Сызу пәні
Түсінік хат
Сызу пәнін оқытуда Оқушыларды сызбаларды орындауға және оқуға біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру.
«Сызу» оқу пәні бойынша негізгі жалпы білім беретін бағдарламаның стандарты оқушылардың графикалық дайындығының міндетті деңгейін тағайындайды. Мектептің негізгі сатысында «Сызу» оқу пәнінің базалық білім мазмұнын меңгеру бойынша оқушыларға қойылатын талаптар білім, білік, дағдылар кешені түрінде көрініс табады.
Оқытудың негізгі міндеттері:
оқушылардың логикалық талдауы мен шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту;
оқушыларды сызбаны рәсімдеудің жалпы ережелерімен таныстыру және оларды сызу аспаптары мен құралдарын тиімді пайдалануға дағдыландыру;
аксонометриялық кескіндер және өзара перпендикуляр жазықтықтардағы тік бұрышты проекциялар туралы тұрақты білім қалыптастыру;
оқушыларға нәрсе пішінін талдау және кеңістік бейнесін оның кескініне қарап анықтау туралы білім беру;
оқушыларды сызбаны орындау барысында қолданылатын шарттылықтармен және ықшамдаулармен таныстыру;
оқушыларды тиянақтылыққа, ынталылыққа, ұқыптылыққа және дербестікке тәрбиелеу;
«Сызу» оқу пәні негізгі пәндерінің бірі ретінде «Математика» білім беру саласына кіреді.Бұл пәннің жалпы орта білім беру жүйесіндегі рөлі адам өміріндегі графикалық ақпараттың мәнділігімен, графикалық кескіндерді салуға және оларды оқуға қажет білім, білік, дағдыларды игерудің мұқтаждығымен, байқағыштық, ұқыптылық , оқуға деген төзімділік, эстетикалық талғам тәрізді жеке-дара қасиеттерді дамыту маңыздылығымен анықталады.
Курсты меңгеру барысында математика, бейнелеу өнері, еңбекке баулу (БМС), технология (НМС) сабақтарында алған білім, білік, дағдылар пайдаланылады.
Сызудың математикамен байланысы ортақ геометриялық объектілерді пайдалануда білінеді, ал бұл объектілер жөніндегі негізгі мәліметті оқушылар геометрия сабақтарында алады. Проекциялау тәсілдерін оқып білу математика мен бейнелеу өнерінен алған білімге негізделген. Математика, еңбекке баулу және технология сабақтарында оқушылар сызуды оқып білу барысында қажет болатын жұмыс істеу амалдарын меңгереді.
«Сызу» оқу пәнінің мазмұны мынадай жалпы білім беру бағдарламалары арқылы жүзеге асады :
- білім берудің негізгі бағдарламасы ;
- қосымша білім беру бағдарламасы ;
Білім берудің негізгі бағдарламасы осы стандарт көздейтін оқушылардың графикалық білім, білік, дағдыларын тереңдетіп, одан әрі қарай жетілдіруге бағытталған графикалық кескіндерді орындаудың және оқудың негізгі ережелерін толық білуді, графикалық операцияларды орындаудың негізгі амалдарын меңгеруді қамтиды .Сонымен қатар бұл бағдарламаға графикалық білім, білік, дағдыларды тереңдетуге және кеңейтуге бағытталатын салалық білім беру бағдарламасы енеді. Қосымша білім беру бағдарламасы «Сызба геометрия негіздері »,
«Біріктірулер мен берілістерді және олардың элементтерін кескіндеу» тәрізді факультативтік курстарды қамтиды. Білім беру бағдарламасына сәйкес жылдық оқу жүктемесінің көлемі: МНС-ның 9-сыныбында аптасына 2 сағат, оқу жылында- 68 сағат.
Оқушылар білуге тиіс:
- сызба рәсімдеудің негізгі ережелерін: пішімдер, масштабатар, сызық түрлері, сызба қаріпі, өлшем түсіру;
- паралель және тік бұрышты проекциялау әдістерін, проекциялардың негізгі қасиеттерін ;
- аксонометриялық проекцияларды алу тәсілдерін және тік бұрышты изометрия мен қиғаш бұрышты фронталь диметриядағы координаттық өстердің орналасуын, сонымен қатар бұрмалану көрсеткіштерін ;
- екі және үш өзара перпендикуляр жазықтықта тік бұрышты проекциялау негіздерін ;
- негізгі және қосымша көрініс алу тәсілдерін, сонымен қатар көріністерді сызбада орналастыру ережелерін ;
- сызбада қималар мен тіліктерді жасаудың және белгілеудің негізгі ережелерін ; қима мен тіліктің айырмашылығын .
Оқушылар мынаған берікті болуы керек:
сызу құрал – аспаптарын тиімді пайдалануға ;
паралель және өзара перпендикуляр түзулер жүргізуге , шеңберді және түзу кесіндісін тең бөліктерге бөлуге ;
екі түзудің, екі шеңбердің, түзу мен шеңбердің радиусы берілген доғамен түйіндесін салуға ;
параллелепипедтің, призманың, пирамиданың, цилиндірдің, конустың, шардың аксонометриялық проекцияларын салуға;
екі негізгі көрінісімен берілген тетікбөлшектің үшінші негізгі көрінісін салуға;
күрделі емес нәрселердің формасын олардың сызбалары бойынша талдауға және аксонометриялық кескіндер салуға ;
күрделілігі орта дәрежеде болатын тетікбөлшектің бас көрінісін және кескіндердің қажет санын дұрыс тағайындауға;
нәрселердің негізгі проекциялар жазықтықтарына қарағанда орналасуын түрлендіруді жасауға ;
сызбада қажеттілік, қима жасауға ;
КҚБЖ стандарттарымен амал жасауға және анықтамалық әдебиет пен оқулықты пайдалануға ;
алған білімді шығармашылық мазмұны бар және конструкциялау элементтері бар есеп шығару кезінде қолдануға.
І-ІІ семестр /8 сынып / Сызу
Сабақ№
|
Сабақ тақырыбы
|
Сағат
|
Мерзімі
|
Оқу материалының мазмұны
|
Практикалық жұмыстың мазмұны
|
Кітаппен, әдістемелік оқулық және дидактикалық құралмен жұмыс
|
Үй тапсырмасы
|
|
8б
|
8в
|
Оқулық-пен жұмыс
|
Іскерлік дағдысын қалыптастыру
|
Жаңа техноло
гияны пайдалануы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
КІРІСПЕ (1 САҒАТ)
|
1
|
Сызу пәні қарастыратын мәселелер. Сызу аспаптары мен жабдықтары.
|
1
|
|
|
|
Кіріспе
3-4 бет,
§15-6 бет
|
Сызба, сызба, бұрыштық даярша
|
|
1-4 жаттығу
|
1-сурет 3-бет
|
3-4-5-6 бет оқу термин- дерін жаттау
|
СЫЗБАНЫ ОРЫНДАУДЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ (11 САҒАТ)
|
2
|
Сызба сызықтарының түрлері.
|
1
|
|
|
|
§4
|
Тұтас, жуан, негізгі, үзік, жіңішке, нүктелі үзілме, ирек
|
|
1-2 жаттығу, 9-бет
1-тест
|
3-сурет 8-бет
|
6-9бет оқу
|
3
|
Пішім. Масштаб.
|
1
|
|
|
|
§5
|
Пішім, масштаб, негізгі жазу
|
|
1-3 жаттығу 11-бет
|
2-сурет 17-бет
|
№1 А3 форматына 10-11 бет рамка мен негізгі жазуды сызу
|
4
|
Сызба қаріптері.
|
1
|
|
|
|
§6 12-16 бет
|
Қаріп, қаріптің өлшем көмекші тор
|
|
1-3 жаттығу, 16-бет
|
5-сурет
12–бет
8-сурет
14-бет
|
№1 Графикпен жұмыс. Альбомның мұқабасын тік және көлбеу түріндегі Б типтегі 7 және 14 қаріп
|
5
|
Сызба қаріптері
|
1
|
|
|
|
§6 12-16 бет
|
|
|
|
10-сурет 15-бет
|
§4 12-16 бет оқу
|
6
|
Сызбаға өлшемдерді түсіру
|
1
|
|
|
|
§7 16-19 бет
|
Бұрыштық сызықтық өлшем
|
|
1-3 жат 19-бет
|
11,13-сурет 16-18 бет
|
16-19 бет оқу
|
7
|
Сызбаға өлшемдерді түсіру
|
1
|
|
|
|
§7 16-19 бет
|
Бұрыштық сызықтық өлшем
|
|
4-5жат 19-бет
|
12сурет
18- бет
|
Жаттығуды аяқтау
|
8
|
Өзара параллель немесе перпендикуляр түзулерді салу.
|
1
|
|
|
|
§8 20-22 бет
|
Кесінді, сәуле, қабаттас нүкте, параллель перпендикуляр
|
|
|
15сурет
20- бет
|
№2Г Ж А3 сызықтар
|
9
|
Кесіндісін және шеңберді тең бөліктерге бөлу.
|
1
|
|
|
|
§9 22-24 бет
|
Шеңберді тең бөліктерге бөлу
|
|
Шеңберкесінді тең бөліктерге бөлу
|
17сурет
22- бет
18сурет
23- бет
|
№ ГЖ кесінді мен шеңберді тең бөліктерге бөлу
|
10
|
Шеңберге жанама жургізу.
|
1
|
|
|
|
§10 24-26 бет
|
Қиюшы жанасу нүктесі, жанама
|
|
№2Г Ж аяқтау 1-жат 26-бет
|
19сурет
25- бет
20сурет
26- бет
|
§8 24-26бет оқу
|
11
|
Түйіндесулер
|
1
|
|
|
|
§11 27-31 бет
|
Центр түйіндесу нүктелері, түйіндесетін сызықтар
|
|
1-4 жат 30-31 бет
тест 1
МРС 19-22
|
22сурет 7- бет
23сурет 28- бет
24 сурет 30- бет
25сурет
31- бет
|
§9 27-31 бет 2,3,4 жаттығуды аяқтау
|
12
|
Шеңберлер доғаларын түйіндестіру
|
1
|
|
|
|
§11
|
|
|
Жаттығуларды аяқтау
|
|
|
ПРОЕКЦИЯЛАУ ӘДІСІ (6 САҒАТ)
|
13
|
Параллель проекциялау әдісі, қасиеттері
|
1
|
|
|
|
§12 32-35 бет
|
Қиылысу нүктесі, проекция эжазықтғы, проекциялаушы түзу
|
|
1-3 жат 35-бет
|
27сурет
32- бет
28сурет
33- бет
29 сурет
34- бет
|
§10 32-35 бет оқу терминдер, жаттығу аяқтау
|
14
|
Тік бұрыштап проекциялау.
|
1
|
|
|
|
§13 35-39 бет
|
Жазық фигура
|
|
1-2 жат 39 бет
|
31сурет
35- бет
32сурет
36- бет
33 сурет
37- бет
34сурет
38- бет
|
§11 35-39 бет оқу
|
15
|
Тікбұрышты проекциясының негізгі қасиеттері
|
1
|
|
|
|
§13 35-39 бет
|
Канондық проекция
|
|
3-4 жат 39 бет
|
35сурет
39- бет
|
§11 35-39 бет оқу
|
16
|
Шеңбердің параллель проекциясы. Эллипс.
|
1
|
|
|
|
§14 40-41 бет
|
Элипс лекало үлкен және кіші ось
|
|
1-2 жат 41 бет
|
37-сурет
40 бет
|
§12 40-41 бет №3 ГЖ жазық
|
17
|
Шеңбердің параллель проекциясы. Эллипс.
|
1
|
|
|
|
§14 40-41 бет
|
|
|
Элипсті тұрғызу
|
37-сурет
40 бет
|
§12 40-41 бет №3 ГЖ Элипс түйіндесуі
|
18
|
Проекцияда көрнетіндікті анықтау. Қайтымдылық туралы түсінік.
|
1
|
|
|
|
§15
|
Бәсекелес нүктелер, қайтымды қайтымсыз кескін монж эпюрі
|
|
№3 ГЖ аяқтау
|
38-сурет
42 бет
39-сурет
42 бет
|
§13 41-43 бет оқу
|
АКСИНОМЕТРИЯЛЫҚ ПОЕКЦИЯ (8 САҒАТ)
|
19
|
Тікбұрышты координаталар жүйесі.
|
1
|
|
|
|
§16 43-45 бет
|
Координаталар, нүктелер, абцисса, ордината, опликата
|
|
1-2 жат 45-бет
|
40,41,42-суреттер
|
43-45 бет қаталап оқу
|
20
|
Аксонометриялық поекцияны шығарып алу. Бұрмалану көрсеткіштері
|
1
|
|
|
|
§17 46-48 бет
|
Координаталық сынық сызық, коорд жүйесі, бұрмалану көрсеткіші
|
|
1-2 жат 48-бет
|
44,45-суреттер
|
46-48 бет оқу
|
21
|
Нүктенің, кесіндінің көпбұрыштың, көпқырлы дененің аксонометриясын салу
|
1
|
|
|
|
§17 46-48 бет
|
Тікбұрышты изометрия, қиғашбұрышты фронталь диметрия
|
|
Тест№2
|
44,45-суреттер
|
46-48 бет оқу
|
22
|
Тікбұрышты изометрия.
|
1
|
|
|
|
§18
|
|
|
|
46,47-суреттер
|
48-53 бет оқу
|
23
|
Координаталар жазықтықтырының біреуіне параллель шеңбердің тікбұрышты изометриясы.
|
1
|
|
|
|
§18 51-53 бет
|
Овал
|
|
3- жат 53-бет
|
|
48-53 бет оқу
|
24
|
Қиғашбұрышты фронталь диметрия.
|
1
|
|
|
|
§19 53-55 бет
|
|
|
1-жат 55-бет
|
|
53-55 бет оқу
|
25
|
Берілген координата нүктелері бойынша фигураның аксонометриялық поекциясын тұрғызу
|
1
|
|
|
|
|
Екінші проекция көрінбейтін сызықтар
|
|
№2 тест
|
|
ГЖ №4 акс
|
26
|
ГЖ №4 Аксонометриялық 4 есепті шешу
|
1
|
|
|
|
|
|
|
3-жат 55-бет
|
ГЖ №4 аяқтау
|
|
ӨЗАРА ПЕРПЕНДИКУЛЯР ЖАЗЫҚТЫҚТАРҒА ТІК БҰРЫШТАП ПОЕКЦИЯЛАУ (18 САҒАТ)
|
27
|
Өзара перпендикуляр екі жазықтыққа тік бұрыштап проекциялау. (Монж эпюрі)
|
1
|
|
|
|
§20
55-61 бет
|
Фронталь, горизониаль проекция, проекция осі, байланыс сызығы
|
|
Жаттығу
58-бет
|
55бет
55,56 сурет
|
55-58 бет оқу
|
28
|
Өзара перпендикуляр үш жазықтыққа тік бұрыштап проекциялау.
|
1
|
|
|
|
§21
|
Пофиль, профиль жазықтығы
|
|
1-2 жат
|
58,59,60
суреттер
|
58-61 бет оқу
|
29
|
Жеке жағдайда орналасқан кесінділер мен жазық фигуралардың проекциялары.
|
1
|
|
|
|
§22
61-65 бет
|
Деңгейлік кесінді
|
|
1-2 жат
|
62,63,64,65
суреттер
|
6165 бет оқу
|
30
|
Жеке жағдайда орналасқан кесінділер мен жазық фигуралардың проекциялары.
|
1
|
|
|
|
§22
|
Деңгейлік жазық фигура
|
|
3-4 жэат
|
|
61-65 бет оқу
|
31
|
Аксонометриялық поекциясы берілген фигураның фронталь, горизанталь, профиль проекциясын салу
|
1
|
|
|
|
|
Пофиль, профиль проекция жазықтығы
|
|
Фронталь,горизонталь профиль проекциясын тұрғызу жаттығулары
|
|
|
32
|
Аксонометриялық поекциясы берілген фигураның фронталь, горизанталь, профиль проекциясын салу
|
1
|
|
|
|
|
Пофиль, профиль проекция жазықтығы
|
|
|
|
|
33
|
Геометриялық денелерді проекциялары Пирамида
|
1
|
|
|
|
§23
65-68 бет
|
Дұрыс перамида, табаны, иіктігі, қырлары
|
|
1-2 жат
|
67,68а,69
Суреттер
|
65-68 бет оқу
|
34
|
Тарауды қайталау
|
1
|
|
|
|
§1-23
65-68 бет
|
Қайталау
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |