Қасымова Ә.Ә.,Оспанов Е. А. оқытушылар $$$umkd year$2013



бет6/12
Дата19.11.2016
өлшемі3,91 Mb.
#2019
түріЖұмыс бағдарламасы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

Жаңа сөздерді жаттаңыз.

жүйелік бағдарламалар – системные программы

қолданбалы бағдарламалар – прикладные программы

бағдарламалық –программные

жасақтама – разработка

амалдық жүйе – операционная система

қуаттылық – мощность


үнемі – постоянно

ұлғаю – увеличение

кеңею – расширение

электрондық пошта –электронная почта

қажетті бағдарламалық жасақтамалар – необходимые програмные разработки



1-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз

2-тапсырма. Орыс тіліне аударыңыз.

Амалдық жүйе, телефон тораптары, мәтіндік және факсимилді хабарламалар, ірі мәліметтер банктерінен ақпарат, қажетті бағдарламалық жасақтамалар, ортақ деректер, қосымша құралдарды, жұмыста таптырмайтын


3-тапсырма. Мәтіннен етістікті сөз тіркестерін тауып, қолдану ерекшеліктеріне мән беріңіздер.

Барлық құрылғыларды басқаратын, барлық жұмысты ұйымдастыратын, мәлімет алмасуды жүзеге асыратын, қуаттылығы ұлғайып, қолдану аясы кеңейіп, ақпарат алмасып, хабарламалар жөнелтіп, ақпарат ала алады, қосымша құралдарды орнатып.


4-тапсырма. Сұхбатты оқыңыз, ондағы таныс емес сөздерді сөздіктен көріп, мағынасын көріңіз.

  • Сәлеметсіз бе !

  • Сәлеметсіз бе!

  • Халіңіз қалай? Сіз Нұрбек Мұратұлысыз ба?

  • Иә, сіз менің білуімше, компьютер үйренуге келдіңіз ғой.

  • Ия, менің аты-жөнім – Айбек Асанұлы. Мен компьютер курсын оқиын деп едім.

  • Кіріңіз, мына орындыққа отырыңыз. Мен сізге көмектесуге, мағлұматтар беруге әзірмін. Біріншіден, «Ақпарат» дегеніміз – белгілі нәрселер туралы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар.

  • Ақпараттану пәні туралы түсіндіріңізші.

  • «Ақпараттану» дегеніміз – компьютермен ақпаратты жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін пән.

  • Мағлұматтарыңызға рахмет. Маған компьютермен жұмыс жасауды үйретіңізші.

  • Жарайды. Қазір мәтін жазуды үйренейік. Мына компьютердегі «Жаңа папка құру» файлын тінтпемен басыңыз.

  • Жарайды. Жаңа папкіге атау енгізе аламын ба?

  • «Файлдың аты» жолын басқаннан соң, атыңызды жазыңыз. Осы файлды ашып мәтін жазамыз.

  • Сізге көп рахмет. Енді мәтінді өзім жаза берейін.

  • Сізге көмек керек болса, шақырыңыз.


Мақал-мәтелдер
Мақал-мәтелдер тұрақты тіркестер сияқты аз сөзбен көп мағына білдіреді. Мақал-мәтелдер сөйлеу барысында жасалмай, бұрыннан қалыптасқан даяр қалпында қолданылады.

Мақал – тәрбиелік мәні бар, ақыл-нақыл сипатында айтылатын сөздер тобы.

Мәтел – ой-пікірді бейнелеп, тұспалдап, ишаралап тұратын сөздер тобы. Қызым саған айтам, келінім сен тыңда.

Мақал мен мәтелдің айырмашылығы мынада:

Мақалдың мазмұнында себебі мен салдары қатар айталады, ал мәтелде істің салдары айтылып, себебі айтылмай қалып қояды.
5-тапсырма. Достық, сыйластық туралы айтылатын 10 мақал жазыңыз.

6-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз.

Интернет (компьютерная сеть). Компьютеры могут связываться друг с другом, используя телефонную сеть и устройство, называемое модем («модулятор – демодулятор»). Интернет позволяет пользоваться электронной почтой (Е-mail), получать отовсюду нужную информацию.

&&&


$$$003-008-002$3.3.8.2 №8 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары

Мақалдарды қазақшадан орысшаға аударыңыз.

Құс патшасы – бүркіт

Аң патшасы – арыстан



Сөздік

Құс-птица

Аң – зверь
Жалқаулық – жаман ауру

Сөздік

Жаман ауру – скверная болезнь


Жігіт адамға жетпіс өнер де аз

Сөздік

Өнер – ремесел


Жігіт көркі – өнер

Сөздік

Көркі – честь


Білімнің басы – бейнет, соңы – зейнет.

Сөздік

Бейнет – трудный

Зейнет – сладкий
Ұстаздан шәкірт озар

Сөздік

Сыйла – почитай


Күш – білімде, білім – кітапта

Сөздік

Күш – сила

Кітапта – в книгах
Орысшадан қазақшаға аударыңдар

Если и золото нашел, пересчитай



Сөздік

Нашел – тапсаң

Пресчитай – санап ал
И вода счет любит

Сөздік

Счет любит – сұрауы бар


Умный честь свою оберегает,

Скупой скот свой оберегает



Сөздік

Оберегает –қорғайды

Умный –ақылды

Скупой- сараң

Скот-мал
Многословие – көп сөз

Молчание – золото



Сөздік

Многословие – көп сөз

Молчание – аз сөз
Говори редко, но метко

Сөздік

Редко –аз

Метко-саз, діл
Молчание от самой большой беды оберегает

Сөздік

Молчание – үндемеген

Большой беды- үйдей пәледен

Избавляет - құтылады


&&&

$$$003-009-000$3.3.9 Практикалық сабақ №9

Компьютердің қолданылатын салалары. Стиль туралы түсінік. Стиль түрлері.

&&&

$$$003-009-001$3.3.9.1 Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар №9



Сабақ мақсаты:

Берілген гармматикалық және лексикалық тақырыптардың мазмұнын ашып мейлінше академиялық білімдерін арттыру:



  • Компьютердің қолданылатын салаларына сипаттама беріңіз;

  • Стилистика іліміне сипаттама беру.

Әдістемелік нұсқау

Компьютердің қолданылатын салалары

Компьютердің қолданылу аясы шектелмеген десе де болады. Түрлі мамандық иелері қазіргі таңда компьютерді жұмыс істеу үшін аса қажет аспап ретінде қарастырып отыр. Компьютерлердің көмегімен күрделі әрі зиянды өндіріс үрдісін автоматты түрде басқару жүзеге асырылады, түрлі агрегаттардың үздіксіз жұмыс істеуі қамтамасыз етіледі, көп рет қайталанатын амалдар орындалады, компьютерлік жаттықтырушылар көмегімен кадрларды кәсіби қайта даярлау жүргізіледі және басқа да көптеген жұмыстар атқарылады. АКТ қашықтықтан оқыту, арақашықтыққа қарамастан дүниежүзілік ақпараттық-білім беру ресурстарына қол жеткізу, мультимедиалық оқыту бағдарламаларын, виртуалды зертханаларды, оқытуды басқару жүйелерін пайдалану арқасында оқыту үрдісін қарқындандыру арқылы білім беру сапасын жақсартуға мүмкіндік беріп отыр. 

Компьютерді медицинада қолдану науқастарды тіркеуге, сырқат барысын бақылауға мүмкіндік беріп, алдын ала қарауды жүзеге асырып, нақты диагноз қоюға көмектеседі. Internet желілері дәрігерлерді соңғы ғылыми және тәжірибелік жетістіктерден хабардар етіп, науқастарға қажетті донорлық мүшелер жөнінде хабарламалар алмасу үшін қолданылады. АКТ сондай-ақ медицина қызметкерлеріне тәжірибелік дағдыларды меңгерту үшін де пайдаланылады. Ғалымдар компьютерді күрделі және қымбатқа түсетін тәжірибелердің үлгісін жасау үшін қолданады. Бұндай жобаға кез келген өзгерістерді енгізіп, нәтижесін монитор бейне бетінен бақылауға мүмкіндік бар. Бұндай техника виртуалды тәжірибелер жүргізіп, зерттеу нәтижелерін математикалық өңдеуге мүмкіндік береді, осының арқасында уақыт та, қаражат та үнемделеді. Компьютер көмегімен қаржылық есептемелер жүргізу – бұл оның банк ісінде қолданылуының бір мүмкіндігі ғана. Қуатты есептеуіш жүйелер чектерді өңдеу, әрбір салымның өзгерістерін тіркеу, салымдарды қабылдау және беру, несиелерді рәсімдеу және салымдарды бір есеп шоттан екіншісіне, бір банктен өзге банкке ауыстыруға мүмкіндік береді. 

Сауда-саттық ісінде компьютерді қолдану сатып алушылармен есеп айырысуды жылдамдатып қана қоймай, сатылған және қолда бар тауарлар санын бақылап отыруға, сатып алушылар, жабдықтаушылар жөнінде автоматтандырылған мәліметтер базасын жүргізуге және т.б. көптеген жұмыстарды атқаруға көмектеседі. Компьютер тұрмыста да көптеп көмек көрсетеді: бос уақытты қызықты етіп өткізуге, электронды пошта арқылы достармен және туыстармен қатынас жасауға, Internet арқасында жаңалықтарға қол жеткізуге, үйдегі бухгалтерияны жүзеге асыруға мүмкіндік береді.




Жаңа сөздерді жаттаңыз.

шектелмеген – не ограниченно

күрделі әрі зиянды өндіріс үрдісі – сложное и вредное процесс производства

үздіксіз жұмыс – безперерывная работа

кадрларды кәсіби қайта даярлау – профессиональная переподготовка кадров

қашықтықтан оқыту – дистанционное обучение

дүниежүзілік ақпараттық-білім беру ресурстары – мировые информационно-образовательные ресурсы

мультимедиалық оқыту бағдарламалары – мультимедиялық оқыту бағдарламалары

виртуалды зертхана – виртуальная лаборатория

оқытуды басқару жүйелері – управленческая система образования

оқыту үрдісі – процесс образования

білім беру сапасы – качество образования

медицинада қолдану – применения в медицине

науқастарды тіркеу – регистрирование инструкции

сырқат барысын бақылау – контроль болезни

алдын ала қарауды – предаврительный просмотр

нақты диагноз – точный диагноз


Internet желілері – сети Internet

ғылыми және тәжірибелік жетістіктер – научные и практические достижения

хабардар ету – быть в курсе

хабарламалар алмасу – обмен сообщениями

медицина қызметкерлері – сотрудники медицины

дағдылар – навыки

уақыт та, қаражат та үнемделеді – экономить время и деньги

қаржылық есептемелер жүргізу – проводить финансовые счеты

қуатты есептеуіш жүйелер – мощные вычислительные системы

чектерді өңдеу – обработка чеков

әрбір салымның өзгерістерін тіркеу – регистрация изменения каждого взноса

салымдарды қабылдау – принимать взносов

несиелерді рәсімдеу – оформлять кредиты

автоматтандырылған мәліметтер базасы – база автоматических данных

күнделікті тұрмыста – в бытовой жизни

бос уақыт – свободное время

үйдегі бухгалтерия – в домашнем бухгалтерии



1-тапсырма. Компьютердің көмегімен жүргізілетін негізгі амалдарды есте сақтап, орыс тіліне аударыңыз.

Компьютерлердің көмегімен



  • кадрларды кәсіби қайта даярлауға;

  • дүниежүзілік ақпараттық-білім беру ресурстарына қол жеткізуге;

  • мультимедиалық оқыту бағдарламаларын, виртуалды зертханаларды, оқытуды басқару жүйелерін пайдалану арқасында оқыту үрдісін қарқындандыру арқылы білім беру сапасын жақсартуға;

- медицинада қолдану науқастарды тіркеуге, сырқат барысын бақылауға нақты диагноз қоюға;

- соңғы ғылыми және тәжірибелік жетістіктерден хабардар етіп, тәжірибелік дағдыларды меңгерту үшін;

- ғылымдар компьютерді күрделі және қымбатқа түсетін тәжірибелердің үлгісін жасау үшін;

- кез келген өзгерістерді енгізіп, нәтижесін монитор бейне бетінен бақылауға;

- қаржылық есептемелер жүргізуге;

- қуатты есептеуіш жүйелер чектерді өңдеуге,

- әрбір салымның өзгерістерін тіркеуге,

- салымдарды қабылдау және беру, несиелерді рәсімдеу және салымдарды бір есеп шоттан екіншісіне, бір банктен өзге банкке ауыстыруға:

- сауда-саттық ісінде сатып алушылармен есеп айырысуды жылдамдатып қана қоймай, сатылған және қолда бар тауарлар санын бақылап отыруға,

- сатып алушылар, жабдықтаушылар жөнінде автоматтандырылған мәліметтер базасын жүргізуге;

- күнделікті тұрмыста;

- бос уақытты қызықты етіп өткізуге,

- электронды пошта арқылы достармен және туыстармен қатынас жасауға,

- жаңалықтарға қол жеткізуге,

- үйдегі бухгалтерияны жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
2-тапсырма.
Стиль туралы түсінік. Стиль түрлері
Стиль терминінің мазмұны кең, оның жұмсалатын орны көп. Стилистика – стиль туралы ілім. «Стиль» деп белгілі бір жалпыхалықаралық тілдің ауқымындағы тілдік қатынас құралдарының қолданылу, сұрыпталу және тіркесу тәсілдерінің қоғамдық айқындалған, қызмет жағынан сәйкестендірілген, іштей топтасқан жиынтығын айтамыз. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық, фонетикалық тәсілдерінің қолданылу принциптерін айтамыз. Қазіргі әдеби тілі қолданылуы тұрғысынан бес стиль саласына бөлінеді. Ауызекі, сөйлеу стилі, ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық және көркем. Стильдің бұл тармақтары әуелі бір-біріне қарама-қарсы қойылатын ауызекі сөйлеу түрі мен кітаби түрі болып ажыратылады.

Ауызекі сөйлеу стиліне тән нәрсе – адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауы болса, кітаби стильдерге тән нәрсе – хабарлау қызметі болады. Ауызекі сөйлеу стилі әдетте таныс адамдармен еркін әңгімеде қолданылады. Міндеті – қарым-қатынас. Сөздерді, сөйлемдерді таңдауда еркіндік беріледі.

Ғылыми стиль ғылыми еңбектер, лекция, баяндамаларда жұмсалады. Сөйлеуде жалпылама – дерексіз, логикалық, дәлелдеу жағы басым. Тіл тәсілдері: жалпы және дерексіз мәндегі бейтарап, кітаби сөздер, ғылыми терминдер.

Көркем стиль – көркем шығармаларда жұмсалады. Тілдік тәсілдері нақты, ауыспалы мағыналы сөздер болып, сөйлеу әдетте бейнелі, жанды, әсерлі, сезімді болады.

Публицистикалық стиль – газет, журнал, жиналыстарда пайдаланылады. Сөйлеу қызулы, ұранды болып, көпшілікке ықпал жасау, қоғамдық істерге адамдардың дұрыс қатынасын қалыптастыру міндетін атқарады.

3-тапсырма. Төмендегі мәтіндерді стиль түрлеріне ажыратыңыз.

1-мәтін

...Сағат түңгі екі болып қалды. Жұрт аяғы басылды. Алдымыздағы көшемен ең соңғы трамвай өтіп барады. Вагондарда үш-төрт адамның басы көрінді.

Күндізгі қаптап жүрген трамвай, троллейбус, автобустар қайда қазір? Олардың әрқайсысының арнаулы тұрағы – демалуға жайғасатын орны бар. Олар сонда жиналады. Мұнда түні бойы ұйықтамай, қызмет ететін адамдар бар. Олар әлі машиналарды таңертеңгі сапарға әзірлейді. Күндіз бүлінген жерлері болса, жөндейді. Іші-сыртын сүртіп, еденің жуып тазалайды. Таңертең троллейбус, трамвай, автобустар тап-таза болып, жарқырап шығады.

2-мәтін

«Ақпараттық технология» деген терминді В. Тлушков енгізді. Ол оған мынандай  анықтама берді: «Ақпараттық технология дегеніміз — ақпаратты өңдеумен байланысты үрдістер». Сонда оқытуда ақпараттық технологиялар үнемі қолданылған деуге болады, себебі оқыту дегеніміз — ақпаратты оқытушыдан тәлімгерге немесе оқушыға жеткізу. В.Апатова, В.Глушковтың берген анықтамасын жоққа шығармай, оны нақтылай түседі: «Ақпаратгық технология дегеніміз — ақпаратты өндеу үрдісі арқылы жүзеге асатын құралдар мен әдістер жиынтығы».



3-мәтін

Қуанышбек пен Забира үш баласын жақсы шаңырақта тірбиелігісі келеді. Ол үшін жақсы дәстүрлерді бұзбай ұстауға тырысады. Отбасында туған күн әрдайым тойлану керек. Үйге қонақ шақырып, қазақ дастарқанын даярлауды балаларына үйретеді. Өздері де сыйластық сақтауды дәстүр қылған. Бұл отбасында жексенбі сайын қонақ шақыру, оларды күту дістүрі қалыптасқан. Сенбі күні кешке әке-шешесімен, балаларымен отбасылық сұхбат құрып, кітап оқиды. Теледидар, радио арқылы жаңалықтарымен танысады. Алыс-жақындағы туыстармен хабарласады. Қуанышбек өзі де, балалары да компьютерді меңгерген. Ғылым мен техника жаңалықтарын отбасында үнемі айтып отыру, мүмкін болса қолдану – отбасы өмірін сәнді ете түседі. Жақсы дәстүр – отбасының шаңыраққа айналуына тірек болады.


4-мәтін

  • Ішуге бір нәрсе алдырайық.

  • Мен көк шай ішемін.

  • Мен балмұздақ жегім келеді.

  • Коктейль ішейік

  • Екі бутерброд әкеліңізші.

  • Сіздерде десертке не бар ?

  • Екі кісіге джем салынған құймақ әкеліңізші.

  • Интернет-кафеде кездесеміз.

  • Сенің жеке e-mailiң бар ма?

  • Интернет істеп тұр ма?

  • Мен бос уақытымды сонда өткіземін.

  • Сен олардың сайтын көрдің бе ?

  • Интернетпен зат сатып алуға да болады ?

  • Ғаламтор арқылы адамдар танысады.

  • Басқа елдердегі достарыммен хат жазысамын.

  • Мен скайп арқылы ағаммен сөйлесемін.

  • Қызықты ақпараттарды интернет арқылы тауып алуға болады.


4-тапсырма. Стиль түрлеріне газет-жорналдардан, ғылыми еңбектерден, көркем әдебиеттен мысалдар келтіріңіз.
5-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз.

Компьютер как управляющее устройство. Температура воздуха или тела человека, скорость автомобиля, сила электрического тока, цвет листвы, - короче, всё, что измеряется, может быть закодировано в виде электрических сигналов. Для этого используют специальные приборы – датчики (измерительные преобразователи). Информацию от датчиков компьютер может обработать по заданной программе и выдать нужные команды. Например, в больнице компьютер «следит» за состоянием тяжело больного человека, у которого в любую минуту может произойти ухудшение здоровья. Компьютер получает электрические сигналы, информирующие о сердечной деятельности человека, о работе его мозга, о дыхании и о состоянии других систем организма. И если программа компьютера обнаружить, что опасно меняются свойства этих показателей жизнедеятельности – компьютер мгновенно даст сигнал тревоги. А если программой предусмотрено, то ещё до прибытия врачей компьютер поможет сам: даст больному кислород.


* * *

Бай ма әлде кедей ме?

Бірде ауқатты отбасының иесі өзінің кішкентай ұлын адамдардың қаншалықты кедей тұратынын көрсету үшін ауылға апармақ болып ниеттенді. Олар ауылдағы сіңірі шыққан бір тақыр кедейдің үйінде бір күн, бір түн болады. Үйіне қайтып оралған кезде, әкесі баласынан:

- Саяхат саған ұнады ма? – деп сұрайды ғой.

- Әке, бұл бір керемет саяхат балды!

- Сен адамдардың қаншалықты кедей тұратынын көзіңмен көрдің ғой?

- Иә.


- Осыдан не түйдің?

- Сонда ұлы:

- Біздің үйде бір ит бар, ал оларда төртеу екен. Біздің бақшаның ортасында бассейн бар, ал оларда шеті көрінетін арық бар. Біз бақшамызды шаммен жарықтандырамыз, ал оларға көктен жұлдыздар жымыңдайды. Біздің үйдің артқы ауласында патио, ал оларда кең көкжиек бар, - депті.

- Баласының жауабынан кейін әкесінің үні өшті.

- Бұл адамдардың қаншалықты бай екенін көрсеткеніңе рақмет, әке. Өмірде бәрі өзіңді қоршаған әлемге қандай көзқараспен қарауыңа байланысты екен. Достарың мен отбасыңның ортасында сүйіспеншілікке бөленіп, денсаулығың болып, көңіл күйің көтеріңкі, өмірге деген көзқарасыңыз оң болса, барлығына да қол жеткізуге болады! – дегенді де ұлы қосып қойды.

Бірақ жоғарыда аты аталғандарды сатып алу мүмкін емес. Жалпы кез келген материалдық құндылыққа қол жеткізуге, тіпті оларды болашаққа да артығымен дайындауға болады.

Бірақ жан дүниеңіз рухани байлықтан ада болса, онда сізде ештеңе де болмағаны.
&&&

$$$003-009-002$3.3.9.2 №9 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары



Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.

  1. Компьютер қандай салаларда қолданылады?

  2. Қазіргі заманғы компьютерлер ақпараттың қандай түрлерімен жұмыс істей алады?

  3. Компьютерлер әдетте қандай есептеу жүйесінде жұмыс істейді?

&&&

$$$003-010-000$3.3.10 Практикалық сабақ №10

Компьютерге күтім жасау ережелері және қауіпсіздік техникасы. Ресми іс-қағаздар стилі.

&&&

$$$003-010-001$3.3.10.1 Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар №10



Сабақ мақсаты:

Берілген гармматикалық және лексикалық тақырыптардың мазмұнын ашып мейлінше академиялық білімдерін арттыру:



  • Компьютердің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз етуге оған күтім жасау ережелері;

  • Ресми ісқағаздар стиліне ісқағаздары, заң құжаттарының тілі, олардың атқаратын міндеті іс-тәжірибеде маңызды мәліметтерді хабарлау, нақты жөн көрсету.


Әдістемелік нұсқау

Компьютерге күтім жасау ережелері және қауіпсіздік техникасы

Компьютердің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз етуге оған күтім жасау ережелері көмектеседі: 

- компьютерді орналастыратын орын таңдау кезінде оның жылыту радиаторлары жанында қызып кетуі мүмкін екенін есте ұстаңыз; 

- мониторды күн сәулесі бейне бетке тікелей түспейтіндей етіп орналастырыңыз;

- монитор бейне бетін арнайы ерітінділермен және арнайы шүберектермен сүртіп отырыңыз;

- тінтуірдің жұмыс бетін шаң-тозаңнан үнемі тазартып отырыңыз;

- компьютер тұрған жайды күн сайын жинастырып отырыңыз. 
Аппараттармен, кабельдермен және мониторлармен жұмыс істеу кезіндегі абайсыздық электр тогынан зардап шегуге әкеп соқтырып, жабдықтарды күйдіріп жіберуі мүмкін.

Сондықтан:


- жалғаушы кабельдердің ажыратқыштарын қолмен ұстауға;
- қоректендіру сымдарына және жерге қосу құрылғыларына қол тигізуге;
- бейне бетке және монитор мен пернетақтаның сырт жағына қол тигізуге;
- монитор мен пернетақтаға диск, дәптер, кітап сияқты заттарды қоюға;
- дымқыл киіммен және су қолмен жұмыс істеуге қатаң тыйым салынады.
Күйген иіс шыққан жағдайда жұмысты дереу тоқтатып, құрылғыларды сөндіріп, техникалық қолдау орталығына жүгіну қажет.

Жұмысты бастамас бұрын, жұмыс орнында көзге көрінетін ақаулар жоқтығына көз жеткізіп алыңыз, көру сызығы бейне беттің ортасына келетіндей, пернетақтаны еңкеймей пайдаланып, бейне бетке шығарылатын ақпаратты оңай қабылдауға ыңғайлы болатындай етіп орналасыңыз. Монитор мен пернетақтаны биіктігі бойынша дұрыс орналастырудың маңызы зор. Монитор ыңғайсыз тұрған жағдайда арқа және мойын бұлшық еттеріне салмақ түсуі салдарынан бас ауыруы мүмкін. Қарапайым бір қағида бар: монитордың жоғарғы шеті көзбен бір деңгейде болуы, ал осы деңгей мен бейне беттің орталығы арасындағы бұрыш 15 градусты құрауы тиіс (1.3-сурет).



1. Арқаңызды тік ұстаңыз. Ежелгі кеңес: құныспай тік отырыңыз деген осы жерде орынды!

2. Иықтарыңызды бос ұстаңыз, шынтақтарыңыз тікбұрыш жасап бүгілген болсын. 

3. Басыңызды сәл алдыға еңкейтіп тік ұстаңыз. 

4. Арақашықтықты сақтаңыз. Көз бен монитор бейне беті арасындағы қашықтық 70 см-ден аз болмауы тиіс. Басқаша айтсақ, сіз қолыңызды алдыға созып, бейне бетке әрең жетуіңіз тиіс. 

5. Орындығыңыздың отырғышы жұмсақ болуы, тізелеріңіз тікбұрыш жасап бүгіліп, табандарыңыз жерге толықтай тіреліп тұруы тиіс.

Тінтуірмен жұмыс істеу кезінде:

Білек түзу болуы тиіс. Ешқашан да үстелдің үстінде білегіңізге сүйенбеңіз. Білек буындарын бүкпеңіз: ол табиғи қалпында болуы тиіс.

- Тінтуірді күш салып қыспаңыз. Бұл бұлшық еттеріңіздің қажетсіз ширығуына әкеп соғады. 

- Тінтуірмен жұмыс істегенде қолыңызды түгелдей созбаңыз. Тінтуірді еркін қозғалту үшін жеткілікті бос орын болуы тиіс.


Компьютер алдында күніне 5 сағаттан артық жұмыс істеуге болмайды. Монитор алдында жұмыс істеген кезде ересек адамдар әр 1 сағат, ал балалар жарты сағат сайын үзіліс жасап отыруы тиіс.

Үзіліс кезінде көзіңізді тынықтырып, шаршағаныңызды басуға арналған жаттығулар жасап отырған жөн: 

1. Монитордан теріс қараңыз да, көзіңізді жұмып, ашпай тұрып, 10 рет жылдам көзіңізді қысыңыз. Көзіңізді едәуір үлкен жиілікпен және амплитудамен ашуға тырысып, 10 рет жақсылап көзіңізді жыпылықтатыңыз. Ең соңында, қатты таңғалғандағыдай, 10 рет көзіңізді кең ашып, қабағыңызды түйіңіз. 

2. Саусақтарыңызға жылу тарайтындай етіп, алақаныңызды күшпен ысқылаңыз. Саусақ ұштарымен көздеріңіздің жанында шекеңізді дөңгелете уқалаңыз. Бұлай еткенде оң қолыңыздың саусақтары сағат тілі бағытымен, ал сол қолыңыздың саусақтары оған қарсы қозғалуы тиіс. Жартылай жабық қабақтарыңызды еркін ұстаңыз. Бұл жаттығулар кешені көзге «қызмет ететін» бұлшық еттер мен тамырларға әсер етеді. 

3. Тағы бір тиімді жаттығулар кешені мынадай: Терезеге қараңыз. Арқаңыз бен мойныңызды бос ұстап, көз көрер қашықтықтағы ең бір алыс нүктеге қараңыз. Терең тыныс алып, назарыңызды мұрныңыздың ұшына аударыңыз. Тыныс алып, тағы да алыс нүктеге көз қадаңыз. Тағы да тыныс алып, қайтадан қабағыңыздың арасына қараңыз. 

4. Қабақтарыңызды жартылай жауып, көздеріңізді жаймен айналдырыңыз. Алдымен бір жаққа, содан соң басқа жаққа қарай бес-бестен толық айналым жасаңыз. Осы жаттығуды 30 секунд бойы орындаңыз. 

5. Басыңызды оңға, солға, жоғары, төмен айналдырыңыз. Бірнеше айналым жасаңыз. 

6. Әдемі бір суретке немесе терезе сыртындағы көрініске байыппен назар аударыңыз. Көзіңізді 10-20 секундқа жабыңыз. Ойша суреттің ішіне кіріңіз. Басында рама шеңберіне салынған көріністерді көзіңізге елестетіп, содан соң раманы ысырып тастап, сол жаққа серуенге аттаныңыз. Осы бір жақта өзіңіздің жаныңызға жайлы мекен тауып алып, сол жерге жайғасыңыз. Денеңізді еркін ұстап, жақсы тыныққаныңызды сезініңіз.




Жаңа сөздерді жаттаңыз.

қауіпсіздік техникасы –техника безопасности

жылыту радиаторлары – отопительные радиотары

қызып кету – перегреться

күн сәулесі – лучи солнца

монитор бейне беті – экран монитора

арнайы ерітінділер – специальные растворы

арнайы шүберектер – специальные тряпки

сүртіп отырыңыз – вытирайте тінтуірдің жұмыс беті – рабочая поверхность мышки

шаң-тозаңнан – от пыли

тазартып отырыңыз – очищайте

электр тогынан зардап шегуге – пострадать от электрических тогов

кабельдердің ажыратқыштары – выключатели кабелей

қолмен ұстауға – держать руками

қоректендіру сымдары – питательные проволоки

пернетақтаның сырт жағы – внешняя сторона клавиатура

қол тигізуге – трогать руками

дымқыл киіммен –мокрой одеждой

су қолмен жұмыс істеу – работать мокрыми руками




қатаң тыйым салынады – строго запрещается

күйген иіс – запах загара

жұмысты дереу тоқтату – немедленно остоновить работу

құрылғыларды сөндіру – выключить устройства

техникалық қолдау орталығына жүгіну қажет – надо обратиться к центру технической поддрежки

жұмысты бастамас бұрын – прежде чем начать работу

жұмыс орнында – на рабочем месте

көз жеткізіп алыңыз –убедитесь,

пернетақтаны еңкеймей пайдаланыңыз – используйте клавиатуру не наклоняясь

арқаңызды тік ұстаңыз – держите спину прямо

иықтарыңызды бос ұстаңыз – расслабьте плечи

шынтақтарыңыз бүгілген болсын – логти дожны быть нагнутым

басыңызды сәл алдыға еңкейтіп тік ұстаңыз – держите голову чуть наклоняя вперед

арақашықтықты сақтаңыз – соблюдайте расстояние






Ресми ісқағаздар стилі
Ресми ісқағаздар стиліне ісқағаздары, заң құжаттарының тілі жатады. Олардың атқаратын міндеті іс-тәжірибеде маңызды мәліметтерді хабарлау, нақты жөн көрсету.

Ісқағаздар стиліне әртүрлі мекемелерде, кәсіпорындарда, ұйымдарда жүргізілетін жазу үлгілері жатады. Ол форманың түрлі үлгілері болады. Ісқағаздарының әрқайсысының бұрыннан белгілі бірыңғай сөздері мен сөйлем үлгілері болады. Ісқағаздары сол үлгі бойынша жазылады.

Ресми стильдің көлемі, мазмұны және жазылу формасы жағынан ісқағаздарынан біраз ерекшелігі бар. Ресми ісқағаздары белгілі бір қалыпқа (штампқа) түсіп отырады, онда сөз қолданысы ерекше болады. Ресми стильде көбіне заң, жарғы, үкімет органдарының қаулылары, халықаралық шарт, келісім, дипломатиялық нота, үкімет хабарлары жазылады.



Өтініш
Өтініш – құжаттың ең көп тараған түрі. Жеке тұлғалардың басшыларға, мемлекеттік органдарға қандай да бір өтінішінен тұрады. Ісқағаздарын жүргізудің негізгі ережелерін сақтай отырып, еркін түрде жасалады. Мынадай жағдайларда өтініш жазылады:

  • академиялық демалыс сұрау;

  • шетелге оқуға кетуге байланысты уақытынан бұрын сессия тапсыру;

  • жұмысқа қабылдау;

  • басқа жұмысқа ауыстыру;

  • кезектен тыс демалыс сұрау;

  • материалдық көмек сұрау;

  • пәтер бөлу;

  • жалақыны көтеру туралы өтініш айту және т.б.



Үлгі «Тұран» университетінің ректоры,

э.ғ.д., профессор А.Р.Алшановқа

Экономика факультетінің

«Ақпараттық жүйе» мамандығының

2-курс студенті Мырзатаев Эльдардан
Өтініш
Денсаулығыма байланысты жазғы емтихан сессиясын уақытынан бұрын тапсыруға рұқсат беруіңізді өтінемін. Денсаулығым туралы анықтаманы қоса ұсынып отырмын.
15-наурыз, 2011 ж.

Түсініктеме
Түсіндірме қандай да бір оқиғаның, жеке адамдардың әрекеттерінің себептерін түсіндіретін құжат.
Үлгі «Тұран» университетінің ректоры,

э.ғ.д., профессор А.Р.Алшановқа

Экономика факультетінің

«Ақпараттық жүйе» мамандығының

2-курс студенті Мырзатаев Эльдардан

Түсініктеме
Менің 2011 жылдың 15-18 қазан аралығында сабаққа келмеу себебім, 2011 жылы 14-20 қазан аралығында Астана қаласында өткен «Орта Азия аймағындағы интеграция үрдісі» атты конференцияға қатыстым.

Конференцияға қатысқаным туралы анықтаманы қоса ұсынып отырмын.
21.10.12 қолы

1-тапсырма. Орыс тіліне аударыңыз.

Өмірбаян
Мен, Қуанышбекова Айжан Нұржанқызы, 1994 жылы мамыр айының 6 жұлдызында Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы, Ақсуат ауылында дүниеге келдім. Ұлтым – қазақ.

Әкем – Оралбаев Нұржан Қуанышбекұлы, 1963 жылы Семей қаласында дүниеге келген, мектепте тәрбие ісінің меңгерушісі.

Анам – Әлімжанова Жанна Тұрартайқызы, 1962 жылы Семей қаласында дүниеге келген. Ол информатика пәнінің мұғалімі.

Өзім, 2000 жылы А.Байтұрсынұлы атындағы орта мектептің алғаш есігін аштым. Аудандық информатика, математика, физика пәнінен өткен олимпиадалардың жеңімпаздарымын. Облыстық корреспонденттік «Дарын» олимпиадасына математика пәнінен қатысып, жүлделі орынға ие болдым. Аудандық «Болашақ» жастар ұйымын басқардым. Мектепті 2011 жылы «Алтын белгіге» бітірдім. Қазіргі таңда осы оқу орнында білімімді шыңдаудамын.

Қосымша мәліметтер: қазақ, орыс, ағылшын, түрік (сөздік қолдану арқылы) корей (сөздік қолдану) арқылы тілдерін білемін.

ЭЕМ бағдарламаларын арнайы курстан өту арқылы меңгердім.

Мекенжайым: Алматы қаласы, Айнабұлақ-2 ықшам ауданы, 66 үй, 26-пәтер.

2-тапсырма. Жоғарыдағы үлгі бойынша өтініш, түсініктеме, өмірбаян, жазыңыз.
3-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз.

Виртуальная реальность. Современная техника позволяет создавать иллюзию окружающего мира, используя особые приспособления (специальные перчатки, шлем, одежду). Они снабжены датчиками и подсоединены к компьютеру. И он создаёт такие картины, что человеку кажется – всё это существует на самом деле, Всё это – реальность.

Простой пример – тренажёр: руль, педали и экран, на котором видна дорога, где происходят разные события. Человек «ведёт» автомобиль по этой дороге ( или самолёт в небе, если программа другая). Компьютер улавливает все ошибки управления и показывает, что при этом может случиться. Так можно «пережить» самые разные «аварии» и научиться избегать их, с успехом выходить из самых сложных и опасных ситуаций.
Мінездеме

Ізгілік Байдрахманұлы Нағиев, 1975 жылы Ақтөбе облысы, Шалқар ауданында туылған. Мамандығы: бағдарламашы, Интернет маманы.


2002 жылдан бастап бағдарламашы мамандығын игеріп, Интернет жүйесінде сайт жасау, техникалық қолдау қызметтерімен айналыса бастады. Алғашқы ашылған  (http://tor.kz,http://nur.kzhttp://al-islam.kz)  т.б қазақша сайттардың авторы және үйлестірушісі. 2008 жылдан бастап «Қазақ Интернеті» қоғамдық бірлестігінің техникалық директоры болып қызмет атқарады.

Бүкіләлемдік байланыс құралы Интернет арқылы Қазақстан мемлекеті туралы кеңінен информациялық мағлұмат беру, қазақ тілінде сайттар дайындау және Интернетте орналастыру, техникалық қызмет көрсету. олардың жұмысын жолға қою және даму проблемаларын зерттеу арқылы қазақтілді Интернет-кеңістігін қалыптастыру, халқымыздың рухани, мәдени, әдеби һәм өркениетті дамуына үлес қосу, заман талабына ілесе отырып, бүкіләлемдік желінің көмегімен жас жеткіншектерден бастап еліміздің әр азаматына ұлттық мүдде тұрғысынан қызмет ету, CD дискілер және танымдық программалар жасау қызметтерімен тұрақты түрде айналысады.

2009 жылдан бастап «Қаламгер ТЕН» ЖШС мекемесінің директоры қызметінде. «Егемен Қазақстан» газеті, «Ана тілі» газеті, «Нұр Астана» газеті, «Жас қазақ үні» газеті, «Дала мен қала» газеті, «Үшқиян» газеті және т.б сияқты қазақтілді белгілі басылымдардың Интернеттегі тұрақты жұмысын қамтамасыз етіп, ақпараттық, мәдени, ғылыми жобалармен айналысуда.

&&&


$$$003-010-002$3.3.10.2 №10 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары

Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Компьютерге күтім жасаудың негізгі ережелерін атаңыз.

2. Компьютерде жұмыс істеу ережелерін атаңыз.

3. Ересек адамға компьютер алдында күніне қанша уақыт жұмыс істеуге рұқсат етіледі?

4. Компьютерде жұмыс істеу кезінде қашан үзіліс жасау қажет?

5. Көз бен монитор бейне беті арасындағы қашықтық қандай болуы тиіс?

6. Компьютер алдында қалай дұрыс отыру қажет?

7. Компьютермен жұмыс істеу кезінде жасауға болатын көзді тынықтыруға және шаршағанды басуға арналған қандай жаттығуларды білесіз?

&&&

$$$003-011-000$3.3.11 Практикалық сабақ №11

Ақпараттың өлшем бірліктері. Сөзжасам.

&&&

$$$003-011-001$3.3.11.1 Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар №11



Сабақ мақсаты:

Берілген гармматикалық және лексикалық тақырыптардың мазмұнын ашып мейлінше академиялық білімдерін арттыру:



  • лексикалық мәтінге сипаттама беру;

  • грамматикадан өткенді қайталау, тапсырмаларды орындау;

Әдістемелік нұсқау

Ақпараттың өлшем бірліктері
Қазіргі заманғы компьютерлер сандық, мәтіндік, сызбалық, дыбыстық және бейнеақпаратпен жұмыс істей алады. Ақпараттың осы бес түрі бір сөзбен мультимедиа деп, осы бес түрлі ақпаратпен жұмыс істеуге қабілетті компьютер мультимедиалық деп аталады. Компьютер кез келген ақпарат түрін сандық пішімге ауыстырады. Компьютерге енгізу кезінде әрбір әріп белгілі санмен таңбаланады, ал сыртқы құрылғыларға (басып шығарғыш немесе бейне бетке) шығару кезінде адам қабылдай алу үшін осы сандар бойынша әріптер кескінделеді. Әріптер жиынтығы мен сандар арасындағы сәйкестік нышандарды кодтау деп аталады. Компьютердегі ақпарат бірлігі бір бит, яғни екілік разряд болып табылады, ол 0 немесе 1 мәндерін қабылдай алады («иә» және «жоқ», «+» және «–», «сигнал бар» және «сигнал жоқ»). Әдетте компьютерлердің әмірлері жекелеген биттермен емес, бірден сегіз битпен жұмыс істейді. Тізбекті сегіз бит байтты құрайды. Бір байтта 256 мүмкін нышанның біреуінің мәнін кодпен жазуға болады. Бұдан гөрі үлкенірек ақпарат бірліктері килобайт (Кбайт) – 1024 байт; мегабайт (Мбайт) – 1024 Кбайт және 1024 Мбайтқа тең гигабайт болып табылады. 

Компьютердегі сандардың барлығы адамдар үйреніп қалғандай он санның емес, нөл мен бір санының көмегімен ұсынылады. Басқаша айтар болсақ, компьютерлер екілік есептеу жүйесінде жұмыс істейді. Сандарды компьютерге енгізіп, шығаруды адамдар үшін үйреншікті болып табылатын ондық жүйеде де жүзеге асыруға болады, қажетті түрлендірулердің барлығын компьютердегі бағдарламалар атқарады.




Жаңа сөздерді жаттаңыз.

ақпараттың өлшем бірліктері – единицы измерения информации

қазіргі заманғы компьютерлер – современные компьютеры

сандық – цифровой

мәтіндік – текстовой




сызбалық – графический

дыбыстық – звуковой

бейнеақпарат – видеоинформация

сыртқы құрылғылар – внешние устройства

әріптер кескінделеді – изображение букв



Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет