Компьютер өңдейтін барлық ақпарат екілік кодпен екі санмен ұсынылуы керек — 0 және 1. Бұл екі таңба әдетте екілік сандар немесе биттер деп аталады. 1 және 0 Екі цифрының көмегімен кез-келген хабарламаны кодтауға болады. Бұл компьютерде екі маңызды процесс ұйымдастырылуы керек екендігінің себебі болды:
кіріс ақпаратын компьютер қабылдайтын пішінге, яғни екілік кодқа түрлендіру кезінде енгізу құрылғыларымен қамтамасыз етілетін кодтау; мәліметтерді екілік кодтан адам түсінетін пішінге түрлендіру кезінде Шығыс құрылғыларымен қамтамасыз етілетін декодтау.
Күнделікті өмірде сіз тек екі тұрақты күйде бола алатын құрылғымен бетпе-бет келуіңіз керек: қосулы/өшірулі. Әрине, бұл бәріне жақсы таныс қосқыш. Бірақ 10 күйдің кез-келгеніне тұрақты және жылдам ауыса алатын қосқышты ойлап табу мүмкін болмады. Нәтижесінде, бірқатар сәтсіз әрекеттерден кейін әзірлеушілер Ондық сандар жүйесі негізінде компьютер құру мүмкін емес деген қорытындыға келді. Компьютерде сандарды бейнелеудің негізі екілік сандар жүйесі болды.
Күнделікті өмірде сіз тек екі тұрақты күйде бола алатын құрылғымен бетпе-бет келуіңіз керек: қосулы/өшірулі. Әрине, бұл бәріне жақсы таныс қосқыш. Бірақ 10 күйдің кез-келгеніне тұрақты және жылдам ауыса алатын қосқышты ойлап табу мүмкін болмады. Нәтижесінде, бірқатар сәтсіз әрекеттерден кейін әзірлеушілер Ондық сандар жүйесі негізінде компьютер құру мүмкін емес деген қорытындыға келді. Компьютерде сандарды бейнелеудің негізі екілік сандар жүйесі болды.
Қазіргі уақытта компьютерде ақпаратты екілік кодтау мен декодтаудың әртүрлі тәсілдері бар. Біріншіден, бұл ақпарат түріне, атап айтқанда, не кодталуы керек: Мәтін, сандар, графикалық кескіндер немесе дыбыс. Сонымен қатар, сандарды кодтау кезінде олардың қалай қолданылатыны маңызды рөл атқарады: мәтінде, есептеулерде немесе енгізу-шығару процесінде. Техникалық іске асырудың ерекшеліктері де қабаттасады.
Графикалық ақпаратты кодтау
Графикалық ақпаратты кодтау
Компьютерде графикалық нысандарды екі жолмен жасауға және сақтауға болады — растрлық немесе векторлық сурет ретінде. Кескіннің әр түрі үшін өзіндік кодтау әдісі қолданылады.
Нүктелік кескін-бұл оны монитор экранында көрсету үшін қолданылатын нүктелер жиынтығы. Нүктелік кескіннің көлемі мүмкін түстердің санына байланысты нүктелер саны мен бір нүктенің ақпараттық көлемінің көбейтіндісі ретінде анықталады. Ақ-қара сурет үшін бір нүктенің ақпараттық көлемі 1 битке тең, өйткені нүкте қара немесе ақ болуы мүмкін, оны екі санмен кодтауға болады — 0 немесе 1.
8 түсті кодтау үшін 3 бит қажет; 16 түс үшін — 4 бит; 6 түс үшін — 8 бит (1 байт) және т. б.
Дыбыстық ақпаратты кодтау
Дыбыс-бұл үнемі өзгеріп тұратын амплитудасы мен жиілігі бар дыбыстық толқын. Сигналдың амплитудасы неғұрлым үлкен болса, адам үшін соғұрлым қатты болады, сигнал жиілігі соғұрлым жоғары болады. Компьютердің дыбысты өңдеуі үшін үздіксіз дыбыстық сигнал электр импульстарының тізбегіне айналуы керек (екілік нөлдер мен бірліктер).