- Ядрода нуклондарды берік байланыста ұстап тұратын күшті ядролық күш деп атайды. Бұл күш кулондық күштен 100 есе, ал гравитациялық күштен 10 38 есе үлкен болады.
Ядролық күштердің қасиеттері: - - қысқа әрекетті
- - зарядтарға тәуелсіз
- - қаныққыш
Кез келген химиялық элементтің тыныштықтағы атомы ядросының массасы оны құрайтын дербес протондар мен нейтрондар массаларының қосындысынан кіші болады.
Атом ядросынан бір нуклонды бөліп алу үшін, оны ұстап тұрған ядролық күшке қарсы жұмыс атқарылуы, яғни ядроға белгілі мөлшерде энергия берілуі қажет. Атом ядросын түгелімен жеке нуклондарға ыдырату үшін қажетті минимал энергияны ядроның байланыс энергиясы деп атайды.
Энергияның сақталу заңы бойынша дәл осындай энергия дербес протондар мен нейтрондар ядроға біріккенде бөлініп шығады. Ядролық тарту күшінің жұмысы есебінен нуклондардан атом ядросы түзілгенде пайда болатын массалар айырымын массалар ақауы деп атайды.
Массалар ақауын есептеу формуласы
Ядроның байланыс энергиясының формуласы
Ядролық физикада массаның атомдық бірлігі (1 м.а.б.), ал энергия үшін мегаэлектронвольт (МэВ) қолданылатынын ескеріп, формуланы осылайша жазуға болады:
Достарыңызбен бөлісу: |