Археологиялық ескерткіштер Құрманғазы Тәттігүл Ғылыми тарих 23а археологиялық ескерткіштер
жүктеу/скачать 24,82 Mb.
|
Arheologiyalykh-eskertkishter
- Бұл бет үшін навигация:
- Елді мекен Елді мекендер
- Жануарлардың бейнелері
- ерекшелігі
|
Археологиялық ескерткіштер Құрманғазы Тәттігүл Ғылыми тарих 23А Археологиялық ескерткіштер-бұл өткен туралы белгілі бір көлемдегі ақпаратты алып жүретін материалдық мәдениеттің объектілері. Археологтар көбінесе елді мекеннің немесе қорымның оны жасаушылардың қалай атағанын білмейді. Археологиялық ескерткіштің атауы ең жақын тұрақты топоним болып табылады (географиялық объектінің атауы — таулар, өзендер немесе елді мекен) Археологиялық ескерткіштер негізгі екі түрге – елді мекендер мен жерлеу құрылыстарына бөлінеді. Басқа түрлеріне өнеркәсіптік ғимараттар мен рухани өмір ескерткіштері жатады. Бұлар қолөнер шеберханалары, ғибадатханалар, алтарьлар, сондай-ақ жартас кескіндемелері, тас мүсіндер мен суару жүйелері болуы мүмкін. Елді мекен Елді мекендер-ежелгі адамдардың бір жерде азды-көпті ұзақ өмір сүруінің қалдықтары. Елді мекендер нығайтылған және нығайтылмаған болып бөлінеді. Бекіністі елді мекендерге автотұрақтар мен ауылдар жатады. Автотұрақтар-бұл қарабайыр адамдар өмір сүрген жерлер. Мысалы, неолит және қола дәуіріндегі автотұрақтар. Ауылдар-бұл кейінгі кезеңдегі бекінбеген елді мекендер. Жерлеу құрылыстары Алғашқы топырақ қабірлері мустье дәуірінде үңгірлер мен гротталарда (Өзбекстандағы Тешик-Таш, Ирактағы Шанидар) пайда болды, жоғарғы палеолитте (Мальта, Сунгир және т. б.) белгілі және қола дәуірінде кең таралған Қорғандар (түркі тілінен "қорған" - ғимарат, бекініс) - бұл жерлеу және оның үстіндегі үйінді. Бұл тек жер ғана емес, сонымен қатар құмды және тіпті тас болуы мүмкін. Бірнеше қорғандар қорған тобын немесе қорған қорымын құрайды. Адамның өнеркәсіптік қызметі ескерткіштері пайдалы қазбаларды – мыс кенін, қалайы, күміс және басқа материалдарды өндіру орындары жатады. Кейбір аудандарда археологтар қола дәуіріне немесе ежелгі дәуірге жататын ежелгі суару жүйелерін табады. Бұл ескерткіштерді зерттеу ежелгі уақытта егіншіліктің табиғатын зерттеу үшін маңызды материалдар алуға мүмкіндік береді. Тас мүсіндер мен петроглифтер Тас мүсіндер мен петроглифтер (тастарға қашалған ежелгі бейнелер) барлық жерде бола бермейді. Бұл біздің планетамыздың әртүрлі жерлеріндегі әртүрлі табиғи жағдайларға байланысты. Әртүрлі мәдениеттер мен дәуірлерге жататын адамдар мен мифтік кейіпкерлердің тас мүсіндері кейде өте ұқсас. Бұл адамның тұрғылықты жеріне қарамастан фигурасы бірдей көрінеді. Жануарлардың бейнелері тек үңгірлерде белгілі ежелгі петроглифтерге тән. Бұл бұғы, бизон , қабан, жабайы жылқы. Жануарлардың жойылып кеткен түрлері де түсірілді: мамонттар, қылыш тісті жолбарыстар. Тек кейде адам фигуралары мен бастарының эскиздері кездеседі, салттық маскаларда. Тек кейінірек, неолит дәуірінде қарабайыр тайпаның өміріндегі көріністер-аң аулау, шайқастар, билер мен рәсімдер бейнелене бастады, Археология ескерткіштерін өлкетану жұмысын ұйымдастыруда пайдалану оқушыларды одан әрі дербес тарихи-өлкетану жұмысы үшін қажетті білімдермен және дағдылармен — мұражайда, кітапханада жазбаша дереккөздермен жұмыс істеу дағдыларымен, далалық археологиялық зерттеулер әдістемесімен, тарихи топонимика, музейтану білім негіздерімен қаруландыруға мүмкіндік береді. Археологиялық ескерткіштерді өлкетануды ұйымдастыруда қолданудың ерекшелігі-олардың жергілікті зерттеулермен тығыз байланысы, оған оқушылардың өздері тікелей қатыса алады. Оқушыларға археологиялық зерттеулерге қатысуға мүмкіндік беретін жұмыс түрлерінің бірі-экскурсиялық тәжірибе. жүктеу/скачать 24,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|