Қарағанды облысы топонимдері Нұр-Сұлтан, 2020 Т. Аршабеков
жүктеу/скачать 7,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| Алтай рулары.
Ежелгі арғындардың, наймандардың және басқа да Орта жүздің басқа да рулық құрылымдары сияқты бірнеше тармақтарға бөлінгені байқалады. Ұрпақ 4 руға бөлінеді, олардан құрылған болыстардың аттары төмендегіндей: 1. Қареке, 5 руларымен: а) Сары-мұрат, б) Итболды-Байболды, в) Байбура, г) Кенжеқара және д) Тоқбура, қареке-алтай болысын құрады, Ақтау бекінісінің құлауына байланысты оңтүстікке және шығысқа қарай, Аюлы, Бұғылы-тағылы, Тектұрмас тауларында; Нұра өзені жоғары ағысы және оған құйылатын өзендер бойында, оң жағынан Топарға, ал сол жағынан Есенге, Ақтасты тауларында; Нұраға жақын Сасықкөл көлінің маңында және аз бөліктері басқа жерлерде қыстайды. Жазда болыс Есілдің жағасын жайлайды, жайлаулардың ең көп бөлігі Құндызды өзен аңғарында, және жойылған Тленшат бекетінен алыс емес, Нұра бойында. 2. Мойын, 4 руларымен: а) Меңдібай, б) Аралбай, в) Қармық және г) Қалыбек – мойын-алтай болысын құрған, қыстақтарының көп бөлігі Жамшы өзенінің жоғарғы бөліктеріне дейін шығысқа қарай жайылып, ақтай бекінісінің шатқалдарында; осындағы, Жаман-Қызылтау тауларында, Нұра үстерінде, және Жаман мен Жақсы-сарысу өзендер арасында (Сарыоба және басқа тауларында); Атасу өзені үстерінде (Қазансынған, Күлбасты және Аюлы тауларында) және оның ағысында; Тайатқаншынақтан Жартас тасының маңында солтүстік-шығысқа қарай; ақыры, Тақыр далада, Үш- қызыл белестерінің арасында және жатқандардың шығысына қарай, Оғыз- тау және Қоңыркөлде орналасқан. Жазда Мойыналтайлылар Сарысу өзеніне жақындайды, ал аз бөлігі Есіл үстеріне жетеді. 3. Сайдалы, 6 руларымен: а) Қарқат, б) Нияз, в) Қуандық, г) Айтқұл, д) Әжібай және е) Салтанбай, сайдалы-алтай болысын құрды, қыста Ақтау, Ортау және олардың жататындардан оңтүстікке қарай, Қызылтау тауларында; Манақа және Құрманақа өзендерінің олардың сағаларына дейінгі аңғарларда; және бірнеше Сары-су өз. бойында; осындағы, Сарысуға жалғас Көксеңгір және Көкпекті тауларында, құрғақ Сарыұзын апандарында; Жаман және Жақсы-Сарысу өзендері арасында, Кенешкенелі тауларында және Шынақтан солтүстік-шығысқа қарай, Жартас тасының маңында; Байдалы-алтайлардың шеткі бетінен солтүстік-батысында Сарысу және Қаракеңгір арасында кездеседі, Құсмұрын тауларында, ал оңтүстік-шығыста, Балқаш жолымен Бұйрықши шатқалының маңында орналасады. Жазда болыс Есілге солтүстікке қарай, Өлеңті және Шідерті үстеріне қозғалады. 4. Алысай тайпасы рулары: а) Қожаназар, б) Ақбұра, в) Бітті, г) Үш-ата 57 және д) Нұрбай (Қылмырза және Дүйсе екі бөлімімен) Алысай-алтай болысы құрылды, Тақыр даламен көршілес, тіпті соның өзінде, нақты Қызылша тауларында (тамалармен бірге); Шынақтан солтүстікке қарай Үшқызыл тауларында; осыдан солтүстік-батысқа қарай Қабантау тауларында, Атасу ағысы бойынша және Манақа сағасына қарсы, Құдайменді тауларында (Қараағаш орманының оңтүстігінде); Сарысудың орта ағысы бойынша және оған оң жағынан құйылатын, Шұбардан бағытталатын, Ақши өзенінде; Нұра өзенінің сол жағына құйылатын Есен өзенінде және Нұра көздерінің қосылыс маңайындағы тауларда орналасады. Жазда болыстың бір бөлігі Сарысу бойынша көшеді, ал басқа бөлігі Есіл, Шідерді және Өлеңті өзендеріне жетеді. Алтайлардан бұрын барлық 4 болыстар, Атбасар көгалдарына көп жиналған; енді бұл жаққа аз көшеді, өйткені өздерінің Ақмола базары бар. жүктеу/скачать 7,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|