Асылбеков Б. Ж.,Ермекбаева Р. Ж.,Божбанов Б. Ж. Ауылшарауашылығы жануарлар систематикасы
жүктеу/скачать 0,93 Mb.
|
АУЫЛ ШАРУАШ СИСТЕМАТИКАСЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- Көбеюі.
- Систематикасы
| Зәр шығару мүшелері. Сүтқоректілердің бүйрегі мықын бүйрегі деп аталады. Қосмекенділерге, балықтарға тән дене бүйрегі эмбриондық даму кезінде болады да, кейін жойылып кетеді. Сүтқоректілердің метанефридиалық бүйрегі пішінді болады. Ол бел маңайындағы омыртқалар жотасының екі қапталында орналасқан. Бүйректің ішкі жақтарынан несеп ағарлар шығып, қуыққа ашылады. Қуықтан несеп түтігі арқылы сыртқа шыығады. Клоакалы сүтқоректілердің несеп түтігі несеп – жыныс қуысына барып, одан қуыққа келеді. Қуықтың несеп арнаулы несеп каналы арқылы сыртқа шығады. Зәр шығару қызметін аздап та болса тер безі атқарады.
Көбеюі. Сүтқоректілердің көбеюі басқа жануарлардың көбею мүшелерінен ерекше болады. Ең негізгі бір сипаты артқы ішектен жыныс жолдарының толық бөлінуі. Аталық жыныс мүшелері. Сүтқоректілердің аталық жыныс бездері алғаш дене қуысында болады да, есейген шағында төмен түсіп, шап бөлімінде сыртқа шығып тұрған ен (мошонка) қалтасының ішіне орналасады. Аталық жыныс безіне беттесе орналасқан – ен сабағы болады. Ен сабағы аталық жыныс безінің өнімін сыртқа шығаратын көптеген аналдардан тұрады. Ол шағылыс мүшесінің түп жағынан келіп несеп шығаратын немесе тұқым шығаратын каналмен жалғасады. Шағылыс мүшесінің түп жағында бір жұп бездері болады. Бұны предстательдік без деп атайды. Бұл бездің де жолы тұқым – несеп каналының ұшына ашылады. Аталық жыныс бездерінің сперматозоидтары жүзіп жүретін сұйықтарды осы без бөліп шығарады. Предстательдік және тұқым көпіршік бездерінен бөлінген секреттер сперматозоидтардың қозғалысын шапшаңдатады. Аналық жыныс мүшелері. Дене қуысына орналасқан жұп аналық жыныс безінен, бір жұп жұмыртқа жолынан, жұмыртқа жолының жоғарғы иіліп жатқан бөлімі фаллопиев түтігінен, жатын мен қынаптан тұрады. Сүтқоректілердің жатындары бәрінде бірдей болмайды. Кейбір сүтқоректілерде жатын жұп болып, оның оң және сол бөлімі жатын қынабына ербес тесік арқылы ашылады. Мұндай жатынды – қос жатын деп атайды. Кейбір кемірушілердің, жарқанаттардың және жыртқыштардың жатыны төменгі жағынан қысылып – екі айыр жатын құрайды. Кит тәрізділердің, тұяқтылардың және кейбір жыртқыштардың жандарының оң және сол жағының көпшілік бөлімінің қосылып кетуінің салдарынан – екі мүйізді жатын пайда болады. Приматтардың, жарқанаттардың, адамдардың екі жатыны да қосылып дара қарапайым болады. Сүтқоректілердің кейбіреулері – полигамды болады, демек бір еркегі табынның қожасы болып, сол тобындағы барлық ұрғашы жануарларды ұрықтандырады (мысалы, ақбөкендер, жылқылар т.б.).Екінші біреулері – моногамды болады, демек олар жұптасып тіршілік етеді (мысалы түлкілер, қасқырлар т.б.). Әрине,олар бір маусымда ғана жұптасуы немесе өмірінің ұзақ жылдарында жұптасып тіршілік етуі ықтимал. Систематикасы: Сүтқоректілер класы – Mammalia Класс тармағы жұмыртқа салушы сүтқоректілер – Prototheria Класс тармағы нағыз аңдар – Theria инфракласс төменгі сатыдағы аңдар немесе қалталылар – Metatheria инфракласс жоғарғы сатыдағы сүтқоректілер немесе планценталылар – Eutheria жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|