Алматы экономика және статистика академиясы



бет1/32
Дата18.03.2017
өлшемі7,39 Mb.
#11795
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ






Академия кеңесінің оқу әдістемелік мәжілілсінде бекітілген,

хаттама № _ 2012ж.

ОӘК төрағасы,оқу ісі бойынша проректор,п.ғ.к.,

_____________ профессор Машанова Р.К.






«Философия»пәні бойынша оқу -әдістемелік кешені

мамандықтары: 5В050600 – «Экономика», 5В050800 – «Есеп және аудит»,

5В050900 – «Қаржы», 5В090800 – «Бағалау»,

Алматы, 2012 ж



«Философия» пәні бойынша оқу - әдістемелік кешенді дайындаған

ӘГП кафедрасының доценті филос.ғ.к. Б.М.Божбанбаев
Әлеуметтік гуманитарлық пәндер кафедрасы оқу әдістемелік секциясының мәжілісінде талқыланып ұсынылған,хаттама № « » 2012ж.
«Әлеуметтік гуманитарлық пәндер» кафедрасының меңгерушісі ______________ п.ғ.к., доцент Айжанова Г.К.
Академия оқу - әдістемелік кеңесінің мәжілісінде мақұлданған, хаттама № « » 2011 ж.
Академия оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы, профессор _____________ Машанова Р.К.





Мазмұны Беттер.




1.

Пәннің типтік оқу бағдарламасы 4




2.

Пәннің оқу жұмыстық бағдарламасы 1 4




3.

4.

5.

Студенттерге арналған пәнді оқыту (силлабус) бағдарлама 25

Аралық бақылауды ұйымдастыруға арналған тест жинақтары 37

Дәрістің электрондық конспектісі 52





6.

Философия курсы бойынша глоссарий 219




7.

Практиалық сабақтарға және студенттердің өзіндік 227

жұмыстарына арналған тапсырмалар







Типтік оқу бағдарламасы

«Философия»

сағат саны- 135 (3 кредит)

Алғы сөз

«Философия» пәні бойынша оқу жұмыстық бағдарлама жоғары оқу орындарының студенттеріне, соның ішінде философиялық емес мамандықтар бакалавриатына Мемлекеттік жалпыбілімдік стандартқа сәйкес құраcтырылған.

Пәнді оқытудың мақсаттары мен міндеттері, мамандар дайындаудағы оның рөлі мен мәні.

Оқу пәні ретінде философияны оқытудың басты мақсаты- болашақ мамндардың қазіргі күрделі әрі динамикалық дүние жағдайындағы дұрыс дүниетанымдық бағдарларын қалыптастыруға жәрдемдесу.



Пәнді оқып-үйретудің міндеттері:

  • Философиялық ой кешудің тарихи типтерін мәдениет контекстінде талдау;

-Болашақ мамандардың философиялық-дүниетанымдық және методологиялық мәдениетін қалыптастыру;

-Пән мазмұнын студенттердің оған деген қызығуын тойтаратын бұрынғы идеологиялық жүктемеден, догматикалық штамптар мен клишелерден азат ету.



Негізгі құзырлар:

бакалавдың курстан білетіні:

-философияның предметі, мақсаты мен міндеттері;

-философия мәселелерінің негізгі шеңбері;

-философиялық дүниетанымның мәдениет контекстіндегі ерекшеліктері және оның адам өмірлік таңдауының стратегиясына әсері.



бакалаврдың істей алатыны:

-нақтылы мәдениет контекстіндегі дүниетанымдық ахуалдарды анықтай білу;

-адамзат тарихындағы дүниетанымдық мәселелерді қою мен шешудің альтернативтік тәсілдерін анықтай білу.
Пәнді оқып-үйрену процесінде бакалавр білуі тиіс:

-философияныңнегізгі терминдері мен мәселелерін;

- негізгі философиялық тұғырнамаларды;

-мәдениет контексіндегі дүниетанымдық сауалдарды шешудің негізгі философиялық тәсілдерін.
Переквезиттер: «Философия» оқу пәнін оқытып-үйрету:

-студенттерде білімдердің, істей алу мен ыңғайлардың белгілі бір минимумының болуын.

-жаратылыстанулық және гуманитарлық ғылымдар облысынан мәлімет беретін орта білімнің бар болуы.

- керекті әдебиетті іздей әрі таба білу және оны сыни-талдау тезінен өткізіп, игере білу қабілетін;

-ойлау мәдениеті мен тәртібінің белгілі деңгейінің болуын қалайды.

Бакалавр академиялық дәрежесін алу құзыретті маман және ой-өрісі кең адам хақындағы іс-әрекетке бағдарлануды қажет етеді. Сондықтан кәсіби жағынан алғанда мәдениеттегі философиялық зерттеулердің мәселелері бойынша білім алу маңызыд болып табылады. Бұл пәнді оқып- үйренгенде бакалавр ғылыми зерттеулердіңмәдіснамасы бойынша оның жай-күйі және ең перспективті бағыттары туралы білім алады. «Философия» курсынан табысты игеру үшін бұл курсты оқып-үйренуге кіріспес бұрын өтілетін мынандай «Қазақстан тарихы», «Мәдениеттану», «Этнопсихология», «Экология», «Экономикалық теория негдері», «Логика ».



Постреквезиттер: Философия әлеуметтанумен, саясаттанумен, психологиямен, дінтанумен, педагогикамен, кейбір тарихи және құқықтық пәндермен, өнертанумен, қазіргі жаратылыстану тұғырнамаларымен ең тығыз байланыста болады.
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Оқу пәнінен оқып-үйрену объектісі мен предметі: Оқу пәнінің объектісі мәдени-тарихи дамуында және қазіргі жай-күйіндеалынған рухани өндірітің ееркше ретіндегі философия болып табылады. Оқып-үйрену объектісінің құрамына дүниежүзілік және отандық философияның ішкі бірлігінде алынған негізгі бағыттары мен мәселелері кіреді.Философия-бұл аадм болмысының іргелі принциптері мен негіздері туралы, адамның табиғатқа, қоғамға және барлық негізгі кқріністерінде алынғандағы рухани қмірге қарым-қатынасының ең жалпы мәнді сипаттары туралы білімдер жүйесінің қаузайтын дүниені танудың айрықша формасы.



Пәнді оқып-ұйренудің әдістері: Философия курсын оқыту және студенттердің оқып-үйрену процесінде негізгі философиялық әдістер мен принциптер қолданылады:

-тарихилық пен логикалықтың бірлігі принципі;

-мәдени-тарихилық принципі;

-мәдени-релятивизм әдісі;

-абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу әдісі;

-философиялық компративистика әдісі және басқалары.

Бұл пәннің бас қа пәндер арасында статусы мен құрылымы, орны мен рөлі: Философия рухани өндірістің оның басқа формларына (дін, ғылым, өнер, мораль және басқа) сайылмайтын ееркше формасы. Философия дүниені практикалық және рухани игерудің нәтежиелерін, қоғамдық өмірдің мәдени-әлеуметтік дамуының, мәдени сәйкестікті анықтау мен ізденудің мүмкін болар стратегиялары мен таңдау жолдарын ұсына отырып синтездейді және жалпылайды.

Философияның басқа пәндер арасындағы орны оның предметі мен атқаратын қызметтері арқылы айқындалады. Ол, бір жағынан, басқа пәндердің дүниетанымдық және методологиялық маңызы бар нәтижелерін жалпылайды, екінші жағынан, олар үшін дүниетанымдық және методологиялық негіздемелер қорытыңдылайды, сөйтіп арнайыланған ғылыми білімнің салаларына қойылатын міндеттерді шешудің негізгі стратегияларын және соларға қол жеткізудің тәсілдерін анықтауға, рационалды түрде ой елегінен өткізуге көмектеседі. Ең ақыры, философия, өмірлік-практикалық тәжірибенің, дүниені танымдық және құндылықтық игерудің неше түрлі формаларына сүйене отырып, өз ұғымдары мен принциптерінде өнегелік, діни, көркемдік, саяси, құқықтық, ғылыми-техникалық сана тудыратын дүниетанымдық идеяларды тасымалдайды (трансформациялайды). Философия, практикалық білімнің көп түрлі жүйелерін синтездей отырып, дүниенің ғылыми суретін қалыитастыруға қатынасады, іс-әрекеттін барлық формаларын интеграциялауды іске асырады, мәдени-тарихи дәуірдің өзіндік санасы ретінде көрінеді. Мәдени-тарихи дәуірдің өзіндік санасы бола отырып, философия қазіргі рухани ахуалда постиндустриалдық, техногендік өркениет салаларына деген жауапкершілік сананы жасақтауға ат салысады. Философия әртүрлі мәдени-рухани позициялардың өзара әрекеттесу процесінде келісімдік, консенсустік стратегияны жасауға үлес қосады. Ол қоғамдық жүйенің тұрақты да орнықты формасының мәдени үлгісін, ұлттық қауіпсіздікке және мәдени бірегейліктің таңдап алынған үлгілеріне қатер төндіретін деструктивтік әрекеттерге қарсы тұрудың стратегиясын жасақтауға қатынасады.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Философия мәдениет феномені хақысында

Философия мәнін түсіндірмелеудің негізгі типтері. Дүниеге қатынас және дүниетаным ұғымдары. Дүниетаным және дүниенің жалпы мәденилік суреті. Дүниетаным және фплософия. Философия пайда болуының тарихи-әлеуметтік детерминанттары. Мәдениет дүниесіндегі философияның қатынасы мен тағайыны. Философия адам құштарлығының әр түрлі төрт саласының - ғылым, поэзия, дін, логика - негіздемесі ретінде. Философия және мифология. Философия және дін. Философия және өнер. Философия және ғылым. Философия және саясат.



Мәдени-тарихи контекстегі философия

Философия және философ. Мағынаға және еркіндікке толысқан адамның өмірлік стратегиясьш қалыптастырудағы рухты көтеретін ақиқаттар мен идеалдардың маңыздылығы. Философия қатаң рационалдықтың идеалы ретінде.

Философиялық ой кешу типтері. Философиялық бағыттар мен жүйелерlің көп түрлілігі. Философияның мәдени-тарихи сипаты. Философия формаларының этномәдени ерекшеліктері.
МӘДЕНИЕТ КОНТЕКСТІНДЕГІ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ОЙ КЕШУДІҢ ТАРИХИ ТИПТЕРІ

Шығыс мәдениетіндегі философия феномені

Көне үнділік мәдениетіндегі діннің мәртебесі және оның философия қалыптасуы мен дамуына әсері. Үнділік философия қарсаңындағы (Ведалар дәстүрі) негізгі дүниетанымдық идеялар. Упанишадалардағы дүниетанымдық ізденістер дүниеден аскеттік қашқақтаудың формасы ретінде. Қайта түрленудің мәңгілік циклынан құрылудың жолдарына деген ізденістер.

Шығыс ойының өзіндік ерекшелігі. Ойлаудың кармалық стилі философияның моральдық және метафизикалық өлшемінің формасы ретінде. Карма, реинкариация және касталар жүйесі туралы ілім Үнді философиясының негіздемесі ретінде.

Буддизм және оның Ведалық дүниетаным мен ритуалдық практикаға қатынасы. Буддизм Упанишадаларды сыни қайта түсіну ретінде. Буддизмнің іргелі идеялары. Күш қолданбаудың буддистік стратегиясы, оның Шығыс адамының тарихи тағдырына әсері.

Даостық философия және дүние-әлемнің суреті. Дүние-әлемнің даостық суретіндегі адамның орны. Өмірді сактау мен нығайтудың даостық тәсілі. Әділдік принципінің Космостық сипаты. Өлместікке жетудің даостық практикасы.

Моизм конфуцийшылдыққа альтернативті әлеуметтік-этикалық, доктрина ретінде. Моизмнің іргелі идеялары: жалпы махаббат, табыстылық, өзара пайда. Моизм прагматикалық мақсаттылықтың философиясы хақында және оның қытайлық адам мәдени стратегиясының практикалық бағыттылығының қалыптасуына әсері.

Легизм «соғысушы мемлекеттер» дәуіріндегі саяси-әлеуметтік стратегиялар философиясы ретінде. Легизмнің іргелі құндылықтары қоғамдағы тәртіп, заңдар және жарлықтар. Легизм қытайлық қоғамның қауіпсіздігі мен тұрақтылығының моделін іздеу идеологиясы хақында. Философиялық ілімдердің Қытай халқының мәдени өміріне әсері.

Антикалық мәдениеттегі философия

Платонның білім және құзырлылық мәселесін қоюының іргелілік сипаты. Платон философиясы табнғат пен қоғам үстінен Зерде басымдылығын орнықтыруды іздестіру формасы хақында.

Аристотель философиясы антикалық мәдениет энциклопедиясы хақында. Зерделі өмірге қол жеткізу үшін білім мәселесінің мәртебелілік және маңыздылығы. Білім алу жолдары мен құзырлылықтың мәселелену Этикалық құзырлылықтың қалыптасуы және оның зерделі іс-әрекетте туралы білімдер жинақтаудағы рөлі. Логика салиқалы ойлаудың органон ретінде. Өркениетті адам табиғатын айқара ашудың формасы ретінде. Қоғамдағы өмір Зерде мүмкіндіктерін шығармашылықпен іске асырудың шарты ретінде. Қоғамдағы зерделі өмір ретіндегі «полития» - адам қоғамдастықтың мақсаты.

Жеке бас бақытын қамсыздандыру жайлы философиялық ізденістер. Эпикуреизм - жеке бастың игілікті болуының философиясы ретінде. Гедонизмге қол жеткізу жолдарының рационализациялануы. Стоицизм жеке бас бақьггына қол жеткізудің философиясы ретінде. Киниктер немесе өмірдің табиғи салтын іздестіру философиясы. Римдік стоицизм аскеза мен саяси борыш аралығындағы қызу ізденістің рухани жолы ретінде. Табиғи құқық идеясы жалпы құқықтық тәртіп орнықтырудың негізі ретінде. Рим мемлекеттік және құқықтық өмірді ұйымдастыруға құқықтың стоицистік тұғырнамасының әсері.

Антикалық философияның адамның дүниеге рационалдық қатынасының, оның табиғат пен әлеуметтік дүниеге рационалды үстемдігі стратегиясының қалыптасуына әсері. Антикалық философияның дүниетанымдық бағдарларының адамның мәдени және саяси-әлеуметтік активнзмінің қалыптасуына әсері.

ОРТА ҒАСЫРЛЫҚ МӘДЕНИЕТТЕГІ ФИЛОСОФИЯ ФЕНОМЕНІ

Батысеуропалық ортағасырлық мәдениеттегі философия мен діннің феномені

Батысеуропалық ортағасырлық философия қалыптасуының мәдени-әлеуметтік контексті. Негізгі қайнар көздері. Ортағасырлық мәдениеттегі христиандық дін феномені. Христиандық дүниетанымның көкжиегі. Христиандық діннің негізгі рухани құндылықтары. «Өмірлік философиядан» түңілу және антикалық рвдионалды бағдарланған философияның теоретикалық мәселдемелеріне деген құштарлығының ғайып болуы. Жер бетіндегі өмір тарихтың драмалылағы ретінде. Қайғы-қасірет және әділсіздік үшін әділ марапатталу туралы ілім. Екі мәдениет кездесуі: христианшылдық және гректік пен эллинистік философиялар.

Философия мен теология интеллектуалдық қызметтің негізгі түрлері ретінде. Дүниетанымдық ізденістердің орталық тақырыптары. Философия мен ортағасырлық адамның мәдени өмірінің интеллектуалдық саласына христианшылдық енгізген жаңа қағидалар. Ортағасырлық адамның мәдени таңдауының басты стратегияларын қалыптастырудағы А.Августиннің ролі. Батысеуропалық ортағасырлық философиялық ойға арабтық-мұсылмандық философияның әсері. Христианшылдық пен аристотелизмнің синтезі. Схоластика феномені. Схоластика кезеңіндегі философия. Схоластикалық ойлаудың өзіндік ерекшелігі. Томизм римдік католикалық шіркеудің философиясы хақында. Томизмнің іргелі идеялары. Философия және теология. Сенім мен білімнің арақатынасы мәселесі. Схоластика фнлософиясы. Томизм схоластикалық даналықтың жоғары формасы хақында.

Исламдық ортағасырлық мәдениет контекстіндегі арабтық- мұсылмандық философия

Арабтық-мұсылмандық философияның мәдени-әлеуметтік және рухани контексті. Исламдық мәдениет және философияның негізгі бағыттарының қалыптасуы. Мәдениеттің исламдық дүниесіндегі рационалистік дәстүрлі «Фәлсәфәнің» іргелі идеялары мен принциптері. Араб тілдес перипатетизмнің энциклопедизмі, универсализмі: Әл-Кинди, Әл-Фараби Ибн Сина, Ибн Рушд. Ең маңызды дүниетанымдық сауалдарды жасақтаудағы рационалдық дәстүр ғұламаларының үлесі.

«Құрандағы» білім тұғырнамасы. «Құран» және рационалдық құдайлық ілім. Дүниенің исламдық моделі. Адам орны және оның өмірді құрудағы негізгі максималары.

Түрік тілдес философияның қалыптасуы. Жүсіп Баласағұн философиясы. Құттылықты білім. Этика, саясат мәселелері. А.Иүгінекидің философиялық ізденістері. Махмұт Қашғаридың философиялық ізденістері. Қожа Ахмет Иассауидің суфийлік ілімінің түп-негізгі идеялары мен принциптері. Шығыс пен Батыс елдерінің рухани мәдениетіне суфизмнің әсері.



Ренессанс пен Реформация мәдениетіндегі философия

Ортағасырлық мәдениет пен ойдың мәдени-әлеуметтік трансформациялары. Ренессанстық дүниетанымның антропоцентризмі. Табиғат пен адамның жаңаша түсінігі. Антикалық және эзотерикалық ілімдердің (неоплатонизмнің, герметизмнің, каббаланың, мистицизмнің) қайта түрлеу және олардың Қайта Өрлеу философиясына әсері. Қайта Өрлеу философиясы және жаңа ренессанстық ойлаудың қалыптасуы. Дүниетанымдық сауалдар және Қайта Өрлеу Дәуірі ойшылдарының философиялық ізденістері. Философиялық ой-желістердің негізгі тақырыптары мен мәселелері.

Реформация философиясы. Сенім феномені. Сенім адамдарды ақтау тәсілі ретінде. Зерде және сенім. Лютерлік теологияның волюнтаристік сипаты. Лютердің пессимистік антропологиясы.

Н.Макиавеллидің саяси философиясы және оның «күшті мемлекет» моделінің қалыптасуындағы маңызы. Философия және әлеуметтік утопия. Идеалдық мемлекет моделінің қалыптасуындағы Зерденің рөлі



Жаңа уақыт мәдениетіндегі батысеуропалық философия

Жаңа Уақыт кезіндегі мәдени-әлеуметтік ахуал. Жаңа Уақыт мәдениетіндегі негізгі рухани бағдарлар. Эксперементалдық жаратылыстанудың пайда болуы. Эмпиризм мен рационализм философиялық дәстүрінің пайда болуы. Эпистемологиялық идеалдың қалыптасуы. Жаңа рационалдықтың қалыптасуы. Ғылым философиялық рефлексиялар «предметі» ретінде. Батыс адамының дүниені рационалдық игерудің перспективаларын айқындауы. Жаңа Уақыт философиясы дүниетанымдық ұстанымдарының батыс адамының мәдени іс-әрекеттегі субъективтілігін демонстрациялаудың принципті жаңа мүмкіндіктерін қалыптастыруға әсері. 18 ғ. екінші жартысы мен 19 ғ. бірінші жартысындагы неміс мәдениетінің ерекшелігі. Философиядағы «Коперникандық төңкеріс».

Канттық трансценденталдық философия таным теориясы ретінде. Канттың пайым мен зерде туралы ілімі. Кант диалектика туралы. Моральдық еріктің Канттық этикасы борыш этикасы ретінде. Категориялық императив шешім қабылдау үшін идеалды стандарт және азаматтық қоғам негіздемесі ретінде. Канттың құқық философиясы жанжалдарды әділ реттеудің тұғырнамасы ретінде. Адам құқықтары туралы мәселе жайындағы философиялық рефлексия.

Ағартушылық және Романтизм идеяларының Гегельдің философиялық ілімінің қалыптасуына әсері. Диалектикалық ойлау тұғырнамасы қалыптасуының қайнарында. Диалектикалық ойлаудың категориялық сипаты. Гегельдің диалектика туралы ілімі. Диалектиканың негізгі категориялары. Диалектиканың принциптері. Даму ұғымы. Диалектикалық дамудың заңдары. Диалектика таным әдісі хақында. Құл мен әміршінің диалектикасы өзіндік даму тарихи процесін түсіну формасы ретінде. Гегельдің құқық философиясы. Гегельдің саясат философиясы.

Л.Фейербахтың антропологиялық ілімі. Діни жатсыну феномені. Л.Фейербахтың христиан дінін сынауы. Л.Фейербахтың махаббат тұғырнамасы.

XIX ғ. мәдениетіндегі батысеуропалық философия

XIX ғ. екінші жартысының мәденитіндегі дәуірлік оқиғалар. Рационализм және оптимизм, шексіз прогресске деген сенім. Индустриалдық коғам және оның негізгі доминанттары. Техникалық прогрессі иидустриалдық қоғамның басты құндылықтары ретінде. XIX ғ. - ғылымның «Алтын ғасыры».

Адам туралы эпистемологиялық айтыстар. Саяси-әлеуметтік философияның қалыптасуы. К. Маркстың предметтік іс-әрекет туралы ілімі. Адамның әлеуметтік тұғырнамасы. Жатсыну және оны жеңу туралы ілім.

Қоғамдық ғылымдардың дамуы. Әлеуметтік-гуманитарлық білімге деген құштарлықтың артуы. Позитивизмнің туындауы. О.Кант позитивтікі социологияның әкесі ретінде. Философия және сциентизм. Эмпириоқритицизм мен махизм позитивизмнін жалғастырушылары ретінде. Ғылыми зерттеу әдіснамасына деген құштарлық. Неокантианство және оның ғылыми-зерттеу әдісі мәселесін жасақтауы. Адамның жаңа өлшемі: «адам рәміздік жануар ретінде».

А.Шопенгауэрдің жыныстық махаббат метафизикасы. «Өмір» философиясы. Ф.Ницше философиясы. Еуропалық нигилизмі Христианшылдық пен метафизиканы сынау. Батысеуропалық философияның Батыс адамының ғылыми-техникалық қызметте белсенді өзгерістерді дамытудағы эпистемологиялық сенімділігін қалыптастыруға әсері. Батыстық адамның ғылыми рационалдығының белсенділенуіне кедергі келтіретін потенциалдық мүмкіндіктер мен себептерді анықтау.

XIX ғ. - XX ғ. басындағы ресейлік мәдениет контекстіндегі орыс философиясы.

Орыс философиясының мәдени-әлеуметтік контексті мен идеялық алғы-шарттары. «Мәскеу - үшінші әлем» идеологемасы және оның ресейлік қоғамдық санаға әсері. Славянофиндер философиясы. Сенім адам білімінің шеткері шегі ретінде. Ерік, махаббат, сосорлық ұғымдары және олардың Ресей діни философиясы дамуына әсері. Славянофилдер идеялары және олардың орыс тарихының, мәдениетінін, ұлттық өзіндік санасының өзгешелігі моделінің қалыптасуына, орыс өмірінің өзіндік болмысын насихаттауға әсері. Орыс дін философиясының орыс адамының рухани бағдарларына әсері. Орыс философиясының орыс адамының мәдени және әлеуметтік бірдейлікті іздестіруіне және табуына деген дүниетанымдық бағдарлары.



Қазақ мәдениетіндегі философия феномені

Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы. Номадтық мәдениеттің синкретизмі. Қазақтың халықтық шығармашылығындағы дүниетанымдық ізденістер. Жыраулар шығармашылығындағы философиялық сарындар.

Сопылық дәстүр, оның қазақ философиясы қалыптасуына әсері.

ХҮІІ-ХҮІІІ ғ.ғ. Қазақ хандығы қайраткерлерінің саяси-құқықтық көзқарастарындағы әлеуметтік-философиялық сарындар. «Жеті Жарғының» философиялық контексті. Космолотиялық және антропософиялық ілімдер (Доспамбет, Дулати).

Ш.Уәлихановтың философиялық көзқарастары. ІІІ.Уәлиханов пен Ы.Алтынсариннің философиялық идеяларының антропоцентризмі мен гуманнзмі.

Абай Құнанбаев адам мен Құдайдың, сенім мен білімнің арақатынасы, адам өмір сүруінің мағынасы туралы. Дін философиясы. Таңдау еркіндігі мәселесі. Абайдың адамгершілік философиясы.

Шәкәрім Құдайбердиевтің философиялық шығармашылығы. XIX ғ. аяғы мен XXғ. алғашқы жартысындағы қазақ ұлттық зиялы қауымының (Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, С.Торайғыров, М.Шоқай, Ж.Ақпаев және т.б.) еңбектеріндегі философиялық тақырыптама. XX ғ. Қазақ зиялы қауымы шығармашылығындағы рационалистік идеялар. Марксизмге деген қарым-қатынас.

XX ғ. кеңестік мәдениет контекстіндегі маркстік философия және поспкеңестік философия

Маркстік ілімнің эволюциясы. Идеология саласындағы большевиктік партия мен кеңестік мемлекеттің саясаты. Маркстік философияның дөрекіленуі және қасаң қағидаға айналуы. И.Сталин еңбектерінің канонизациялануы. Қасаң қағидаланған марксизмнің қалыптасуы.

Кеңестік маркстік философияның коммунистік идеология, кенестік патриотизм мен ұжымшылдықтың кқлыптасуына, кеңестік өмір салтының басымдылығы моделінің нығаюына, кеңес халқының бірлігінің артуына, патриотизміне, кеңестік қоғамның халықтары арасындағы интернационалдық байланыстардың нығаюына әсері.

ТМД елдеріндегі посткеңестік философияның жалпы сипаты. Кеңестік идеология «тиым салған» мұраға бет бұру. Ұлттық мемлекеттер ерекшелігі мен даму жолдарын философиялық ой елегінен өткізу. Глобалдық мәселелерді философиялық ойластыру.



XX ғ. - XXI ғ. қарсаңы мәдениеті контекстіндегі батыстық философия

XX ғ Батыс Еуропа елдері мен АҚШ-тағы модени трансформациялар және мәдени-әлеуметтік дағдарыс. Еуропалық елдер дамуындағы өркениеттік табыстар мен кемшіліктерді сыни қайта ойластыу. Батысеуропалық халықтардың мәдени және философиялық мұрасын, XX батыстық мәдениетінің құндылықтары мен дүниетанымдық негіздемелер сыни қайта ойластыру. Батыс әлеміндегі өркениеттік даму мен мәдени трансформациялардың жолдарын философиялық іздестіру.

Э.Гуссерль еуропалық ғылымның, философияның және мәдениет дағдарысы туралы. М.Хайдеггер және батыстық әлемдегі адам өмір сүруінің трагизмі мен драматизмін қайта ойластырудың сыни тәжірибесі.

М.Хайдеггер және еуропалық нигилизмді талдау. XX экзистенциалистерінің философиялық ізденістері. А.Камю және әлеуметтік жатсыну жағдайындағы адамның сандырақ өмір сүруі тақырыбы. Бүліктің сандырақтығы және батыстық адамның сандырақ героизмі. Ж.-П.Сартр шығармашылығындағы әлеуметтік бірдейліктің философиялық ізденістері. Шекаралық ахуал жағдайларындағы адам өмір сүруінің трагизмін философиялық талдау (К.Ясперс ).

«Өзді-өзділікті жоғалту» және бұқаралық мәдениет пен мәдени идустрияның әсерінен бір өлшемділікке ие болу. Бұқаралық қоғам және мәдени индустрия жағдайларындағы «бір өлшемділік» күйін философиялық талдау (Г. Маркузе). Франкфурт мектебі философиясындағы жатсыну феноменін философиялық талдау. Ғыльім мен техниканың мәселелері идеологиялық репрессияның құралдары ретінде. Идеологияның жаңа түсінігі.

Философия мен ғылым мәртебесінін сыни қайта ойланылуы. Философия және ғылым мәдениет феномені ретінде. Логикалық, лингвистикалық позитивистердің философиялық ізденістеріндегі ғылымның логикалық-ряодологиялық моселелері. Аналитикалық философия. Сыни рационализм философиясы. Ғылым мен философия демаркациялануы мәселелері.

Батысеуропалық мәдениеттегі «адамның өлуі» феномені және адамның Қайта оралуының себептері мен жолдарын философиялық қайта ойластыру. Структурализм философиясы. Постструктуралистердің философиялық ізденістері. Батыстық қоғамның генеалогиясы, социум мен адам өмірінің барлық салаларына биліктік қатынастардың еніп кетуінің матрицаларын екшеу. Билік пен білім контаминациясы мәселесі М. Фуко.

Постмодернизм рухани күй, өмір салты және философия ретінде. Постмодернизм философиясының қалыптасуы. Постмодернистік ойлаудың өзіндік ерекшелігі. Постмодернизм философиясы және батыстық мәдениет негздемелерін сыии талдау. Постмодернистік философияның позитивтік бағдарламасы.



ФИЛОСОФИЯНЫҢ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Болмыс философиясы

«Адам - Дүние» қатынасы болмыс құрамындағы іргелі қатынас ретінде. Онтология болмыс туралы ілім ретінде. Онтология мәселелері. Айқын және бейайқын онтология. Онтологияның негізгі типтері. Болмыс және болмыс-емес мәселесі. Оны шешудің негізгі тесілдері және ол сілтеген адам болмысының негізгі страгегиялары.

Болмыс адам болмысы хақында Адам болмысының заттар дүниесінен прннципті айырмашылығы. Адамның заттар дүниесіндегі болмысы. Адам болмысының заттар дүниесіне жинақталғандығы (М.Хайдеггер). Заттық" тәуелділік.

Болмыс-емес феномені. Адам болмысының әрдайым болмыс-емеске қарайлылығы. Адам өмір сүруінің таянышсыздығы. Өлімді қабыл алу адам стратегиясы хақында. Өлім феномені. Мәдениет пен философиялығы өлімге деген қатынас. Танатос идеясының тууы. Соғыс өлім алдыңдағы қорқынышқа «табынушылық» және өлімге келудің жасанды формасы ретінде. Өлімнің бейнелері мен архетиптерінің кешені. Өлімді рәміздеу. Неопсихоанализ өлім жөнінде. Трансперсоналдық психология өлім феномені жөнінде. Өлімнің діни түсіндірмесі: христианшылдық пен ислам өлім феномені туралы. Неге мұсылман өлімнен қорықпайды? Буддистік тантризм және өлімді қабылдаудың сатылары. Шығыс философиясы мен мәдениетіндегі өлімге деген қатынас. Өлместік феномені. Трансперсоналдық тәжірибе және өлімді жеңу. Йога мен даосизмнің тәжірибесі. Суфизм тәжірибесі.

Адам болмысының экзистенциалдары. Корқыныш феномені. Экзистенциализм қорқыныш туралы. Қорқыныш пен қалшыл. Қорқыныш құмарлық хақында. Футурталықсытпа.

Қасірет шегу феномені. Өмір қасірет шегу ретінде. Қасіреттің христиандық түсінігі. Қасірет шегу мен адам өмір сүруінің азаптылығы. Бақытсыздық өмір ережесі ретінде (А. Шопенгауэр). Жалғыздық терең экзистенциалдық күйзелу ретінде.



Философиялық антропология

Онтологияның антропологиямен байланысы. Философиядағы адамның негізгі бейнелері. Микрокосм жене макрокосм. Антропоцентризм феномені. Тәнилік пен руханилықтың гармониясы. Тән мен рухтың антиномиясы. Өмір мен рух үйлесімін іздестіру формалары. Адам өмірінің бірегейлігі. Өмір құндылық және аса қымбат тарту есебінде. Өмір алдыңдағы игі көңіл-күй. Өмірдің мағынасы. Рахатқа бату бақыты адам өмірінің мән-мағынасы ретінде. Өмірдің адамгершіліктік мағынасы: дін мен философияның тәжірибесі. Бақыт феномені.

Адамның әлеуметтік бірдейлігі. Еркіндік құндылық хақында. Адамның еркіндіктен қашқақтауы. Еркіндік және есерсоқтық. Еркіндік және анархия Еркіндік және өктемшілдік (авторитаризм). Еркіндік адамгершілікті императив ретінде. Жеке бас еркіндігі идеясы. Конформизм және конформдық мінез-құлық. Деспотизм.

Әлеуметтік философия

Әлеуметтік философия предметі. Қоғам феномені. Қоғам пайда болуы (генезисі). Антропосоциогенез. Қоғам өмірінің күрделіленуі. Саясат. Мемлекет. Қоғамдық келісім идеясы. Азаматтық қоғам. Биліктерді бөлісу идеясы. Мемлекет пен қоғамның ажырасуы. Қоғамның әлеуметтік құрылымы. Қоғам динамикасы. Қоғамның экономикалық негіздемелері. Әлеуметтік модернизм. Еңбек қажеттілік ретінде. Адам болмысын еңбекке телу (редукциялау). Еңбек қабілет ретінде. Өндірмелі және өндірімсіз еңбек. Әйел еңбегі. Еңбекті бөлісудің гендерлік аспектілері.

Экономикалық жатсыну феномені. Әлеуметтік жатсыну феномені. Ашық қоғам. Жабық қоғам. Бұқаралық қоғам. Индустриалдық және стиндустриалдық қоғам. Ақпараттық қоғам феномені. Қазақстандық қоғам дамуының жолдары перспективалары.

Мәдениет философиясы.

Мәдениет ұғымы. Мәдениет философиясының предметі. Мәдениет генезисі. Мәдениет және табиғат. Медениет және адам. Мәдениеттің негізгі салалары. Мәдениетті типологиялау мәселелері. Мәдениет және этнос. Мәдениет және тіл. Мультикультурализм. Жастар субмәдеииеті. Бұқаралық мәдениет феномендері.

Инвективаның мәні. «Көргенділік-көргенсіздік» оппозициясының шығу тегі. Көргенсіздіктің формалары. Бейнормативті лексика мәдени-әлеуметтік феномен ретінде. Эротикалық өнер және пориография: ұқсастығы және шығармашылығы.

Мәдениет және өркениет. Жаһандану жағдайындағы мәдениет. Экологиялық мәдениеттің қалыптасуы. Қазақстанда мәдениет дамуының күйі мен перспективалары: мәдени=философиялық аспектілер.



Махаббат философиясы

Махаббат феномені. Махаббат терең экзистенциалдық күйзеліс ретінде. махаббат философиялық түсіну «предметі» ретінде. Эрос адам құмарлығы хақында. Әртүрлі мәдени дәуірлердегі махаббат бейнесі. Адам өмір сүруінің драмасы. Көне өркениеттер тылсымшықтары (мистериялары). Күнә және өкініс. Агапэ. Романтикалық және тени махаббат. Махаббаттың түрлі пішіндері. Діни экстаз және пенделік сезім. Құдайға деген махаббат. суфизмдегі Құдайға деген махаббат.

Махаббат метафизикасы. Ана махаббаты. Әке махаббаты. Аға-іні махаббаты. Еркек пен әйел махаббаты.
Дін философиясы

Дін философиясы предметінің шекаралары. Дін философиясы және теология. Дін философиясы және дінтану. Дүниеге діни қатынастың ерекшелігі. Діннің пайда болуының мәдени-әлеуметтік алғышарттары. Дін пайда болуының тұғырнамалары. Теистік және теистік-емес діндер. Азонимдік құдайшалар. Діннің адамгершіліктік мазмұны. Сенім және білім. Сенім және ырымшылдық. Атеизм мен дінге қарсы болушылық.

Діни сезім. Киелі нәрселер. Киелі іс-әрекет. Киелі кітаптар. Киелі адамдар. Киелі орындар. Киелі кеңістіктер мен сандар. Діндегі рәміздер рәміздері. Діндегі таңғажайып феномені. Жұмақ және тозақ.

Діншілдіктің конфессионалдық формасы. Конфессиялар диалогы мәселелері және діни шыдамдылық. Діни фанатизм, фундаментализм және, экстремизм. Дін мен саясаттың байланысы: тарих және қазіргі заман. Діни саяси терроризм. Халықаралық діни-саяси терроризмнің қаупі: оны тойтарудың дүниетанымдық негіздемелерін іздестірулер.



Тарих философиясы

Тарих философиясы: оның мәні. Тарих философиясының негізгі варианттары. Тарихи процесс мәселесі. Тарихты кезеңдеу мәселесі. Тарихтың объективтік заңдылығы идеясы. Адамзаттың табиғи прогресінің жалпы теориясы. Партикуляризм және универсализм. Тарихта прогресс мүмкін бе!? Тарихтық бірлігі идеясы. Белдеулік уақыт түғырнамасы. «Тарих толқындары». Циклдер және ырғақтар. Тарихтың соңы? Өркениеттер қақтығысы. Қазіргі әлемдегі ұлттық жолдың өзіндік болмысы мәселесі. Қазақстан тарихи дилемма алдыңда. Традиционализм мен модернизмнің синтезі мәселесі. Әмбебап-адами құндылықтар: шындық пен елес.



Саясат философиясы

Саясат философиясының предметі. Саяси философияның генезисі. Билік феномені. Саяси билік. Биліктің метаморфозалары. Билік және моралі. Мақсат пен құрал мәселесі. Саясат пен экономиканың байланысы. Саясат және идеология. Құндылықтарды таңдау саясаты. Дәстүрлік, легалдық, харизматикалық типтер.

Саясат және әлеуметтік мифология. Миф саясат инструменті ретінде Бұқаралық ақпарат құралдары саясатта. Саясат және бұқаралық психолопи Бұқараның көтерілісі. Бұқараның құбыжық болып көрінуі. Тарихтың әумесерлердің, геройлардың бейнелері. Бұқараның стреотиптік ойлауы. Ұқсап бағу эффектісі. Бүлікшілдер мен психопаттар. Манипуляциялау феномені.

Демократия феномені. Либералдық демократия. Демократияны парадокстары. Демократия және адамның құқықтары. Тоталитаризм феномені. Тоталитаризм мәдени-өркениеттік феномен ретінде.

Соғыс феномені. Этатизм және энархизм. Саяси революция феномені. Саяси экстремизм. Саяси авантюризм. Геосаясат феномені. Геосаяси қауіпсіздік. Ұлттық қауіпсіздік.

Оқу-білім философиясы

Оқу-білім философиясының пәні. Оқу-білім философиясы және педагогикалық теория. Оқу-білім мен тәрбиенің өзара байланысы. Ом білімнің институциялануы. Педагогикалық процестің құрылымы. Оқу-білімдегі жатсыну. Жатсынған білімнің адамға сіңісуі мәселесі.

Оқу-білім ортасы. Білімдегі модельдеу. Даму және білім. Оқу-білімді саналылық пен бейсаналылық. Тұлғаның өзін-өзі іске асыруы. Тұлға және оқу-білім. Сұхбат және білім. Таным және оқу-білім. Оқу-білімдегі түсінік. Оқу-білімдегі шығармашылық.

Педагогиканың үш типі: қалыптасу педагогикасы, даму педагогикасы, бірге шығармашылық педагогикасы. Постмодернизмнің сыни педагогикасы. Тәртіптілік және оқу-білім. Ғылыми пән және оқу пәні мәселесі.

Оқу-білім жүйесі мәдени дәнекер ретінде. Оқу-білімнің дәстүрлі жүйесі. Альтернативтік оқу-білім жүйелері. Оқу-білімнің жалпы жүйесі билік пен құзырлықка қол жеткізудің құралы ретінде (Платон).

Оқу-білімнің аксиологиялық аспектілері. Оқу-білімдегі консерватизмнің құндылықтары. Оқу-білімдегі классикалық реализм. Оқу-білімдегі Сенциализм. Оқу-білімдегі аналитикалық философия. Экзистенциализм және оқу-білім. Оқу-білімнің шығыстық моделі.

Психологиялық кәмелеттік үшін оқу-білім. Өмірге бейімделу үшін оқу-білім.

Диалектика теориясының мәселелері

Диалектиканың тарихи типтері. Көне Үнді және Көне Қытай философиясындағы диалектика. Көне Грек философиясындағы диалектиканың формалары. Классикалық неміс философиясы мен марксизмдегі диалектика. XX ғ. диалектиканың негізгі варианттары. Диалектика теориясы бойынша қазіргі кездегі зерттеулер. Диалектиканың механикалық және органикалық модельдерін сынау. Гармоникалық диалектиканың моделі (Г.Батищев). Диалектика және диалогика В.С.Библер).

Диалектика жүйе хақында. Диалектиканың негізгі принциптері. Обьективтік және субъективтік диалектиканың бірлігі. Диалектика категорияларының мәні. Диалектиканың категориялық аппараты. Диалектика адмның ғылыми-танымдық және практикалық түрлендірулік іс-әрекетінің логикасы және методологиясы ретінде.

Эпистемология

Адамның дүниеге танымдық қатынасының ерекшелігі. Тәжірибеге дейінгі білім. Білім және таным. Білім және сенім. Білімнің құрылымы. Сезімдік және рационалдық таным. Ұғым рационалдық танымның формасы ретінде. Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция. Түсіндіру және түсіну. Ақиқат. Ақиқат және адасу. Акиқат теориясы.

Ғылыми танымның спецификасы. Ғылыми білімнің архитектоникасы. ғылыми білімнің динамикасы. Білім-билік. Білім мен билік контаминациясы мәселесі.

Әдіс мәселесі. Танымның негізгі әдістері. Логика және әдіснама ғылыми танымның әдістері. Философиялық әдістер. Рационалдылық феномені. Ғылым және ғылымның институттандану феномені. Ғылым дамуының перспективалары. Ең жаңа ғылыми жетістіктер мен көне ғылымнан тысқары білімдердің параллелизмі туралы дискуссия.



Глобалдық мәселелер философиясы.

Глобалдық мәселелер және олардың пайда болуының себептері. Экологиялық апат қаупі және оны жеңудің негізгі сценарийлерінің философиялық мағынасы. Глобалдану, глобализм және антиглобализм тарихтың қазіргі ұйғарым-талабы ретінде. Глобалдық модельдеу «Римдік клубтың» негізгі мәселесі ретінде. Глобалдық мәселелерді зерттеудің негізгі бағыттары. Футурологиялық мәселдеменің қалыптасуы. Өршіп келе жатқан экологиялық дағдарыс мәселесінің көпшілікке жайылуы. «Римдік клубтың» философиялық ізденістері. Глобалдық сана қалыптасуы мәселесі.


ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ

Негізгі:

1.Антология мировой философии. В 4-х т. М.: Мысль, 1969-1972.

2.Барулин В.С. Социальная философия. М., 2000.

3.Бердяев Н. О рабстве и свободе человека // Бердяев Н. Царство Духа к Царство Кесаря. М., 1995.

4.Бруно Дж. О бесконечности Вселенной и мирах // Дж.Бруно. Избранное. Самара, 2000.

5. Льюис К.С. Любовь, страдание, надежда. М., 1992.

6.Ж. Ницще Фр. Веселая наука. М., 2002.

7.Сенека Луций Анний. О счастливой жизни // Римские стоики. М., 1970

8.Фромм Э. Искусство любви. М., 2004.

9.Фромм Э. Иметь или быть? М., 2001.

10.Фромм Э. Бегство от свободы. М., 2001.

11.Шопенгзузр А. Афоризмы житейской мудрости. М., 1990.



Қосымша:

1.Әбішев Қ.Ә. Философия. Алматы, 2000.

2.Абдильдин Ж.М. Соч. в 5-ти т. Алматы, 2000-2001.

3.Арендт X. Истоки тоталитаризма. М., 1996.

4.Адорно Т. Исследование авторитарной личности. М., 2001.

5.Альтюсерри Дж., Реале Дж. Западная философия от истоков до наших дней. В 8 т. М., 2000.

6.Берн Э. Секс в человеческой любви. М., 1990.

7.Бородай Ю.М. Эротика. Смерть. Табу. М., 1996.

8.Виилма Л. Светлый источник любви. Саранск, 2000.

9.Галактионов А.А., Никандров П.Ф. Русская философия IX – XI вв. История философии. М., 2004.

10.Касымжанов А.Х. Портеты: Штрихи к истории Степи. А., 1995.

11.Кон И. Лунный свет на заре: лики и маски однополой любви. М., 1998

12.Маньковская Н. Париж со змеями. М., 1995.

13.Многоликая глобализация. Культурное разнообразие в современом мире. М., 2004.

14.Московичи С. Век толп. М., 1996.

15.Норвуд Р. Не будьте рабой любви. М., 1999.

16.ІПанарин А.С. Философия политики. М., 1996.

17.Сегизбаев О.А. Казахская философия ХҮ-начала XX в. А., 1996.

18.Тоффлер Э. Метаморфозы власти. М., 2001.

19. Философия /Под ред. проф. Т.Х. Габитова. А., Раритет, 2005.

20.Философия /Под ред. проф. В.В. Миронова. М., 2005.

21.Философия культуры. М., 2000.



22.Хамидов А А. Феномен обсценного // Тамыр. 2000, №3; 2004, 2005. №5
Алматы экономики және статистика академиясы

«Әлеуметтік – гуманитарлық пәндер» кафедрасы



Пәннің жұмыстық оқу бағдарламасы

«Философия» пәні бойынша

мамандықтары: 5В050600 – «Экономика», 5В050800 – «Есеп және аудит»,

5В050900 – «Қаржы», 5В090800 – «Бағалау»,

Алматы, 2012ж.



1.ӘГП кафедрасының доценті филос. ғ.к. Б.М.Божбанбаев дайындаған.

2.Курс пререквизиттері «Философия» курсын табысты игеру үшін бұл курсты оқып-үйренуге кіріспес бұрын өтілетін мынадай пәндермен таныстық қажет: «Қазақстан тарихы», «Мәдениеттану», «Этнопсихология», «Экология», «Экономикалық теорияның негіздері», «Логика».

3.Постреквизиттер: Философия әлеуметтану, саясаттанумен, психологиямен, дінтанумен, педагогикамен, кейбір тарихи және құқықтық пәндермен, өнертанумен, қазіргі жаратылыстану тұғырнамаларымен ең тығыз байланыста болады.

4.Курстың қысқаша сипаттамасы: Оқу пәнінің оқып-үйрену объектісі мен предметі: Оқу пәнінің объектісі мәдени-тарихи дамуында және қазіргі жай-күйінде алынған рухани өндірістің рухани өндірістің ерекше формасы ретіндегі философия болып табылады. Оқып-үйрену объектісінің құрамына дүниежүзілік және отандық философияның ішкі бірлігінде алынған негізгі бағыттары мен мәселелері кіреді. Философия-бұл адам болмысының іргелі принциптері мен негіздері туралы, адамның табиғатқа, қоғамға және барлық негізгі көріністерінде алынғандағы рухани өмірге қарым-қатынасының ең жалпы мәнді сипаттары туралы білімдер жүйесін қаузайтын дүниені танудың айрықша формасы.

5.Курстың мақсаты мен міндеттері: Пәнді оқытудың мақсаттары мен міндеттері, мамандар дайындаудағы оның рөлі мен мәні.

Оқу пәні ретінде философияны оқытудың басты мақсаты-болашақ мамандардың қазіргі күрделі әрі динамикалық дүние жағдайындағы дұрыс дүниетанымдық бағдарларын қалыптастыруға жәрдемдесу.

Пәнді оқып-үйретудің міндеттері:


  • философиялық ой кешудің тарихи типтерін мәдениет контекстінде талдау;

  • болашақ мамандардың философиялық-дүниетанымдық және методологиялық мәдениетін қалыптастыру;

  • пән мазмұнын студенттердің оған деген қызығуын тойтаратын бұрынғы идеологиялық жүктемеден, догматикалық штамптар мен клишелерден азат ету.


6.Пәнді оқытудың тапсырмаларына жатады:

-философияның методологиялық принциптерін негізге алу;

-болашақ мамандардың бойында философиялық өмірге деген көзқарастарды қалыптастыру;

-студенттердің бойынан аталған пәнді меңгеруге деген қызығушылықты жоятын бұрынғы идеялогиялық жүктен,догматикалық штампатн босату





7 . Жұмыс бағдарламасын толық сипаттау

Өзiндік жұмыстарды орындаудың талаптары мен шарттары: Жоғарғы оқу орнының оқу жоспарына сәйкес, әрбір студент философия пәні бойынша бірнеше өзiндік жұмыстарды жазып өткізуi керек. Өзiндік жұмыстарға арналған тақырыптар екі бөлімде топтастырылған, себебі жұмыстардың әрқайсысы әр бөлімдегі тақырыптар тізімінен таңдап алынып, бірін-бірі қайталамауы керек. Тақырыптар саны жеткілікті мөлшерде құрастырылған, сондықтан да бір топтағы екі студент бір тақырып бойынша жұмыс орындауына болмайды. Әрбір бөлімдегі тақырыптар теориялық немесе тарихи кезеңдерді қамтитындықтан тиісті деген әдебиеттердің тізімімен қамтамасыз етілген, дегенмен, соңғы уақыттарда баспадан шыққан жаңа кітаптар тақырыпты ашуға көмектессе, тізімде көрсетілмеген әдебиеттерді де пайдалануға болады. Студент өзiндік жұмыстарды жазбас бұрын, сабақ жүргізетін ұстаздарынан мына мақсатта тиісті кеңестер алуы қажет:

1. Таңдап алынған тақырыпты мұғаліммен келісу, себебі көрсетілген тақырыптар шеңберінен шығуға студент мәжбүр болса жетекшімен ақылдасуы қажет.

2. Керек болған жағдайда ғылыми әдебиеттер, мақалалар туралы кеңес алу.

3. Өзiндік жұмыстардың жоспарын бекіту.

4. Жұмысты жазу және талапқа сай формада көркемдеу.

5. Түсінбеген мәселелер, сұрақтар жайында мағлұмат алу.

6. Өзiндік жұмыстарды белгіленген мерзімдерде тексеруге беру.

7. Ұстаз тарапынан жасалынған ескертулер мен түзетулерді толықтырып, жұмысты көрсетілген уақытта тапсыру.



Өзiндік жұмыстардың мазмұны мен формасына мынандай талаптар қойылады: Жұмыс жоспары екі немесе төрт тараудан артық-кем болмауы керек, ерекше бір жағдайда ғана бес тарау болуы мүмкін. Жұмыстың мазмұны, әртүрлі монографиялар мен ғылыми мақалаларды оқып-талдаудың нәтижесінде құрылуы керек. Аяқталған өзiндік жұмыстардың мынандай көрсеткіштері болуы қажет: біріншіден, студент зерттеп отырған тақырыбының мәнін, теориясы мен тарихын терең танып-білгендігін көрсету; екіншіден, автор мәдени құбылыстарды талдай отырып, оларды әртүрлі ғалымдар мен ғылыми ағымдар көзқарасы тұрғысынан түсініп, бағалай білу; үшіншіден зерттеп отырған мәдени құбылыстың өзектілігін, оның тарихтағы орны мен қазіргі заманғы маңызын ашып дәлелдеу. Өзiндік жұмыстарда осы мәселеге қатысы бар деген пікірлер мен концепцияларды атап көрсетіп, олардың авторлары мен жазған еңбектерінің атын атап, тексте келтірілген сілтемелер болса нөмірлеп белгілеп қою қажет. Бір мәселе бойынша көп түрлі пікір қалыптасқан болса, оларды салыстыра отырып, автор өзінің түсінігіне сәйкес келетін біреуін негізге алуға тиіс. Ғылыми жұмыстың құндылығы да, студенттің жеке өзінің пікірінің қалыптасуы және соны айғақты түрде дәлелдей алуымен бағаланады. Мәселенің мәнін ашатын жақтарына назар аудара білу, фактілер мен уәждер арқылы тұжырым жасай алатындығы, жұмыстың деңгейін көтере түседі. Жұмыстың мазмұны логикалық тұрғыдан дұрыс және жасалған жоспарға сәйкес болуы шарт. Жұмыстың құрылымы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Кіріспеде, автор, осы семестрлік жұмыстың мақсаты мен мұратын, тақырыбтың өзектілігін атап өтіп, осы мәселеге қатысты әдебиеттерге қысқаша шолу жасайды. Қорытынды бөлімде негізгі тұжырымдар айтылады және солардың нәтижесі ретінде түйіндеме жасалып, семестрлік жұмыс аяқталады. Жұмыстың сыртқы формасына келсек, оның көлемі 8 - 10 компьютерлік қағаз беті шамасынан кем болмауы керек, кіріспе, қорытынды және сыртқы бетін қоспағанда. Жұмыстың әрбір бетінде орын қалдырылып, тараулардың аттары жазылып, сілтемелер бет соңында көрсетілуі қажет. Жұмыстың сыртқы беті ғана машинкада немесе компьютерде теріліп, негізгі мазмұны көрнекті және түсінікті жазумен, таза және түзетулерсіз қолмен жазылған болуы керек.
8. «Философия» пәнін меңгерудің календарлы тақырыптық жоспары

Сағат көлемі



Тақырып атаулары



Сағат саны



СОӨЖ

СӨЖ

Дәріс

Практикалық (лабораторлық)

жұмыстар


1

Философияның пәні мен функциясы

2

1

3

3

2

Көне Үнді және Қытай философиялары

2

1

3

3


3

Антикалық философия

2

1

3

3

4

Орта ғасыр Батыс Еуропалық философия

2

1

3

3

5

Орта ғасыр араб-мұсылман философиясы

2

1

3

3


6

Қайта Өртеу философиясы

2

1

3

3

7

Жаңа Заман философиясы

2

1

3

3

8

Неміс классикалық философиясы

2

1

3

3

9

ІХ-ХХ ғ. Батыс философиясының негізгі бғыттары

2

1

3

3

10

Қазақ философиясы

2

1

3

3

11

Орыс философиясы

2

1

3

3

12

Болмыс: негізгі ұғымдар мен принциптері сана және Бейсаналық

2

1

3

3

13

Философиядағы адам мәселесі (антропология)

2

1

3

3

14

Әлеуметтік философия

2

1

3

3

15

Таным теориясы (гносеология)

2

1

3

3




Барлығы

30

15

45

45


9. Дәріс жоспары, практикалық ( семинарлық)сабақ жоспары

р\н


Дәріс жоспары

Практикалық сабақ жоспары


1

Философияның пәні мен функциясы

1.Философия туралы түсінік. Философия бүкіл ғылыми жүйелердің көкесі.

2.Философия пәні, құрылымы және атқаратын қызметі.

3.Дүниетаным және философия.

4.Қазіргі кезеңде философияның алатын орны.


1.Философия құрылымы мен қызметі.

2.Қоғамдық ғылымдар жүйесінде философияның орны.

3.Философияның тарихи типтері.

4.Философия және дүние таным.



2



Көне Үнді және Қытай философиялары

1.Көне үнділік мәдениетіндегі діннің мәртебесі және оның философия қалыптасуы мен дамуына әсері.

2. Шығыс ойының өзіндік ерекшелігі. Ойлаудың кармалық стилі философияның моральдық және метафизикалық өлшемінің формасы ретінде.

3. Буддизм және оның Ведалық дүниетаным мен ритуалдық практикаға қатынасы.

4. Даостық философия және дүние-әлемнің суреті.

5. Моизм конфуцийшылдыққа альтернативті әлеуметтік-этикалық, доктрина ретінде.


1.Үнділік философия қарсаңындағы (Ведалар дәстүрі) негізгі дүниетанымдық идеялар.

2. Карма, реинкариация және касталар жүйесі туралы ілім Үнді философиясының негіздемесі ретінде.

3.Буддизм Упанишадаларды сыни қайта түсіну ретінде. Буддизмнің іргелі идеялары.

4.Дүние-әлемнің даостық суретіндегі адамның орны.

5. Легизм қытайлық қоғамның қауіпсіздігі мен тұрақтылығының моделін іздеу идеологиясы хақында.

6.Философиялық ілімдердің Қытай халқының мәдени өміріне әсері.


3


Антикалық философия

1.Классикалық кезеңге дейінге философиялық мектептер

2. Клссикалық кезең философтары: Сократ, Платон;Аристотель

3. Рим философиясы





1.Антикалық философияның адамның дүниеге рационалдық қатынасының, оның табиғат пен әлеуметтік дүниеге рационалды үстемдігі стратегиясының қалыптасуына әсері.

2.Антикалық философияның дүниетанымдық бағдарларының адамның мәдени және саяси-әлеуметтік активнзмінің қалыптасуына әсері.

3.Эпикуреизм - жеке бастың игілікті болуының философиясы ретінде. Гедонизмге қол жеткізу жолдарының рационализациялануы.

4.Стоицизм жеке бас бақьггына қол жеткізудің философиясы ретінде.

5.Киниктер немесе өмірдің табиғи салтын іздестіру философиясы.


4


Орта ғасыр Батыс Еуропалық философия

1.Батысеуропалық ортағасырлық философия қалыптасуының мәдени-әлеуметтік контексті.

2.Христиандық діннің негізгі рухани құндылықтары.

3.Схоластика кезеңіндегі философия. Схоластикалық ойлаудың өзіндік ерекшелігі.



1.Философия мен теология интеллектуалдық қызметтің негізгі түрлері ретінде.

2.Дүниетанымдық ізденістердің орталық тақырыптары.

3.Философия мен ортағасырлық адамның мәдени өмірінің интеллектуалдық саласына христианшылдық енгізген жаңа қағидалар.

4.Схоластикафилософиясы.Томизм схоластикалық даналықтың жоғары формасы хақында.



5


Орта ғасыр араб-мұсылман философиясы

1.Арабтық-мұсылмандық

философияның мәдени-әлеуметтік және рухани контексті.

2.Араб тілдес перипатетизмнің энциклопедизмі, универсализмі: Әл-Кинди, Әл-Фараби Ибн Сина, Ибн Рушд. Ең маңызды дүниетанымдық сауалдарды жасақтаудағы рационалдық дәстүр ғұламаларының үлесі.

3.Түрік тілдес философияның қалыптасуы.


1.Исламдық мәдениет және философияның негізгі бағыттарының қалыптасуы.

2. «Құрандағы» білім тұғырнамасы. «Құран» және рационалдық құдайлық ілім.

3.Дүниенің исламдық моделі. Адам орны және оның өмірді құрудағы негізгі максималары.

4.Қожа Ахмет Иассауидің суфийлік ілімінің түп-негізгі идеялары мен принциптері. Шығыс пен Батыс елдерінің рухани мәдениетіне суфизмнің әсері.



6


Қайта өрлеу философиясы

1.Қайта Өрлеу философиясына әсері. Қайта Өрлеу философиясы және жаңа ренессанстық ойлаудың қалыптасуы. 2.Дүниетанымдық сауалдар және Қайта Өрлеу Дәуірі ойшылдарының философиялықізденістері.

3.Қайта өрлеу философиясының көрнекті өкілдері.


1.Философиялық ой-желістердің негізгі тақырыптары мен мәселелері.

2.Қайта Өрлеу Дәуірі ойшылдарының философиялық ізденістері. Философиялық ой-желістердің негізгі тақырыптары мен мәселелері.

3.Реформация философиясы. Сенім феномені. Сенім адамдарды ақтау тәсілі ретінде.

4.Зерде және сенім. Лютерлік теологияның волюнтаристік сипаты. Лютердің пессимистік антропологиясы.



7


Жаңа Дәуір философиясы

1.Жаңа Уақыт кезіндегі мәдени-әлеуметтік ахуал.

2. Жаңа Уақыт мәдениетіндегі негізгі рухани бағдарлар. Эксперементалдық жаратылыстанудың пайда болуы. 3.Эмпиризм мен рационализм философиялық дәстүрінің пайда болуы.


1.Эпистемологиялық идеалдың қалыптасуы. Жаңа рационалдықтың қалыптасуы

2. Батыс адамының дүниені рационалдық игерудің перспективаларын айқындауы.

3.Жаңа Уақыт философиясы дүниетанымдық ұстанымдарының батыс адамының мәдени іс-әрекеттегі субъективтілігін демонстрациялаудың принципті жаңа мүмкіндіктерін қалыптастыруға әсері.

4.18 ғ. екінші жартысы мен 19 ғ. бірінші жартысындагы неміс мәдениетінің ерекшелігі. Философиядағы «Коперникандық төңкеріс».



8


Неміс классикалық философиясы

1. Канттың пайым мен зерде туралы ілімі.

2. Гегельдің диалектика туралы ілімі.

3. Фейербахтың антропологиялық дәріс ілімі.

4. Неміс филсофиясының ерекшклігі.


1.Кант диалектика туралы. Моральдық еріктің Канттық этикасы борыш этикасы ретінде. 2.Канттың құқық философиясы жанжалдарды әділ реттеудің тұғырнамасы ретінде. Адам құқықтары туралы мәселе жайындағы философиялық рефлексия.

3.Гегельдің құқық философиясы. Гегельдің саясат философиясы.

4.Діни жатсыну феномені. Л.Фейербахтың христиан дінін сынауы. Л.Фейербахтың махаббат тұғырнамасы.


9


ІХ-ХХ ғ. Батыс философиясының негізгі бғыттары.

1.Иррационализм және оның негізгі бағыттары .

2.Ғылыми – техникалық ойдың XX ғасырдағы өрістеу және неопозитивизм.

3.Адам әлемі және әлемдегі адам экзистенциалзм постпозитизм.

4.Білім мен тіл мәселелері.

5.XX ғасыр философиясының көптеген идея, әдіс, ұғым, танымы, көзқарастарының маңызы т.б.



1.Э.Гуссерль еуропалық ғылымның, философияның және мәдениет дағдарысы туралы.

2.М.Хайдеггер және еуропалық нигилизмді талдау. XX экзистенциалистерінің философиялық ізденістері. 3.А.Камю және әлеуметтік жатсыну жағдайындағы адамның сандырақ өмір сүруі тақырыбы.

4.Ж.-П.Сартр шығармашылығындағы әлеуметтік бірдейліктің философиялық ізденістері. 5.Шекаралық ахуал жағдайларындағы адам өмір сүруінің трагизмін философиялық талдау (К.Ясперс ).


10


Қазақ философиясы

1.Қазақ хақының дүниетанымы, мифологиялық, діни, философиялық ойлардың қалыптасуы.

2.Қазақ философиялық ойшылдарының кезеңдері.

3.XIX ғасыр аяғы – XX ғасыр басындағы қазақ зиялаларының ой – пікірлері, тұжырымдары.




1.Ш.Уәлихановтың философиялық көзқарастары. ІІІ.Уәлиханов пен Ы.Алтынсариннің философиялық идеяларының антропоцентризмі мен гуманнзмі.

2.Абай Құнанбаев адам мен Құдайдың, сенім мен білімнің арақатынасы, адам өмір сүруінің мағынасы туралы. Дін философиясы. Таңдау еркіндігі мәселесі. Абайдың адамгершілік философиясы.

3.Шәкәрім Құдайбердиевтің философиялық шығармашылығы.

4.XIX ғ. аяғы мен XXғ. алғашқы жартысындағы қазақ ұлттық зиялы қауымының (Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, С.Торайғыров, М.Шоқай, Ж.Ақпаев және т.б.) еңбектеріндегі философиялық тақырыптама. XX ғ. Қазақ зиялы қауымы шығармашылығындағы рационалистік идеялар. Марксизмге деген қарым-қатынас.



11


Орыс философиясы

4. Ресейдегі философияның қалыптасу ерекшеліктері және дамуы.

5. XIX ғасыр орыс философиясы.

6 Діни философиялық дәстүрлер.




1.Славянофиндер философиясы.

2.Ерік, махаббат, сосорлық ұғымдары және олардың Ресей діни философиясы дамуына әсері. 3.Славянофилдер идеялары және олардың орыс тарихының, мәдениетінін, ұлттық өзіндік санасының өзгешелігі моделінің қалыптасуына, орыс өмірінің өзіндік болмысын насихаттауға әсері.

4.Орыс дін философиясының орыс адамының рухани бағдарларына әсері.

5.Орыс философиясының орыс адамының мәдени және әлеуметтік бірдейлікті іздестіруіне және табуына деген дүниетанымдық бағдарлары.



12


Болмыс: негізгі ұғымдар мен принциптері сана және Бейсаналық

1.Болмыс тарихи қалыптасқан кең мағыналы, терең ауқымды философиялық ұғым.

2.Болмыстың негізгі түрлері: заттар, процестер болмысы, адам болмысы, рухани, әлеуметтік болмыс.

3.Материя түсінігінің тарихи қалыптасуы.

4.Сана адам миының қызметі

5.Сана проблемасы туралы тұжырымдар.

6.Сана объективті дүниені бейнесі


1.Болмыс адам болмысы хақында Адам болмысының заттар дүниесінен прннципті айырмашылығы. Адамның заттар дүниесіндегі болмысы. Адам болмысының заттар дүниесіне жинақталғандығы (М.Хайдеггер). Заттық" тәуелділік.

2.Адам болмысының экзистенциалдары. Корқыныш феномені.

3.Экзистенциализм қорқыныш туралы. 4.Қорқыныш пен қалшыл. Қорқыныш құмарлық хақында. Футурталықсытпа.


13


Философиядағы адам мәселесі

1. . Философиядағы адамның негізгі бейнелері. Антропоцентризм

2.Адам өмір сүруінің табиғи – биологиялық алғы шарты.

3.Адамның әлеуметтік мәні.




1.Тән мен рухтың антиномиясы. Өмір мен рух үйлесімін іздестіру формалары.

2.Адам өмірінің бірегейлігі. Өмір құндылық және аса қымбат тарту есебінде.

3.Өмірдің мағынасы. Рахатқа бату бақыты адам өмірінің мән-мағынасы ретінде. Өмірдің адамгершіліктік мағынасы: дін мен философияның тәжірибесі. Бақыт феномені.

4.Адамның әлеуметтік бірдейлігі.

5.Еркіндік құндылық хақында. Адамның еркіндіктен қашқақтауы. Еркіндік адамгершілікті императив ретінде. Жеке бас еркіндігі идеясы. Конформизм және конформдық мінез-құлық. Деспотизм.


14


Әлеуметтік философия.

1.Қоғамды зерттеудің методологиялық негізі.

2. Қоғам феномені. Қоғам пайда болуы (генезисі).

3.Қоғамның тарихи типтері, қозғаушы күштері.

4.Қоғамның жүйесі туралы түсінік.

5.Әлеуметтік философияның негізгі принциптері, түсінігі.

6.Қоғам жүйесі, әлеуметтік кеңістік және уақыт.


1.Антропосоциогенез.

2.Саясат. Мемлекет. Қоғамдық келісім идеясы. 3.Азаматтық қоғам. Биліктерді бөлісу идеясы. Мемлекет пен қоғамның ажырасуы. 4.Қоғамның әлеуметтік құрылымы.

5.Ашық қоғам. Жабық қоғам. Бұқаралық қоғам. Индустриалдық және стиндустриалдық қоғам. Ақпараттық қоғам феномені. Қазақстандық қоғам дамуының жолдары перспективалары.


15


Таным теориясы.

1.Таным, қоғамдық процесс.

2.Таным процесінің негізі.

3.Сезімдік және логикалық таным

4.Ақиқат теориясы.

5. Ғылыми танымның спецификасы.

6.Ғылым этикасы.


1.Адамның дүниеге танымдық қатынасының ерекшелігі.

2.Тәжірибеге дейінгі білім. Білім және таным. Білім және сенім. Білімнің құрылымы.

3.Сезімдік және рационалдық таным. Ұғым рационалдық танымның формасы ретінде.

4. Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция. Түсіндіру және түсіну. Ақиқат. Ақиқат және адасу. Акиқат теориясы.

5.Ғылыми танымның спецификасы.

6.Танымның негізгі әдістері.




10. СОӨЖ жүргізу кестесі

р\н


СОӨЖ тапсырмалары

СОӨЖ өткізу нысандары

1

1. СОӨЖ тапсырмалары

эссе, реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

2

2.СОӨЖ тапсырмалары

эссе, реферат, мәнжазба, ауызша жауап берутупление

3

3.СОӨЖ тапсырмалары

эссе, реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

4

4.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

5

5.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

6

6.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

7

7.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

8

8.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

9

9.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

10

10.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

11

11.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

12

12.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

13

13.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

14

14.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру

15

15.СОӨЖ тапсырмалары

реферат, мәнжазба, ауызша жауап беру



11. СӨЖ жүргізу кестесі.


№ р\н

CӨЖ тапсырмасы

Бақылау түрлері

Тапсыру мерзімі

1

CӨЖ тапсырмасы 1

Ауызша тапсыру




2

CӨЖ тапсырмасы 2

Баяндама




3

CӨЖ тапсырмасы 3

Реферат




4

CӨЖ тапсырмасы 4

Ауызша тапсыру




5

CӨЖ тапсырмасы 5

Реферат




6

CӨЖ тапсырмасы 6

Ауызша тапсыру




7

CӨЖ тапсырмасы 7

Ауызша тапсыру




8

CӨЖ тапсырмасы 8

Баяндама




9

CӨЖ тапсырмасы 9

Ауызша тапсыру




10

CӨЖ тапсырмасы 10

Реферат




11

CӨЖ тапсырмасы 11

Ауызша тапсыру




12

CӨЖ тапсырмасы 12

Баяндама




13

CӨЖ тапсырмасы 13

Реферат




14

CӨЖ тапсырмасы 14

Реферат




15

CӨЖ тапсырмасы 15

Баяндама






Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет