Қарағанды облысы топонимдері Нұр-Сұлтан, 2020 Т. Аршабеков



Pdf көрінісі
бет98/182
Дата04.11.2023
өлшемі7,57 Mb.
#189322
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   182
ЖӘЙРЕМ ПОЛИМЕТАЛЛ КЕНІ 
– Жаңаарқа ауданы жерінде, Қаражал 
қаласының солтүстік-батысындағы (60 км) 
кен орыны.
1951 ж. ашылған. 
1946 жылдан барланған. Жәйрем брахиантиклиналында құралған кен 
ядросы төменгі фаменнің саз-карбонатты шөгінділерінен, қанаттары жоғары 
фаменнің рудалы шөгінділерінен түзілген, таскөмірдің төменгі бөлімінің 
турне ярусының кремнийлі-карбонатты жыныстарымен жабылған. Өндіруге 
тұрарлық рудалар бір-бірінен оқшауланған шығыс, батыс, қиыр батыс деп 
аталатын 3 учаскеде орналасқан. Руда денелері жер бетінен 5-200 м және 
500-600 м (батыс), 40-400 м (қиыр батыс), 270-300 м (шығыс) тереңдіктерде 
жатыр. 3 учаскеде сыйыстырушы жыныстарға сәйкес жатқан линза және қабат 
түріндегі күрделі пішінді 17 руда қабаты (ұзындығы 200-1600 м, ені 100-700 
м, қалыңдығы 1-115 м) анықталды. Руданың қорғасынды-мырышты, таза 
баритті, мырышты-олигонитті, тотыққан қорғасынды-мырышты типтері бар. 
Руда минералдары: галенит, сфалерит, мельниковит, олигонит, барит, пирит. 
Рудадан қорғасын, мырыш, барит, бұларға қосымша мыс, күміс, кадмий 


182
алынады. Ірі кен орны саналатын Жәйрем полиметалл кенінің рудасын ашық 
әдіспен өндіруге болады. Барланған марганец кенінің қоры 1 млрд тоннаға 
жуық. Қазір кәсіпорынның құрамында Қиыр Батыс, Батыс, Үшқатын кеніштері 
жұмыс істейді. Бұларда өндірілетін кеннің жылдық қоры 2 млн тонна, соның 
ішінде 300 мың тонна марганец кені бар. Кен базасы жылына 6 млн тоннаға 
дейін полиметалл кенін өңдейтін қуатты ұқсату кешенін салуға мүмкіндік 
береді.
ЖОМАРТ МАРГАНЕЦ КЕНІ
– Жаңаарқа жерінде Қызылжар теміржол 
стансасынан оңтүстік-шығысқа қарай 45 км жерде орналасқан марганец 
кен 
орыны.
1932 ж. ашылған. Кеннің марганец және темір рудалары төменгі тас 
көмір дәуірінің қатпарланған кремнийлі әктастарында орналасқан. Үш рудалы 
горизонттың төменгі мен жоғарғысында марганец, ал ортаңғысында темір 
рудасы бар. Негізгі руда минералдары: браунит, гаусманит, аздап родохрозит, 
мангонокальцит, мангоносидерит. Үгілу қыртысының шекарасындағы 
марганецті тотыққан рудалар құрамында псиломелан, аздап пиролюзит, 
вернадит, манганит бар. Марганецті бастапқы рудаларда 15-47% (орта есеппен 
20-22%), тотыққан рудаларда 50%-дай (орта есеппен 30-35%) марганец 
кездеседі. Марганец рудасының жалпы қоры шамамен 5 млн 245 мың тонна.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   182




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет