Анион (юнанша жоғары қозғалғыш) бір немесе бірнеше атомнан тұратын теріс зарядты бөлшектер (иондар)
жүктеу/скачать 25,82 Kb.
|
Анионн дәріс
|
Анион (юнанша – жоғары қозғалғыш) – бір немесе бірнеше атомнан тұратын теріс зарядты бөлшектер (иондар). Аниондар химиялық реакцияларда катализатор рөлін атқарады, электр өрісінде электр тогын оң электродқа (анодқа) қарай тасымалдайды. Соңғы құбылыс ерітінділердің электролизі кезінде де байқалады. Аниондар (катиондармен бірге) геохимияда, технология және тірі организмде болатын процестерде үлкен маңыз атқарады. Анион — теріс зарядталған, сондықтан электролиз жағдайында оң зарядталған электрод не анод төңірегінде шоғырланатын ион. Аниондар - нейтралды атомдардан түзілетін теріс зарядталған иондар. Атом сыртқы орбитасына бір немесе бірнеше электронды тартқанда теріс иондар пайда болады. Бейтарап атомда сыртқы қабықшалардағы электрондар саны ядродағы протондар санына тең. Электрондар - теріс зарядталған субатомдық бөлшектер, ал протондар - оң зарядты субатомды бөлшектер. Сандар тең болғандықтан, атомдардың таза заряды жоқ.Алайда, атом сырттан электронды көбірек тартса, электрондар саны артады, осылайша атом теріс зарядталады. Электрондарды тарту үшін аниондық атомдарға электрон беретін басқа да түрлер болуы керек. Алынған электрондар санына сәйкес заряд мөлшері өзгереді. Мысалы, егер атом бір электронды алса, онда бір валентті анион пайда болады, ал егер екі валентті анион түрінде екі электронды алса. 1-сурет. Иондардың түзілуі Әдетте, аниондар периодтық жүйенің р блогында орналасқан металл емес элементтерден түзіледі. Мысалы, азот -3 анион түзеді; оттегі -2 анионды, ал хлор -1 анионды құрайды. Бұл атомдар электронегативті, сондықтан электрондарды тартып, аниондар түзе алады. Жалғыз атомдар ғана емес, сонымен қатар иондардың осы түрін құрайтын бірнеше атомдар немесе молекулалар болуы мүмкін. Сонымен қатар, егер анион тек атом болса, ол бір атомды анион деп аталады. Егер анионның бірнеше атомы болса немесе ол молекула болса, ол полиатомды анион деп аталады. Сонымен қатар, бұл иондар оң зарядталған электр өрістерін немесе кез келген оң зарядталған түрлерді тартады. Анион мен катионның басты айырмашылығы - аниондар - нейтралды атомдардан түзілген теріс зарядталған иондар , ал катиондар - бейтарап атомдардан түзілген оң зарядталған иондар. Әдетте аниондар мен катиондарды иондар деп атайды. Әр түрлі элементтердің атомдары қалыпты жағдайда тұрақты емес (асыл газдардан басқа). Тұрақты болу үшін олар әр түрлі химиялық өзгерістерге ұшырайды, әсіресе электрондар санына байланысты. Мысалы, олар тұрақты электронды конфигурацияға қол жеткізу үшін электронды алып тастай алады немесе алады немесе басқа электронды бөлісе алады. Бұл кезде элементтер басқа элементтермен қосылады. Химиялық элементтер бір -бірімен қосылып химиялық қосылыстар түзе алады. Элементтер бір -бірімен иондық немесе коваленттік сипаттамалары бар химиялық байланыстар арқылы байланысады. Егер қосылыстардың иондық байланыстары болса , олар иондық қосылыстар деп аталады. Иондық қосылыстар оң және теріс иондардың тартылуынан пайда болады. Аналитикалық химиядағы аниондарды негізінен р-элементтер және кейбір d-элементтер (Cr, Mn) құрайды. Аниондарды түзуге әсіресе Д.И. Менделеевтің химиялық элементтердің периодтық жүйесінің жоғарғы оң жақ бұрышында орналасқан р-элементтер қабілетті. р-элементтердің тотығу дәрежесі ауыспалы болғандықтан олар әр түрлі қышқылдарды түзеді. Осы қышқылдар элементтің тотығу дәрежесі жоғарылаған сайын күшейеді. p-элементтердің көбісі оттектік қышқылдарды (H2SO4, H3BO3 ж.т.б.) түзеді. Тек ҮІА және ҮІІА-топшаларының элементтері оттексіз қышқылдарды түзеді. Олар – осы элементтердің сутегімен қосылыстары (HF, HBr, HCl, H2S ж.т.б.). Аниондардың тотығу-тотықсыздану қасиеттері бойынша олардың 3 тобы бар: тотықтырғыш-аниондар, тотықсыздандырғыш-аниондар және бейтарап аниондар. Күкірт қышқылы концентрлі күйінде тотықтырғыш қасиет көрсете алады. Ал кейбір аниондардың тотықтырғыш-тотықсыздандырғыш қасиеттері реакцияның өту жағдайларына байланысты. Аниондардың аналитикалық жіктелу жүйесінің негізінде олардың барийдің және күмістің суда ерімейтін тұнбаларын түзу қасиеттері жатады. Яғни, 1-ші топтың аниондары үшін топтық реагент барийдің суда еритін кез-келген тұзының ерітіндісі. Ал 2-ші топтың аниондары үшін топтық реагент күмістің суда еритін тұзы. 3-ші топтың реагенті жоқ. Бұл жіктеу бойынша да аниондар 3 топқа бөлінеді: 1) топ аниондары – бұл аниондар Ва2+-катионымен суда ерімейтін тұздар түзеді: SO42-, SO32-, CO32-, РO43-, S2O32-, C2O42-, B4O72-, IO4-, IO3-, AsO43-, AsO33-, C4H4O62-, цитрат-ион. 2 ) суда және азот қышқылында ерімейтін күмістің тұздарын беретін аниондар: Cl-, Br-, I-, SCN-, CN-, C6H5COO-; 3) суда еритін барийдің және күмістің тұздарын беретін аниондар: NO3-, NO2-, H3C-COO-, BrO3-, ClO4-, салицилат-анион. І-ші топқа суда ерімейтін барийдің тұздарының тұнбаларын түзетін аниондар кіреді. Олардың ішінде барийдің сульфатының басқасы қышқылдарда ериді. Сондықтан да І-ші аналитикалық топтың аниондарын бейтарап немесе әлсіз қышқылдық ортада тұндырады. І-ші топтың барлық аниондары ерітіндіде түссіз (d-элементтердің аниондарынан басқалары). ІІ-ші топқа ҮІІА-топшаның элементерінің және күкірттің оттексіз аниондары жатқызылады. Бұл аниондар суда және сұйылтылған азот қышқылында ерімейтін күмістің тұздарын береді. Күмістің тұздары азот қышқылының қатысында топтық реагент болып табылады. ІІІ-ші топқа суда еритін барийдің және күмістің тұздарын түзетін азоттың оттектік аниондары және галогендер жатқызылады. Бұл топтың реагенті жоқ, ерітінділері түссіз болады. Талдауға зат үлгісі құрғақ немесе ерітінді түрінде беріледі. Зат үлгісін алдын-ала келесі сынаулардан өткізеді: үлгінің түсі, ерігіштігі, жалынның әсерінен беретін қасиеттері, сынауықта қыздыруға әсері, иісі, кристалдардың түрі және түсі, құрамының біртектілігі. жүктеу/скачать 25,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|