Қанықпаған алкендер

Қанықпаған Көмірсутектердің реакцияға түсу қабілеттілігі

Қанықпаған Көмірсутектердің реакцияға түсу қабілеттілігі

Марковников ережесі

• Галогенсутектің сутек атомы сутегі көп көміртек атомына, ал галоген сутегі аз көміртек атомына қосылады.
• H2C=CH-CH3+H-Br H3C-CHBr-CH3

Алкендердің алынуы

1)Катализдік дегидрлеу әдісі:

CH3-CH3 CH2=CH2+H2

2)Спирттерді дегидратациялау:

H3C-CH2-OH H2C=CH2+H2O

3)Дегидрогалогендеу:

H3C-CH-CH2 H3C-CH=CH2

CI H

4)Дегалогендеу:

H3C-CH-CH2+Zn H3C-CH=CH2+ZnBr2

Br Br

Алкиндердің реакцияға түсу қабілеттілігі

• Қосылу реакциясы

1) Гидрлеу катализаторы (Ni, Pd немесе Pt), бірақ бұл реакция алкендерден баяуырақ жүреді.

CH3–C≡CH + H2 ––t°,Pd→ CH3–CH=CH2

CH3–CH=CH2 + H2 ––t°,Pd→ CH3–CH2–CH3

2) Галогендеу Алкиндер бром суын түссіздендіреді ( үш еселі байланыстың сапалық реакциясы).Реакция алкендермен салыстырғанда баяуырақ жүреді.

2) Галогендеу Алкиндер бром суын түссіздендіреді ( үш еселі байланыстың сапалық реакциясы).Реакция алкендермен салыстырғанда баяуырақ жүреді.

HC≡CH + Br2 → CHBr=CHBr

CHBr=CHBr + Br2 → CHBr2–CHBr2

3) Гидрогалогендеу. Түзілетін өнім Марковников ережесімен анықталады.

CH3–C≡CH + HBr → CH3–CBr=CH2

CH3–CBr=CH2 + HBr → CH3–CBr2–CH3

4) Гидраттау (Кучеров реакциясы). Суды қосып алу реакциясы сынап сульфаты қатысында жүреді. Бұл реакцияны 1881 жылы М.Г.Кучеров ашқан. Судың алкинге қосылуы Марковников ережесіне сәйкес жүреді, аралық тұрақсыз спирт(енол) тұрақты карбонильді қосылысқа – кетонға айналады. HgSO4

CH3–C≡CH + H2O → CH3 – C – CH3

H2SO4 ||

O

5) Полимерлену.

Ацетиленнің тримерленуі :

kat HC≡CH + HC≡CH →CH2=CH–C≡CH

kat

CH2=CH–C≡CH + HC≡CH →CH2=CH–C≡C–CH=CH2

Cакт.,t

3СH≡CH → С6Н6 (бензол)

Алкиндердің қышқылдық қасиеттері.

• Алкиндердің қышқылдық қасиеттері.

Ацетилендегі сутек атомдары ның орнын металл атомдары баса алады. Бұл кезде ацетиленидтер түзіледі. Металл натрий или натрий ацетиленидін түзеді.

HC≡CH + 2Na → NaC≡CNa + H2

Күміс пен мыс ацетиленидтерін күміс оксиді мен мыс хлоридінің аммиактағы ерітінділерінен алады. HC≡CH + Ag2O → AgC≡CAg↓+ H2O

(аммиакты ер-ді)

HC≡CH + CuCl2 → CuC≡CCu↓+ 2HCl

(аммиакты ер-ді)

(үш еселі байланысқа сапалық реакция)

Тотығу реакциясы

• Тотығу реакциясы

Калий перманганаты әсерінен ацетилен қымыздық қышқылына дейін тотығып, KMnO4 ерітіндісін түссіздендіреді ( үш еселі байланысқа сапалық реакция).

3C2H2 + 8KMnO4 + 4H2O → 3HOOC-COOH + +8MnO2 + 8KOH

• Ароматты көмірсутектердің реакцияға түсу қабілеттілігі

C6H 6+ HONO2 →

C6H 6 + Br2 →

C6H 6+HOSO2OH→

Қосылу реакциясы

Бензолдың қолданылуы