Сабақ тақырыбы: Үстеме шығындар, олардың құрамы мен сипаттамасы
Үстеме шығындар дегеніміз – бұл өндірісті басқарумен және қызмет көрсетумен байланысты жалпы өндірістік, жалпы цехтық шығындар, олар кешендік сипатқа ие болады. Олардың құрамында экономикалық элементтердің барлық шығындары көрініс табады. Бұл шығындар ай бойы белгіленген номенклатуралық шығыс баптары бойынша «8400 – үстеме шығыстары» шотында көрініс табады. Бұл шот – активті, жинақтап таратушы және әрекеттік. Бұл шотта ай басында қалдық болмайды. Дебетінде – ай бойы үстеме шығындары жинақталады, ай соңында бөлініп таратылған сомасы көрсетіледі. Үстеме шығындары негізгі және көмекші өндірістердегі тура шығындарға байланысты бөлініп таратылады:
материалдарға немесе еңбекақыға байланысты;
Үстеме шығыстардың талдау есебі - № 10 журнал-ордердің № 1 тізімдемесінде жүргізіледі, ал жинақтау есебі бас кітапта көрсетіледі.
Әрбір цехтың үстеме шығыстарын тек өзінде өндірілетін өнімнің өзіндік құнына ғана қосады. Егер ұйым күрделі құрылыс жұмыстарын жүзеге асырса, онда үстеме шығыстарды тарату коэффициенті бойынша аяқталмаған құрылысқа апарады. Сонда 1340 шоты дебеттеліп, 8400 шоты кредиті бойынша көрініс табады.