Бәйгетөбе обасын қазу кезінде, балқарағайдан қиюластырып салған көлемі 4,8х4,6 метр шаршы қима-таған табылады. Оның ішінде жатқан екі мәйітке сараптама жүргізген антропологтар біреуі – 40-50 жастағы еуропа келбетті ер адам, екіншісі – 50-60 жас шамасында аралас нәсіл (еуропеоид-моңғолоид) екенін анықтады.
Осындағы ер адамның мүрдесі негізінде қазынамызға «Шілікті әміршісі» деген атпен енген алтын киімді адамның жаңғыртпасы жасалды. Бұл істі атқару кезінде, ерте темір дәуірі мен орта ғасырларда Еуразияны мекендеген тайпалардың киім үлгісі жайлы мәліметтер кеңінен пайдаланылып, ер адамға алтын әшекейлі шекпен, шалбар, етік, шошақ төбелі бас киім кигізіліп, оның сыртынан азиялық стильде алтынмен әдіптелген шапан жабылыпты. Белдігіне қанжар мен қыны бар қылыш бекітіліп, алтынды мойын алқа және сырға-жүзік тағылады. Әміршілік нышаны ретінде қолына – ұштығында таутеке мүсінді асатаяқ ұстатылған екен.
Жалпы саны 17 обадан тұратын үлкен кешеннің бірі – Бәйгетөбе обасы. Бұл нысанды қазу барысында, барлығы 4303 алтын бұйым табылса, солардың ішінде: тұмсықты барыс бейнелі 153, бүркіт пошымдас 36, бұғы мүсіндес 20, бөлтірік-қонжық типтес 39, арқар түстес бір қапсырма, сонымен қатар 23 сылдырмақ әшекей, 63 бұдыр түтікті сәндік бұйым, 17 жіңішке тілік, 7 сым, 141 жартышар пішінді салпыншақ, 2835 дана дәнекерлі бүрме, 223 дана майда моншақ, 743 дана сақина, т.б. Жәдігерлер қазақ қазынасын толықтырыпты.
Тақсай ханшайымы
Тәуелсіздік алғаннан кейін еліміздің рухани қазынасына қосылған құндылықтың бірі – Батыс Қазақстан облысы, Теректі ауданы жерінен табылған Тақсай абызы. Бұл жәдігер 2012 жылы археолог Яна Лұқпанованың жетекшілігімен жүргізілген экспедиция нәтижесінде жарыққа шықты.
Осылардың ішінде, кешеннің шығыс жақ шетінде орналасқан – диаметрі 41, биіктігі бір метр болатын №6 обадан әйел адамның мүрдесі қазылып алынуы жаңа тарих бетін ашты. Бұл мүрде – аса қымбат әшекейлі киім киген, шошақ төбелі сәукелесінің ұшына тау ешкі бейнесі орнатылған.
Мойнында тұтаса құйылған қос салпыншақты гривна, үстіндегі киімінің кеуде тұсына: шаршы һәм сопақша пішінді барақ ит пен қойдың басы бәдізделген алтын әшекейлер және дөңгелек формалы алтын моншақтар қапсырылса, жеңіне қасқырдың азу тістері қапсырылған алтын құймалы салпыншақ тағылған. Білегінде мысық тектес мүйізді жыртқыштың бұзаумен айқасы суреттелген білезігі бар. Сол қолында толқын өрнекті көкшіл түсті шыны ыдыс, оң қолына қоладан құйылған алтын сапты айна ұстаған... Сонымен қатар қабірдің бір шетінен – саздан жасалған жіңішке мойынды ыдыс, ағаш тарақ салынған қобдиша табылса, үңгірдің орта тұсынан – түйе басты қола қазан, тана көзді шыны-аяқ, үңгірдің батыс бұрышынан – ат әбзелдері қазылып алынған.
