бей не, те, се кіл ді
сөз дер ар қы лы жа са ла ды. Мы са лы:
ай ы бо лар шер-
мен те, а ра кө і лім жер мен те (Абай).
Мифтуралытүсінік
Миф
– кө не аңыз, әң гі ме. Миф та би ғат құ бы лыс та рын, адам не қо ғам өмі-
рі нің сан алу ан сы рын қи ял-ға жай ып оқи ға ға ай нал ды ра бей не лей ді. Мифтік
шы ғар ма лар дың негі зін де ал ғаш қы қау ым адам да ры ның дү ние ні, жа ра ты-
лысты қабыл дау ерек ше лік те рі жа тыр. Миф ха лық тар дың бә рін де бар, бі рақ
ең ал ғаш Грекия мен Римде пай да бол ған. Түр кі халық та рын да Көкбө рі, Ұмай
ана, Ке лін шектау, Қор қыт ата, Қо жа на сыр, Ал дар кө се т.б. ту ра лы мифтер бар.
Мотив
Мотив
– қа зақ әде бие тін де «са рын» де ген сөз ге жа қын.
Мотив әде би термин ре тін де 20-жыл дар дан бе рі А.Весе ловский, В.В.Пропп
ең бек те рін де зерт те ле бас та ды. Бұл зерттеу лер әр ха лық әде бие тін де бұ рын нан
ке ле жат қан, бір әдебиет тен екін ші әде би ет ке, дәу ір ден дәу ір ге кө шіп жүрген
сю жет ті са рын дар ды тү ген деп қа рай ды. Ұқ сас сю жет тік сарын дар ды өз
дәуірі нен, нақ ты лы шы ғар ма лар да ғы көр кем дік ше шім нен, ұлт тық әде би
үр діс тен бө ліп алып, же ке қа рас ты ру ға бол май ды, се бе бі ұқ сас са рын дар көп
жағ дай да өмір дің өзі нен туа ды, олар ды ха лық тұр мы сын да ғы ұқ сас жағ дай-
лар дың әде би ет те гі кө рі ні сі деу ге бо ла ды. Кей де олар са ра ла нып, ірік те ліп,
қалып тас қан дәс түр лі са рын дар бо ла ды. Не ме се шығар ма лар дың құ ра мын-
да ғы бір ай шық же ке бө лі гі си яқ ты бо лып ке ле ді, мы са лы, ау ыз әде бие тін де гі
сиқыр лы ай на, әке сі мен ба ла сы ның жек пе-же гі, абжы лан ның хан ша ны ұр лап
әкетуі. Кей бір жанрлар да тұ рақ ты са рын дар, мотивтер ұшы ра са ды. Мы са-
лы, эпопея мен авантюра лық ро ман дар да ғы саяхат қа шы ғу, ке ме нің күй реуі,
кө ре ген қар ға, өлік тің ті рілуі жә не т.б. Мұндай сарын дар кей де же ке-да ра
Достарыңызбен бөлісу: |