы: Дауенова Г.О.
Металдарды пісіру кесу, және дәнекерлеу
І. Болаттарды пісіру
Құрамында 0,25 %-ке дейіе көміртегі бар болаттарды аз көміртекті болаттар деп атайды. Олар пісірудің барлық тәсілімен жақсы өңделеді. Құрамында 0,25....0,45 % көміртегі бар болаттарды орташа көміртекті дейді. Көбіне оларды пісіруден бұрын қыздырып, кейде термиялық өңдеуден /нормалау мен жасыту/ өткізеді.
Жоғары көміртекті болаттар қатарына құрамында 0,46-0,75 % көміртегі бар түрлері жатады. Олардың пісірулуі қиын болғандықтан, бұлардан пісірілген конструкциялар жасалмайды.
Легірлеуші элементтердің мөлшері 2,5 %-ке дейін болаттар аз легірленген деп аталып, пісірудің барлық тәсілдерімен өңделінеді. Құрамында көміртегі мол болаттар сияқты оларда шынықтырғанда сызаттанғыш келеді. Сондықтан қалыңдығы 10 мм-ден жоғары аз легірленген болаттарды 150-350ºС-қа дейін қыздырып, пісрген соң термиялық өңдеуден /нормалдау немесе жоғары температурада жасыту/ өткізеді.
Жоғары легірленген болаттардың құрамында 8-10%-тен артық легірлеуші элементтер болады. Болаттардың бұл тобынан, негізгі легірлеуші элементтері хром мен никелден тұратын тотбаспайтын, ыстыққа төзімді және ыстыққа берік түрлері кеңінен қолданылады.
Мемлекеттік стандарт 5632-72-ге сәйкес жоғары хромды болаттардың құрамында 8-30%, 0,07-0,45% көміртегі және аздаған басқа элементтер болады. Ондай болаттарды пісіргенде сызаттанбауы үшін алдын-ала 150-400 ºС шамасында қыздырып, соңынан 680-780 ºС температурада жұмсартады. Қосымша материал ретінде құрамында 25%-ке дейін хром мен 18%-ке дейін никелі бар хромникельді сым қолданылады.
Хромникельді болаттардың құрамында 10-27% хром, 8-29% никель, 0,03-0,6% көміртегі және басқа элементтер болады. Хромды болаттарға қарағанда олар пісірудің барлық түрімен де жақсы өңделеді. Бірақ хромникельді болаттарды пісіргенде 500-800ºС аумағында кристалл түйіршіктері аралығында хром карбиды бөлініп, пісірілген конструкциялары тот басады.
24
Оны болдырмау үшін хромникельді болаттарды шамалы ғана қыздырып пісіріп үлкен жылдамдықпен суытады.
Детальдың бастапқы құрылымын қалпына келтіру үшін пісірген соң 1050-1100ºС температурада суға салып жылдам салқындату арқылы шынықтыру қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |
